Буыная?тылар типіне жататын ж?ндіктер 6

Білімділік: Оқушыларға өзен шаянының құрылыс ерекшеліктері, қоректенуі, тыныс алуы және көбеюінің маңызын түсіндіру.Дамытушылық: Басқада шаянтәрізділер туралы ойлау қабілеттерін, биология пәніне деген қызығушылықтарын одан әрі дамыту. Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, тазалыққа, табиғатты сақтай білуге тәрбиелеу. Сабақтың мақсаты: Көрнекілігі: Тірек сызбалар, суреттер, үзінді, кестелер Сабақтың типі: аралас Сабақтың әдісі: Дәріс-сұхбат, өзіндік жұмыс, кітаппен жұмыс Сабақтың түрі: дәстүрлі Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңіІІ.Үй тапсырмасын тексеруА)сұрақтар арқылыӘ)Топтастыру тақтасыБ)Терминдермен жұмысІІІ.Оқушы білімін тексеру ІҮ.Жаңа сабақты түсіндіруА)Буынаяқтылар типіӘ)Шаянтәріздестер класыБ)Табиғаттағы маңызыҮ.Жаңа сабақты түсінгенін тексеру(тест арқылы)ҮІ.Жаңа сабақты бекіту (биологиялық диктант )ҮІІ.Үйге тапсырмаҮІІІ.Бағалау ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. “Біліміңді сынап көр” 1.Ұлулар типінің кластарын ата? 2.Тип неге «ұлулар» деп аталған? 3.Ұлуларда жаңадан пайда болған қандай мүшелер жүйесі бар, олар қандай қызмет атқарады? 4.Ұлулар қалай тыныс алады?5.Ұлулар қалай қозғалады? 2.Топтастыру тақтасын толтыру. ( конверттің ішіне белгілерді әр оқушы салады ) Бауыраяқтылар класы Қосжақтаулы ұлулар класы Басаяқты ұлулар класы Бауыраяқты ұлулардың ерекшеліктері:1.Аяғы дененің астыңғы бөлігі бауырды толық қамтиды.2.80 мыңға жуық түрі бар3.Бау-бақшаға,жүзімдікке,баққа зиянын келтіреді.4.Жер астынан алған қалдықтары құрылыста пайдалынады.5.Түйіртек,жұмырлақ,шалшық ұлуы,тоспаұлу,қошқармүйіз деген өкілдері бар.Қосжақтаулы ұлулардың ерекшеліктері:1.Өкілі айқұлақ,бақалшағы ашып-жабылатын екі жақтаудан тұрады.2.Мидия,устрица,гребешок деген түрлері тағам ретінде пайдаланылады.3.Суды денесі арқылы өткізіп,оны бактериялардан,планктон,өлі қосындылардан тазартады.4.20 мыңға жуық түрлері бар.5.Бас бөлігі жойылып кеткендіктен,аузы аяғының қасында орналасады.Басаяқты ұлулар класының ерекшеліктері:1.Шапшаң қозғалу қажет болғанда денесінің артқы бөлігімен қозғалады.2.Бақалшағы жойылған,суы тұзды теңіз бен мұхиттарда ғана өмір сүреді.3.Ауыз төңірегінде 8-10 қармалауыштары болады.4.800-ге жуық түрі бар.5.Аяғы яғни қармалауыштары денесінің бас бөлігінде болады. Терминдерге анықтама беріңіздер. Айқаспалы жолмен ұрықтану Қосжақтаулы ұлулар Бауыраяқты ұлулар Басаяқты ұлулар Шапанша қуысы Түрленіп даму Тура даму шапанша Планктон Бауыр Суретте қай тип өкілдері бейнеленген? Буынаяқтылар Аяғы бунақталған Екі жақты симметриялы Көпжасушалы жәндіктер ІІІ. Жаңа тақырып Хитин дегеніміз – жасуныққа ұқсас ағзалық зат. Буынаяқтылар типі Шаянтәріздестер Өрмекшітәріздестер Бунақденелілер Буынаяқтылар типі (1-1,5 миллионға жуық) Шаянтәріздестер(30 000-ға жуық) Жапырақятылар Өрмекшітәріздестер(40 000-ға жуық) Ескекаяқтылар Теңаяқтылар Онаяқтылар Өрмекшілер Отауықтар Құршаяндар Кенелер Бунақденелілер (1 миллионға жуық) Шаянтәріздестер Аты Қантарату жүйесі Зәр шығару жүйесі Жүйке жүйесі Көбеюі Тыныс алу жүйесі Шаянтәріздес-тер Арқа жағындағы жүрек пен қантамыр арқылы жүзеге асады. Жүрегі,қантамырлары қанды дене қуысына айдайды,сондықтан ашық жүйелі. Екі жасыл бездер арқылы жүзеге асады,ол дененің бас бөлігінде орналасады. Шұбалшаңға ұқсас,жұтқыншақүсті және жұтқыншақасты жүйке түйіндерінің бірігуінен «ми» түзіледі. Дара жынысты ,жынысты жолмен көбейеді.Аналық жұмыртқасы уылдырықдеп аталады,қыс соңында 60,кейде 500-600 жұмыртқа салады. Суда тіршілік ететіндіктен желбезек арқылы тыныс алады 1. Шаянтәріздестердің тыныс алу жүйесі: а) желбезек б) өкпе және теріә) өкпе в)екі жасыл бездер 2. Шаяндар қайда тіршілік етеді: а)тек құрлықтаә)топырақтаб)суда(теңіз,мұхит,суқойма)в) топрақтың терең қабығында өмір сүреді. 3. Шаянтәріздестер қорегін қалай ұсақтайды? а)жақаяқтарымен қармап,жақтарыменұсақтайды ә)аузындағы тісшелерменб)2 бөлікті қарныменв)бауыр безі арқылы 4. Хитин сөзі қандай мағынаны білдіреді? а) тыныс алуды қамтамасыз етедіә)зат алмасуға қатысадыб)жасуныққа ұқсас ағзалық зат в)көбеюге қатысады 5. Аналық шаянның жұмыртқасы қалай аталады? а) трохофора б) глохидийә) уылдырық в)итшабақ 1 2 3 4 5 в б а б ә Ү.Жаңа сабақты түсінгенін тексеру(тест арқылы) VІ. Сабақты бекіту. 1. Топтастыру (оқушылар жұмыс дәптеріне орындайды) Шаянтәріздестер