?аза? ?дебиетінен Махамбет ?теміс?лы та?ырыбына презентация (9 сынып)
Махамбет Өтемісұлы( 1803 – 1846 ) Желтоқсанның жиырма бесіСынып жұмысыСабақтың тақырыбы:Махамбет Өтемісүлы Махамбет! Махамбет ...Білмеймін жел ме, сел меЖыр да онымен бір тұлға теңесер ме...Әділетсіз дүниенің қабырсын Махамбетше сөгер жан кездесер ме ... Ф.Оңғарсынова БЕКМАҒНБЕТ ТОҚТАМЫС МАХАМБЕТ ҚОЖАХМЕТ ЫБЫРАЙЫМ Ә Й І П Х А С ЕН ЫСМАЙЫЛ СҮЛЕЙМЕН ДОСМАЙЫЛ “Дауылды жылдар жаршысы”ХРОНОЛОГИЯЛЫҚ КЕСТЕ № Жылы Махамбет өмірі бойынша 1
2
3
4
5
6 1803 жыл1815-1816 жыл1829-1830 жыл1836 жылақпанСәуір1837 жыл Орал облысы,Орал ауд,Нарын-дағы Бекетай құмында дүниеге келгенЖас кезінде Жәңгір хан орда сында боладыЖәңгір хан үстемдігімен қала бекінісінің түрме-сінде отырады.Шыққан соң Исатайға қайта қосылды Орыс отаршылдарына қарсы Исатай мен Махамбет бастаған ұлт-азаттық көтеріліс басталдыҚиялымола жерінде үлкен айқас болды.Жәңгір мен Исатай бастаған қол осы жерде кездесті Исатай мен Махамбет бастаған көтеріліс хан ордасын қоршайды “Дауылды жылдар жаршысы” № Жылы Махамбет көтеріліс кезінде 1
2
3
4
1838 жыл1838-1841жыл 1841-1846 жыл1846 жыл Көтерілісшілер жеңіліске ұшырайды.Гекке бастаған орыс әскерімен соғыста Исатай қаза табады. Махамбет жолдастарымен әскер шебін бұзып,құтылып шығадыМахамбет қайта қол жинайды.Хиуаға барған сапары сәтсіз боладыАқынның жалғыз қалуыКүрескер ақын 42 жасында дүние салады.Ақынның зираты Атырау облысының Махамбет ауданындағы “Махамбет ойы” деген жерде Шаруалар көтерілісі 1828 – 1829 1837 - 1847 1836 – 1838 Бөкей хандығында көтеріліс басталды. Исатай - Махамбет бастаған көтеріліс Кеңесары Қасымұлы бастаған көтеріліс 1837 жыл “ Ереуіл атқа ер салмай ” Жалғыздыққа сәл бой алдырған кезең “ Мұнар күн ” “ Жалғыздық ” “ Поэзия минуты ” Ақын өлеңдерін мәнерлеп жатқа айту. “Ерлік пен елдіктің өшпес рухы” Өлеңдерінің тақырыбы Ел Халық жайы Өзі туралы Замана Адам Ерлік Махамбет өлеңдеріндегі ерекшелігі Талдау: Ерлікке, елдікке шақыратын өлеңдері Исатайға арналған өлеңдері Күрделі мәселе: Махамбет өлеңдерінің тақырыбы, мазмұныидеясы, көркемдік ерекшеліктері. «Мұнар күн»«Ұлы арман» «Біртіндеп садақ асынбай» Исатайдың Ақтабан-ай»«Исатай сөзі»«Жалғыз дүние»«О, Нарын!» «Ереуіл атқа ер салмай» «Исатай деген ағам бар«Арғымаққа оқ тиді»«Тарланым», «Соғыс»«Мінген ер», «Арыстан одан кім өткен?» Елдегі әділетсіздік.Батырдың аңғалдығы. Исатай қазасы. Махамбет өлеңдерінде қолданылатын сөздер Жер – су атаулары Туыстық атаулары Қару – жарақ атаулары Қоғамдық – әкімшілік мәнге ие атаулар Кірме сөздер Ерекше сөздер Сөз тіркестері Фариза Оңғарсынова Әнуар Әлімжанов Төкен Әлімқұлов Мақсұт Неталиев Махамбет өмір сүрген кезең Қазіргі кезең Ресей қол астындағыбодан ел. Күрес пентартыс, ата қоныстанайырылу, ата қоныстан үдере көшу. Егеменді тәуелсіз ел. Халық сенген, сайлап алған Президенті бар. Атамекенге оралу (оралмандардың елге келуі) Махамбеттің кесенесі «Махамбет оқулары» байқауы Орал қаласында М.Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті бар Кітапхана Семантикалық карта Тақырыбыүзінді “Қызғыш құс” “Ереуіл атқа ер салмай” “Жалғыздық” “Ұлы арман” “Қара нар керек біздің бұл іске” Желп-желп еткен ала ту. Қас үлектен туған кәтепті. Тебінгі терге шірімей. Ел қорыған мен едім. Тура әділдік биде жоқ. ТОПТАСТЫРУ МАХАМБЕТ КІМ БОЛДЫ? Батыр Аруақты ер Қолбасшы Күйші Ақын 5 жолды өлең Не білеміз? Не білдік? Нені білгіміз келеді?
ВЕНН ДИАГРАММАСЫЖәңгір хан Махамбет Махамбеттің соңғы сөзіКеруен тірлік бөктерді де бойға азап,Бұлың-бұлың белдер асып шаршағанБұл жалғаннан кетіп жатты қанша адам.Қазанына қожа болған жай қазақ,Екеуміз де “Егіз бе?” деп тамсанған. Үй жұмысы: М.Өтемісұлының өмірі бойынша семантикалық карта жасап келу.