Салауатты ?мір салтын ?олдайы?!
Алматы облысы, Ақсу ауданы, Қопа ауылыШ.Уалиханов атындағы негізгі орта мектебі,
мектепке дейінгі шағын орталығымен коммуналдық мемлекеттік мекемесінің
7 сынып жетекшісі
Биғабылова Венера Биғабылқызы
/Ашық тәрбие сағаты/
Тақырыбы:Салауатты өмір салтын қолдайық!
Мақсаты: 1. Оқушыларды салауатты өмір сүре білуге, адамзат өміріне қауіп төндіріп отырған қатерлі дерттерден сақ болуға, одан қорғана білуге, қоғамға, адам ағзасына темекінің, алкогольдің теріс әсері туралы түсінік бере отырып тәрбиелеу.2. Оқушылардың ой - пікірлерін ортаға салу, өзін - өзі бағалауына жол ашу, ой қорыта білу қабілеттерін дамыту, ортаның қысымына қарсы тұра білуге дағдыландыру (темекіні, алкогольді байқап көру әрекетіне теріс пікір тудыру).3. Тазалыққа, лас істерден аулақ болуға, тән сұлулығы мен жан сұлулығын қатар сақтауға тәрбиелеу.Сабақтың түрі: тренингКөрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар.Сабақтың барысы:І. Кіріспе. Мұғалім: Біз бүгін «Денсаулық» күніне «Салауатты өмір салтын қолдайық!» атты тренинг өткізгелі отырмыз. Бұл тренингті өткізіп отырған себебіміз, оқушылардың салауатты өмір салтын сақтау, зиянды әдеттер, қатерлі дерттер, тазалық, лас істерден аулақ болу және тән сұлулығы мен жан сұлулығы жайлы пікірлерін ортаға салу. Дүние жүзін жаулап аламын деген Шыңғысхан Әмударияның жағасында ауырып қалып, қытайдың атақты Ган Чун Цзи деген емшісін алдыртады. Жарық дүниені қимаған Шыңғысхан мәңгілік өмір сүруді жүзеге асыратын қандай дәрің бар деп сұрапты. Сонда емші: «Өмірде уақытша ғана болуға арналған дәрі бар, ал мәңгілік өмір сүретін дәрі жоқ», - депті.Демек, бойына қабылдап алған дертін адам өзі шығарады дегендей - ақ, ұзақ өмір сүрудің кілті әр адамның өзінің қолында екенін айтпақпыз.Ей, болашақ ұланым!Болашағы қазағымның,Сендерсің деп білемінБалғынды жас болашақМен сендерге сенемін! – дей отыры бүгінгі іс - шарамызды бастайсыз.ІІ. Миға шабуыл.1. Деніміз сау болу үшін не істеуіміз керек?2. Зиянды әдеттерге нелер жатады?3. Спорттың, қимыл - қозғалыстың адам денсаулығына әсері қандай деп ойлайсыңдар?ІІІ. Салауатты өмір сүрудің мақсатыҚазіргі кезеңдегі қоғамның әлеуметтік - экономикалық дамуында орын алып отырған қиындықтарға қарамастан, салауатты өмір сүрудің мемлекеттік жүйесі түпкілікті, жалпы адамзаттық рухани байлықтарға негізделуі тиіс. Ол жеке бастың үйлесімді дамуына, денсаулықты нығайтуға, адамдардың тіршілік үшін белсенділігін арттыруға ықпал жасауды өзінің басты мақсаты етіп алуы керек.ІҮ. Салауатты өмір сүрудің негізгі қағидалары:- дұрыс тамақтану;- зиянды әдеттерден аулақ болу;- жеке бас тазалығын сақтау;- денешынықтырумен айналысу;- оң эмоциялардың көп болуы;- қоршаған ортаның тазалығы;- күн тәртібін сақтау;- үнемі қозғалыста болу.
Егемен еліміздің туын көкке көтеретін, елдің елдігін танытатын бүгінгі ұрпақ қандай болуы керек? Адам баласы үшін ең кымбатты – оның мәнді де сәнді өмірі. Өмірін қызықты етіп өткізу үшін өз күш-жігерін аямауы қажет. Өкінішке орай «нашақорлық», «ішімдік», «темекі» торына бейкүнә жандар ілігіп, дүние салып, аурулардың азабын тартьп жатыр. Елбасының Қазақстан халқына жолдауында көрсетілген өзекті мәселелердің бірі — салауатты өмір сүру, оны насихаттау мәселесі. Салауатты өмір сүру дегеніміз не? Ол — әлеуметтік тұрмысты жақсарту, бос уақытты тиімді пайдалану. денсаулықты сақтау және нығайту, сапалы тамақтану. зиянды әрекеттерден аулақ болу. Ал зиянды әрекет дегеніміз – қазіргі таңда етек алған, адамдарды жуадай солдыратын дерттер: маскүнемдік, темекі шегу және нашақорлық. Бұлар адам баласының өзі тілеп алған айықпас дерттері. Қазақ елі сонау кеңес үкіметі тұсындағы «шаш ал десе бас алатын» саясат, зиялы қауымды құрту, аштық, қуғын-сүргін, соғыс, жер мен елді тоздырған тың көтеру, экология апаты, желтоқсан зардабы тағы да басқаларын басынан кешірді. Осы апаттардан да қауіпті, адамды, сананы, есті жаулаған қасірет тым ауыр да азалы. Қазақ халқының сөз байлығында «арақ» деген сөз болған емес. Олар қымыз бен шұбат ішкен. Сонда да әдемі тойлы ауыл, алтыбақан, жарасымды жастар әні, ойын түрлері мәнімен орын алған.Ү. Зиянды әдеттерге қысқаша шолу жасау.Зиянды әдеттерІшімдік ішу, Темекі шегу, насыбай ату, НашақорлықСалауатты өмір салтын ұстануға бірден - бір кері әсер ететін факторлар.Ішімдік – «этил спирті» немесе «этанол» деп те аталады. Этил спирті мөлдір әрі түссіз болып келеді. Ішімдіктің кейбіреулерінде спирттің мөлшері 40% градусқа дейін жетеді. Ішімдік ішу созылмалы бауыр ауруларына, ұмытшақтық, бүйрек ауруларына әкеліп соқтырады.Жаман әдеттерің ішінде жасөспірімдер арасында көп таралғаны шылымқорлық. Оның зардабы: бронхит, өкпе қатерлі ісігі ауруларына әкеліп соқтырады. Темекі түтінінде 300 - ден астам әр түрлі химиялық заттар, олардың ішінде никотин иіс газы сияқты жүйкеге тиетін, өте қатерлі у бар.Дүние жүзінде тым тез тарап бара жатқан әдеттің бірі нашақорлық – бұл тажал адамның денсаулығына кері әсерін тигізеді және жас ағза бірден үйренеді. Соңғы зерттеулер бойынша Қазақстанда жасөспірімдердің 12%- ы өмірінде 1 рет болса да есірткі қолданып көрген.Айдаһардың үш басындай арақ, темекі және наша – ауруға жол ашатын мүмкіндіктердің басты себептері. Нашақор адамдар – өмірлерінен күдер үзген, болашағы жоқ адамдар.
Ал енді кезекті мақал – мәтелдерге берейік.1. Сақ жүрсең, сау жүресің.2. Ұйқы тынықтырады, жұмыс шынықтырады.3. Денің сау болса, жарлымын деме.Жолдасың көп болса, жалғызбын деме.4. Тыста ұзақ жүргенің – ұзақ өмір сүргенің.5. Дені сау адам – табиғаттың ең қымбат жемісі.6. Елемеген ауру жаман, ескермеген дау жаман.7. Сырқат тән жарасы, қайғы жан жарасы.8. Тазалық – саулық негізі, саулық – байлық негізі.9. Көзің ауырса, қолыңды тый,Ішің ауырса, аузыңды тый10. Жарлының байлығы – денінің саулығы. Тілекке тілек қосып, жүректен жүрекке.Оқушылар бір - біріне тілектерін жазып ұсынады.
«Ойқозғау»1. Қазір арақ, темекі баспасөз бетінде, теледидарда жарнамадан түспейді? Оның орнына ауыл, қала көшелеріне не ілуге болады? Көзқарасың қандай:2. Салауаттылық салтын болашақ өмірде қалай ұстанасың? Қорытынды.«Тән сұлулығының тамыры – тазалықта, жан сұлулығының тамыры – тән саулықта» деп Ахмет Байтұрсынов айтқандай, біздің таңдауымыз салауатты өмір салты.Отанымыздың ертеңгі жағдайы сендердің қандай азамат болып өскендеріңе байланысты. Ертеңгі күн әрқайсысың мемлекетті құрайтын адам, әр мамандықтың иесі боласыңдар, қызмет атқарасыңдар Сол қызмет барысында халыққа, мемлекетке қызмет етесіндер. Сондықтан жаман әдеттерден аулақ болып төзім, табандылықпен білім сатысынан көрініп саналы, сауатты, салауатты азамат болып, қазақ елінің жарқын болашағын кұрайтын жастар болып өсе беріңдер.