Жас географ сайыс саба? (9-11 сыныптар)
«Жас географ» сайысы
МаKсаты: 1.ХХI Cасыр білімділер Cасыры болCандыKтан, б_гінгі таSда заманына сай ой-™рісі дамыCан азаматты Kалыптастыру.
2. Жас aрпаKKа сапалы білім беру, ‰лемніS дамыCан елдерімен теS д‰режеде болуCа т‰рбиелеу.
3. ОKушыныS п‰нге KызыCуын ойлау Kабілетін дамыту, мектептіS к™шбасшысын аныKтау, алCырлыKKа, тапKырлыKKа ж‰не тез ойлана білуге _йрету.
Асыл тастан, ™нер жастан
ШыCады деп дарынды.
ХалыK айтса Kалт айтпайды,
€рKашанда нанымды,-дей келе сайысымызды баCалайтын ‰діл Kазылар алKасымен танысыSыздар.
Біреу озса сайыста, біреу артта Kалады,
Ренжімей тараса, озбаCандар жарады.
Жарыс заSы ежелден –жеSімпазды аныKтау,
Озат болу шарты сол еSбектену, жалыKпау
Ендеше ортамызCа география п‰ні бойынша ерінбей еSбектеніп, _немі ізденіс _стінде ж_ретін алCыр оKушыларымызды шаKырайыK.
11 сынып оKушысы – ОшаKбай Дана
11 сынып оKушысы – Jaмгелдиев Абзал
10 сынып оKушысы – Сабыр €лішер
9 сынып оKушысы – Сапарбек Арманай
9 сынып оKушысы – €білез Арайлым
Сайыс
Білім деген биік шыS
БаKытKа сені жеткізер.
Білім деген аKылшыS
JиындыKтан ™ткізер, - деп сайысымыздыS алCашKы шарты «Jатені тап» деп аталатын тапсырманы орындайыK (‰р сайыскерге жеке-жеке географиялыK диктанттыS тапсырмасы беріледі, таKырып ішінен Kатені табу).
1-ші кезеS «Jатені тап»
Бір саяхатшы ОSт_стік АмерикаCа сапарынан кейін есеп жазады. Ол ™з есебінде бірнеше Kателіктерге жол береді.
Тапсырма: Сол Kателіктерді табыSдар. ОSт_стік Америка экваторCа Kатысты орны бойынша Солт_стік жарты шарда орналасKан.
МатериктіS к™п б™лігі Африка платформасында жатыр.
Солт_стігінде Дрейк бaCазы б™ліп жатKан «Отты жер» архипелагы бар. Материкті жаCалауын шаяды. Конго ™зенініS маSы ™те ‰сем жерлерініS бірі, онда Cажайып Виктория-регия ™сімдігі ™седі. Ориноко ойпатында Поопо к™лі жатыр. АмазонканыS шыршалы ормандарында капибаралар, бaландар ™мір с_реді.
2-ші кезеSде «Кім жылдам?» (‰ріптер ішінде географиялыK объектілер бар, соны аныKтау)
чтарабиялервунілдцфдрейкксчэбжерортахшья
йебшбралтарцюскандинавияьфтайфундарал
мвацунамидыяанхельйфчамзонкаврпконгозх
чяьгольфстримкасKызылтсфямексикацубайкая
3-ші кезеSде «ЛогикалыK сaраKтар»
РеспубликамыздаCы жер бедерініS еS т™менгі н_ктесі еліміздіS батысындаCы МаSCыстау т_біндегі JараKия ойысы, ал биік н_ктесі хан Т‰Sірі шыSына с‰йкес келеді.
СaраK: JазаKстандаCы еS биік ж‰не еS т™менгі н_ктелердіS айырмасы Kанша ?
Жауабы: (6995м+132м=7127м)
Бaл тау АKмола облысында орналасKан Kырат. Орташа биіктігі 300-500 м. Бaл жер туралы С‰кен Сейфуллин поэма жазды. Бaл жерде JазаKстанныS ірі демалыс орны бар.
СaраK: Осы жерді ата?
Жауабы: (К™кшетау)
Бaл теSіз Еуразия мен Африка аралыCында, литосфералыK таKталардыS т_йісу аймаCында орналасKан. Мaнда д_ниеж_зілік мaхиттаCы еS жоCарCы тaздылыK байKалады.
СaраK: Бaл Kай теSіз?
Жауабы: Jызыл теSіз.
4. €бден м_жіліп, _йілген ™те к™не таулы ™лке. Мaнда миллиондаCан жылдар бойы жел мен жаSбыр, ыстыK пен аяз, Kар мен аCын су ™зініS ‰рекетін ж_ргізген. Jазіргі кезде таудыS тек негізгі Cана саKталып KалCан. Мaнда жартасты басы с_йір ж‰не жіSішке келген KырKаралар мен _йілген Kорым тас сияKты формалар кездеседі. Тіпті оKшауланып KалCан тасты пирамидалар да байKалады.
СaраK: Бaл Kандай ™лке?
Жауабы: СарыарKа.
5.Бaл маSайдыS тауы, орманы жоK жап-жалпаK кеS даласы к™лге таяна бaйраттана бастайды да, аSCарCа жаKындай KырKаланып, к_нгейдегі биік д™S, батыс жаK бетте хан жатKан деп аталатын ойпатKа жаKындай, жіSішкере беріп бітеді. `ста т™сіндей с_йірлене барып бітеді. СаCымды к_ндері алыстан KараCан адамCа осы с_йір KонCалы келе жатKан алып KaстыS тaмсыCына aKсайды.
СaраK: Бaл жер Kалай аталады?
Жауабы: Jaсмaрын.
4-ші кезеSде «АдасKан нысандарды с‰йкестендіру»
Солт_стік Америка Миссисипи
ОSт_стік Америка Байкал к™лі
Еуразия Амазонка ™зені
Африка Пуэрто-Рико шaSCымасы
ТыныK мaхиты Мариана шaSCымасы
Атлант мaхиты Зонд шaSCымасы
^нді мaхиты Виктория сарKырамасы
5-ші кезеSде «Кім тапKыр?» семантикалыK карта дaрыс жауабына «+» белгісі Kойылады.
Нысандар
мaхит
теSіз
шыCанаK
бaCаз
т_бек
арал
Пиреней
Бискай
Лабрадор
Кіші Азия
Отты жер
^нді
Саргас
6-шы кезеSде «Ойлы болсаS, тауып к™р»
(KызыKты сaраKтар)
Шаян тектес жануардыS атын жазбаK еді, орнына Солт_стік Африка халKыныS аты шыKты (краб-Араб)
Астына салар маKта к™рпе оты бар, болар енді ^ндістанныS портты Kала заты бар (матрас-мадрос)
€рі суыK, ‰рі т‰тті д‰м еді, болып Kалды солт_стіктіS тaрCыны (эскимо-эскимос)
ИталияныS самсасы ол жейтaCын, ФранцияныS курорты болды тамаша дейтaCын (пицца-Ницца)
Jандай ™зен А-дан Я-Cа дейін аCады (Амудария)
ЕS ашулы Kандай Kала? (Грозный)
Бір ‰рпін жоCалтса Kандай арал геометриялыK фигура болады (Куба)
Jандай мемлекетті басKа киюге болады? (Панама).
Jандай ™зенніS атынан музыкалыK нотаны табуCа болады? (Миссисипи)
Jандай жер ешKашан Kартаймайды? (ЖаSа жер)
7-ші кезеSде «АдасKан ‰ріптер»
1. фреасдигор
2. л™сссскысKыт
3. яидналси
4. нергналяид
5. бергсйа
6. дориярыс
8-ші кезеS «СыйKырлы Kоржын» (сaраKтарCа жауап беру)
JазаKстан т‰уелсіздігін алCан жыл (1991ж)
АJШ-тыS батысындаCы тау ж_йесі (Кордильер)
БаCдарлауCа арналCан аспап (тaсбаCдар)
JазаKстанныS еS к™п шекарасы Kай елмен к™п шектеседі (Ресей)
К™кжиектіS негізгі туыстары (Солт_стік; ОSт_стік; Батыс; ШыCыс)
JазаKстанда Kанша ‰кімшілік, облыс бар? (14)
ЕS aзын параллель? (экватор)
ЖердіS кішірейтілген _лгісі (глобус)
ЖердіS су Kабаты Kалай аталады? (Гидросфера)
JазаKтыS тaSCыш географ Cалымы? (Ш.У‰лиханов)
ЕS саны к™п халыK? (Jытай)
Жер сілкіну ошаCы (эпицентр)
ТеSіз деп аталатын Kандай к™лді білесіS? (Каспий, Арал)
JазаKстанда Kанша мaздыK бар? (2724)
Алматы KаласындаCы кондитер фабрикасы (Рахат)
9-шы кезеSде «ЕS, еS ...»
1. ЕS биік тау? (Гималай)
2.ЕS aзын тау? (Анд)
3.ЕS _лкен арал? (Гренландия)
4.ЕS тереS шaSCыма (Мариана)
5.ЕS алCаш картаны ойлап тапты? (Эротсофен)
6.ЕS aзын ™зен (Ніл)
7.ЕS кіші мaхит (Солт_стік мaзды мaхит)
8.ЕS тaзды теSіз (Jызыл теSіз)
9.ЕS биік сарKырама (Анхель)
10.ЕS _лкен т_бек (Арабия)
11.ЕS биік тау (Гималай)
12.ЕS _лкен материк (Еуразия)
Жамбыл облысы
Тараз Kаласы
№51 орта мектебі
15