Доклад ХХІ ?асыр-а?параттандыру ?асыры
ХХІ Cасыр-аKпараттандыру Cасыры
Т.Абдикаримова
информатика п‰нініS оKытушысы
20 Cасыр ортасында атаKты Cалым В.М.Глушков: «ЭЕМ желілері оларCа терминал арKылы байланысу ж_йелерініS дамуы келесі Cасыр басында техникалыK жаCынан жетілген елдерде информацияныS басым б™лігі, бірінші кезекте Cылыми-техникалыK, экономикалыK, саяси-‰леуметтік м‰ліметтер KаCазсыз к_йде- ЭЕМ жадында саKталады. СоныS салдарынан 21 Cасыр басында осындай информацияны пайдалана алмайтын адам 20 Cасыр басындаCы оKи да, жаза да алмайтын жанCа aKсас болады...»,- деген болатын.
АKпараттыK технологияларды практика ж_зінде пайдалану жолында арнайы білім беру маKсатында жаSа п‰н- информатика сабаCы соSCы 20 жыл к™лемінде оKытылып келеді. ОныS орта білім ж_йесіндегі алатын орны информациялыK KоCамдаCы к‰сіби KызметтіS негізі болып табылатын ‰лемніS аKпараттыK-ж_йелік бейнесін жасау, аKпраттыK орта мен адамныS тиімді Kарым-Kатынасын Kалыптастыру сияKты м‰селелермен аныKталып келеді. ОсыCан Kоса Kазіргі кезде педагогикалыK Cылым саласында да оныS ‰діснамасы (методлогиясы) мен парадигмасын жетілдіруге Kажет тереSдетілген ‰леуметтік ™згерістер болып жатыр.
СондыKтан «информатиканы оKытудыS негізгі міндеті- аKпаратты т_рлендіру, тасымалдау ж‰не пайдалану процестерін меSгеру, оKу барысында кейіннен Kызмет ету саласында да ™зін-™зі к™рсету, дамыту Kaралы ретінде компьютерлік технологияларды тиімді пайдалану т‰сілдерін _йрету болып табылады. Осы маKсатты ж_зеге асыру н‰тижесінде аKпараттыK тахнологияларды пайдалану т‰сілдерін игеріп, Kазіргі ‰лемніS информациялыK бейнесін жасауCа Kол жеткізетін деSгейге к™теріле алады».
АKпараттыK технологияныS маKсаты:
1. АKпараттыK KоCам Kaру кезеSіндей адамныS жеке тaлCасын ж‰не индивидті лайыKты ™мірге дайындау:
ойлау Kабілетін жетілдіру;
эстетикалыK т‰рбие;
Kатынасу-с™йлесу Kасиеттерін дамыту;
тиімді шешім Kабылдауды немесе к_рделі жаCдайларда Kабылданатын бірнеше шешімдер нaсKасын aсынуды Kалыптас-тыру;
Cылыми-т‰жірбиелік Kызмет ж_ргізе білуге _йрету, оны дамыту;
2. JоCамды аKпараттандыруCа байланыс-ты туындайтын ‰леуметтік тапсырысты ж_зеге асыру:
информатика ж‰не есептеу техника-сы саласында мамандарды дайындау;
жаSа информациялыK технологиялар Kaралдарын тaтына білушілерді дайындау;
3. ОKу-т‰рбие процесініS барлыK деSгейлерін екпінді ету:
жаSа информациялыK технолгиялар Kaрал-дары м_мкіндіктерін ж_зеге асыру арKылы оKыту процесініS тиімділігі мен сапасын к™теру;
оKушылар мен студенттердіS танымдыK Kасиеттерін жетілдіру Kажет ынталан-дыру істерін ж_ргізуді Kамтамасыз ету;
‰р саладаCы м‰селелерді шешу істерінде Kа-зіргі кездегі Kолданып ж_рген аKпарат ™Sдеу Kaралдарын пайдалану арKылы п‰наралыK байланыстарды тереSдету;
Б_гінгі таSда болашаK Kызметіндегі негізгі м‰селелерді аKпараттыK технологиялар к™мегімен шешетін,жaмыс барысын оSтайлы aйымдастыруCа Kабілетті к‰сіби маман даярлау ж_йесін жетілдіру ™зекті м‰селелердіS бірі. АKпараттыK технологиялар аймаCында оKыту мазмaнын KалыптастырудыS маKсаттары:
-аKпараттыK технологиялар аймаCында оKыту мазмaнын аныKтаудыS маSызды факторы оныS баCыттылыCы;
-оKыту мазмaны педагогикалыK мамандыKтар студенттерінен аKпараттарды,аKпараттыK технологияларды пайдалану арKылы ™Sдеуді талап етіп,™з бетінше педагогикалыK м‰селелерді шешуге жеткілікті білімдер мен оларды Kолдану даCдыларын меSгеруді Kамтамасыз етуі тиіс;
-мазмaн студентте педагогикалыK м‰селелерді шешуде п‰н аралыK байланыстыS негізінде ™зініS педагогикалыK Kызметіндегі білімдерді коминациялауда пайдаланылатын білімдер ж_йесін тaтас Kабылдауын Kалыптастыруы тиіс.
ПедагогикалыK практиканы жетілдірудегі жаSа жетістіктер педагогикалыK мамандыKтар студенттерін оKытуда жаSа технологияларыныS пайда болуына ‰келуде. АKпараттыK т™Sкеріс,KоCамныS,білім берудіS аKпараттандырылуы ™мірлік маSызды м‰селелерді ™здігінен шешуді,білімдегі бос кеSістіктерді жылдам жою Kабілеттілігін белсендіруді талап етеді.
СоSCы жылдардыS тенденциялыK сипаты жоCары оKу орындарыныS (ЖОО) білім беру _рдісінде информатиканыS жетістіктерімен мазмaндалCан аKпараттыK технологияларды,дербес жаCдайда,Web-технологияны аKпараттыK KорларCа ену тaтынушылыK Kосымшасынан-Интернетке,м‰ліметтерді басKару Интернет Kызметтерімен,хаттамаларымен ж‰не мамандандырылCан Web-серверлерімен ™зара ‰рекеттесуге негізделген. АталCан технологияныS негізгі ерекшеліктерініS бірі ЖОО-даCы оKытушыныS Kатысуымен ™тілетін аудиториялыK саCаттардыS кемуі. Бaл оKу _рдісін оKытушылар аKпараттыK ортадан алатын оKу-‰дістемелік жабдыKтамалардыS р™лін наKты aлCайтуCа ‰келеді.Web-технологияны кеSінен пайдаланудыS келесі себебі Интернет желісінде ™те _лкен аKпарат к™лемі жинаKталCан,бaларды жаSа білім беру баCдарламаларын ендіру сатысында наKты оKу-‰дістемелік Kор KaрылCанCа дейін білім беру маKсатында KолданCан тиімді.
Jазіргі заманCы электрондыK-техникалыK орталар мен аKпараттарды тасымалдау Kaралдары жылдан –жылCа жетілдіріліп,білім беру мекемелерінде білім беруге Kатысты т_рлі міндеттерді шешу _шін жаSа м_мкіндіктер aсынады.
Jазіргі к™рнекі Kaрал ретінде аKпаратты плакаттарда немесе таKтада жазу сапасында Kaру жиі KолданысKа ие емес.Jазіргі заманCы шарт жаSа аKпараттыK технологияларды пайдалануды aсынады,мысалы,оKушылардыS ‰рKайсысыныS ™з жaмыс орнында компьютерден к™ру м_мкіндігі бар Power Point слайдтары ж_йесін атауCа болады.
АKпараттыK технологияларды пайдаланудыS негізінде Kалыптасатын аKпараттыK м‰дениет педагогтыS к‰сіби м‰дениетініS маSызды Kaрамдас б™лігініS бірі болып табылады.
Білім беруде аKпараттыK технологияларды Kолдану компьютердіS оKу _рдісіндегі функцияларымен орнын,оныS к™мегімен оKу ‰рекетін басKару ерекшеліктері арKылы сипатталады.ОKу _рдісін компьютерлендіру ісініS _рдісініS м_мкіндігі адамныS орындайтын функцияларын парапар техникалыK орталардыS к™мегімен алмастырып,атKарCанда пайда болуы м_мкін.ОKу _рдісін автоматтандыру мaCалім ‰рекетініS ыKпалы аз,ал басKа еSбек ыKпалдылыCын к™теру шаралары аныKталCан міндетті тиісті деSгейде шешуді Kамтамасыз ете алмаCанда Kажет.
СтуденттердіS білімі тереSдеп, ™рістері кеSейген сайын олар одан кейінгі оKуын жалCастыру мен еSбек етуге жаKсы даярланып шыCатын болады. БіраK аKпараттыK технологиялардыS жедел дамуына орай осы п‰н к™лемініS тaраKты т_рде aлCайтып отыруына ж‰не оKыту саCаттарыныS жетіспеуіне байланысты бaрынCы білім беру аясында шешуге болмайтын м‰селелер туындап келеді. Осы м‰селе оKытылатын м‰лімет к™лемі мен оCан б™лінетін саCаттар арасындаCы с‰йкессіздікке баса назар аударуCа негіз болып отыр. Бaл KайшылыKты шешуге м_мкіндік беретін бір т‰сіл- оKытуCа керекті саCат санын арттырмай-аK, к_ннен к_нге aлCайып отырCан аKпарт к™лемін игеруге м_мкіндік беретін жаSа білім беру технологияларын енгізу болып табылады.
СтуденттердіS білім алу процесін жетілдіріп, оны игеруді жылдамдата алатын жаSа педагогикалыK т‰сілдер балаларCа аKпараттыK технологиялар жаCынан тереS білім алуCа к™мектесіп, кейіннен жоCары оKу орындарында да табысты т_рде оKуCа кепілдік береді.
ПайдаланылCан ‰дебиеттер:
Исаев И.Ф., Шиянов Е.Н. Аксикологический и культурологический подходы к исследованию проблем педагогического образования в научной школе.
Михеева Е.В, Информационные технологии в профессиональной деятельности: Учебное пособие для студ. пед. вузов.- М.: Изд-во «Академия», 2006.
Bылыми ‰дістемелік журнал «Информатика негіздері» №5, 2007 жыл
К.З. ХалыKова. Информатиканы оKыту ‰дістемесі Алматы. Білім баспасы-2000.
15