Разработка внеклассного мероприятия Новогодний утренник на калмыцком языке

Шин җилин нәр
Сценарь бичснь: келн-улсин классмудын багшнр Таһра В.А., Шавана З.Т.
Нәәрин орлцачнр: 3-гч болн 4-гч келн улсин классмудын сурһульчнр,
сурһульчнрин эк-эцкнр.

Йовуч (ведущий) Мендвт! Цуг гиичнр ирҗ, шин җилин нәәрән эклхмн. Юуна төлә бидн энд цуглрвидн?
Бичкдүд Шин җилин нәр давулхмн.
Йовуч Цуһар һацур эргәд, «Шин җил» гидг ду дуулый.
(бичкдүд һацур эргәд, «Шин җил» гидг ду дуулна)
Йовуч Шин җилин байрин юн өвәрц болна?
Бичкдүд Һацур!
Йовуч Ода «Чик, буру» гидг наад наадый. Би таднд зәңгс умшнав. Тадн нанла негн болхла, «чик» гиҗ нег дууһар келтн. Нанла негн эс болхла, «буру» гиҗ нег дууһар келтн. Оньган өгтн! Эклий!
Цасн унв-үвл ирв.
Сөөһәр сар герлтнә.
Киитн Аав-кишго өвгн.
Һацур оньдин ноһан.
Һацур деер яңһс, наадһас өлгәтә.
Цасн күүкн сахлта.
Һацур деер дорвас, дегтрмүд өлгәтә.
Шин җил ирснд цуг әмтн байрлна.
Йовуч Оньган өгәд наадснтн байрлҗанав. Болв манна нәәрт кен ирәд уга?
Бичкдүд Киитн Аав, Цасн Күүкн ирәд уга.
Йовуч Энкр мини үүрмүд! Дегц нег дууһар дуудый!
Киитн Аав, Цасн Күүкн ! Наартн!
(Киитн Аав, Цасн Күүкн орҗ ирлднә)
Киитн аав Мендвт, бичкдүд!
Мендвт, күндтә гиичнр, эк-эцкнр!
Юн учрар иим сәәхн һацур зал дунд дүӊгәҗәнә!
Бичкдүд Шин җил ирҗәнә!
Киитн аав Ямаран җил һарчана?
Ямаран җил орҗана?
Бичкдүд Мөрн җил һарчана, хөн җил орҗана!
Киитн аав Шин җилин нәәртн сәәхн болтха!
Наснт ут болтха!
Суусарн өнр болтн!
Бәәсәрн байн болтн!
Ээм-ээмән түшлдәд,
Эгц дууһан дуулад,
Мөӊкин дөрвн цагт
Байрта-бахмҗта бәәтн!
Бичкдүд Тиигтхә!
Йөрәл шиӊгртхә!
Цасн күүкн Мендвт,энкр мини бичкдүд!
Цуг аӊгуд намаг меднә.
Цасн күүкн гиҗ келнә.
Нанла наадна,олн ду дуулна.
Бичкдүд, Цаһан Аавд « Һацур» гидг ду дуулый!
(бичкдүд һацур эргәд, «Һацур» гидг ду дуулна)
Цасн күүкн Көк,улан өӊгтә,
Һацур деер олгәтә.
Киитн аавин үгәр
Күүкдт чирмнә.
Эн юмб?
Киитн Аав Көк торһн бүшмүдтә,
Ке сәәхн һацур
Сарсхр ацмуд деерән
Гилвкүләд, шаман шата!
Цасн күүкн Көвүд, күүкд! Киитн аавд нөкд болый!
Цуһар келий: һацур! Һацур! Шаман шата! (3 дәкҗ)
(һацур деер шам шатна)
Цасн күүкн Зулла насан утдуллат,
Земго сәәнәр өсәд,
Ухан –билгинь немгдәд,
Хальмг келән делгрүләд,
Дассн ду-бииһәрн
Зергләд, нәәрән давулый!
(бикдүд ормдан зогслдад, «Байрта бәәхлә» гидг би биилнә)
Киитн аав Йир сән биилдг бичкдүд !
Намаг удан күләсн бичкдүд,
Ик белдвр кесн болхт.
Тер учрар, би шин җилин марһа эклҗәнәв!
Марһанд бичкдүд чигн, эк-эцкнр чигн орлцх зөвтә.
Шин җилин марһана түрүн девсң !
Кен үвлин туск тәәлвртә туульс меднә?
(бичкдүд нег- негндән тәәлвртә туульс келнә, тәәлвринь олна)
1. Үвл зун уга нег өӊгтә (һацур)
Цаһан эд тег бүркҗ (цасн)
Деер цаһан, дор цаһан
Цасн,цасн цәәһәд орҗана.
Кезә эн болна? (үвләр)
Герин һаза ова цасн. Эн юмб? (эрг)
«Но» гихлә, йовхш.
«Трр» гихлә, зогсхш. (цан)
Һалд шатдго, уснд чивдго. (мөсн)
(нань чигн)
Цасн күүкн Шин җилин марһана дарук девсң!
Көвүд,күүкд, кен хальмг келәр ду дуулна?
(класс болһн хальмг ду дуулна)
Киитн Аав Шин җилин марһана дарук девсң!
Шүлгүд умшачнр, белн?
(бичкдүд чеердәр шүлгүд умшна)
Киитн Аав Бичкдүд, сәәхн дуд дуулнат, шүлгүд меднәт! Ода болхла, эк-эцкнр, багшнр, көвүд- күүкд һацур эргәд зогсия, хальмг би биилия!
(цуһар бослдад биилнә)
Киитн Аав Күүкд биилв,дуулв.
Олн шүлгүд келв.
Эргәд, дуһрад наадв.
Марһан соньн болв!
(цугтаднь шин җилин белгүд белглнә)
Мини цаг өөрдв.
Менд, байрта харһий!
Цасн күүкн Ирсн мадн болвчн
Ирүлсн тадн болвчн
Бәәсн -бәәрлсн һазртан
Гем шалтг уга бәәцхәй.
Байрта харһий!
Киитн Аав Менд шин җилән тостн!
Цасн күүкн Менд амулң бәәцхәтн!