Статья ИНТЕРАКТИВТІ О?ЫТУ ?ДІСТЕРІН МАТЕМАТИКА САБА?ТАРЫНДА ?ОЛДАНУ
ИНТЕРАКТИВТІ ОJЫТУ €ДІСТЕРІН МАТЕМАТИКА САБАJТАРЫНДА JОЛДАНУ
Применение интерактивных методов обучения позволяет значительно активизировать деятельность учащегося по усвоению учебного материала и осознанному математическому моделированию различных процессов. В работе приведены примеры организации уроков математики с использованием информационно- коммуникационных технологий.
Елбасы Н. €. Назарбаев ™зініS кезекті JазаKстан халKына Жолдауында: «Сапалы білім беру JазаKстанныS индустрияландырылуыныS ж‰не инновациялыK дамуыныS негізіне айналуы тиіс» деген болатын. Jазіргі заман мaCалімінен тек ™з п‰нініS тереS білгірі болу емес, тарихи танымдыK, педагогикалыK – психологиялыK сауаттылыK, саяси экономикалыK білімділік ж‰не аKпараттыK сауаттылыK талап етілуде.
Б_гінгі таSда интерактивті оKыту кеS к™лемде Kолданыла бастаCандыKтан ‰дістемелік жаSалыKтардыS бірі болып саналады. УаKыт талабына сай білім мазмaнын жаSарту – б_гінгі к_нніS басты міндеті. Ал мaCалімніS негізгі aстанCан маKсаты – білімніS жаSа _лгісін жасап, белгілі бір к™лемдегі білім мен білік даCдыларын меSгерту, оKу материалын KаншалыKты деSгейде меSгергенін баKылаудыS, оKу мен т‰рбие _рдісін aйымдастырудыS сан т_рлі жаSа ‰діс – т‰сілдерін іздестіру, жаSа технологияларды сабаKта тиімді пайдалана білу.
ОсыCан орай, оKытушылардыS басым б™лігі интерактивті оKытуды білім беру _рдісіне енгізу _шін компьютермен Kамтамасыз етілуі, яCни Smart – таKтаныS болуы жеткілікті деп есептейді. Математика п‰ні мaCалімдерініS арасында да білім беруде интерактивті оKытуды енгізудіS бірден – бір жолы оKыту барысында компьютер Kaралын Kолдану деп есептейді.
Алдымен, «интерактивті оKыту» aCымыныS негізгі маCынасын KарастыралыK. МaндаCы «интерактив» с™зі аCылшын с™зі, яCни «inter» - «бірлесу», «act» - «‰рекет жасау» деген маCынаны білдіреді, ал интерактивтілік с™зі – бірлесіп ‰рекет жасау, ‰Sгімелесу ж_ргізу, кіммен (адаммен) немесе немен (компьютермен) болса да диалог Kaру дегенді білдіреді. Жалпы білім берудегі интерактивті оKыту – сабаK барысында оKушыныS топпен жaмыс жасауCа Kатыспауы м_мкін емес, бір – бірін толыKтыратын, сабаK барысында барлыK оKушылардыS Kатысуын aйымдастыратын оKыту барысы.
Интерактивті оKыту – бaл пікір алмасулардан, ‰Sгімелесулерден KaралCан оKыту т_рі. Ол п‰нніS негізгі мазмaны мен Kорытындысын саKтайды, біраK сабаKтыS ™ту барысы мен т_рін ™згертеді.
СабаKтыS т_рлі ‰діс – т‰сілдерін Kолдану белгілі бір себептерге байланысты: сабаKтыS маKсатына, Kатысушылар мен оKытушыныS т‰жірибесіне, оKытушыныS талCамына сай. Интерактивті ‰дістердіS бірнеше т_рі бар, сондыKтан оKытушы ™з талCамына сай оKыту ‰дісін таSдаCаннан кейін оны KызыKты, н‰тижелі ™ткізу _шін _лкен дайындыKты, біліктілікті, шыCармашылыK Kабілетті талап етеді. Сол ‰дістердіS бірнеше т_рін келтірер болсаK: шыCармашылыK тапсырмалар, аз топпен жaмыс, _йретуші ойындар, KоCамдыK ресурстарды Kолдану, ‰леуметтік жобалар ж‰не басKа да аудиториядан тыс оKыту ‰дістері.
Интерактивті тапсырмалардыS Kарапайым т_рлерінен бір ерекшелігі, бaл – оKушылар меSгерген білімдерін практикада Kолданып Kана Kоймай, жаSа маCлaматтар алып, ™з білімдерін одан ‰рі дамытады. Берілген тапсырмаларды орындау барысында оKушы б‰сеS топта Kала алмайды, себебі _лгіде к™рсетілгендер бойынша ‰рекет жасап, оKушы енді белсенділер Kатарына Kосылып, ™зін жаSа Kырынан таныта бастайды.
Интерактивті тапсырма ретінде кейбір зерттеу жaмыстарын, математикалыK байланыстар мен т‰уелділіктерді оKушыларCа aсынуCа болады. Мысалы: белгілі бір санныS н™лдерін алып тастап немесе н™л жалCаCан кездегі м‰нініS ™згеруі (10, 100, 1000 ж‰не т.с.с. сандарCа к™бейту ж‰не б™лу); айнымалысы бар ™рнектіS айнымалыCа м‰н бергендегі ™рнектіS м‰нініS ™згеруі (алгебра элементтері); арифметикалыK ‰рекеттердіS ішіндегі бір компонентін ™згерткендегі ™згеру н‰тижесі; ™лшем бірліктердіS пропорционалды т‰уелділігі (баCа, м™лшер, Kaн; фигураныS ауданы, к™лемі ж‰не т.б.).
Математика п‰нін оKытуда жаSа педагогикалыK аKпараттыK – коммуникативтік технологияларды пайдаланудаCы басты маKсаты – оKушыларCа білім алу процесінде к™мектесу. Бaл маKсаттарCа оKыту программалары, д‰рістерді KолдауCа арналCан электрондыK оKулыKтар, тексеру программалары сияKты программалыK ™німдер Kызмет етеді.
Математика п‰нін оKытудаCы аKпараттыK технологиялардыS педагогикалыK маKсаттары:
- Kолданушы мен аKпараттыK ж‰не коммуникациялыK KaрылCылар арасындаCы жылдам байланыс;
- оKытылу аKпаратыныS компьютерлік к™зге елестетілуі;
- аKпараттыK - ‰дістемелердіS оKыту процесін aйымдастырудаCы баKылауын автоматтандыру.
Математиканы оKыту ‰дістемесі оKушыныS ™зіндік тaлCасын Kалыптастыру _шін, оныS д_ниетанымын ж‰не интеллектін дамытуCа, іргелес п‰ндерді зерттеуге, білімін жалCастыруCа ж‰не болашаK мамандыK Kызметі _шін Kажетті математикалыK білімі мен іскерлігін KалыптастыруCа ж‰не ж_йелендіруге баCытталCан. БіраK, к™пшілік жаCдайда мaCалімге оныS ‰р т_рлі б™лімдерініS байланыстарын талKылауCа ж‰не к™рнекі бейнелеуге уаKыт жете бермейді. МaCалімніS назары негізінде белгілі бір типті есептер шыCарудыS практикалыK даCдысын KалыптастыруCа жaмсалады.
Енді жоCарыда айтылCан жаSа аKпараттыK технологияларды пайдаланып бірнеше мысалдар келтірейік.
Activstudio Professional Edition - мaCалімдерге интерактивті сабаKтарды ™ткізу барысында Activ-таKтаны KолдануCа негізделген баCдарламалыK KaрылCы.
ACTIVstudio арнайы презентацияларды ™ткізуге ж‰не оны сабаK барысында KолдануCа негізделген баCдарлама. Бaл баCдарлама ACTIVboard ж‰не ACTIVpen Kаламымен жaмыс жасау _шін жасаKталCан. ACTIVstudio баCдарламасыныS м_мкіндіктері ™те к™п. Атап айтKанда, презентацияларды KaруCа, ™ткізуге, материалдарCа арнайы эффектілер KосуCа, негізгі кезеSдерді к™рсетуге, к™рсеткіштерді KосуCа, Kосымша аKпараттарды енгізуге ж‰не басKа да к™птеген м_мкіндіктері бар:
Сурет 1. Формулаларды таKтаCа жазбай, компьютермен дайындап, интерактивті таKтамен к™рсетуге болады. Сонда оKушылардыS KызыCушылыKтары артып, жаSа материалды тез меSгеруіне к™мектеседі.
Сурет 2. КітаптыS _стінен бір рет шерткенде берілген тапсырмаларды орындауCа арналCан жаSа бет ашылады.
Сурет 4. М‰тінмен берілген есептерді шешу Kиын, сондыKтан интерактивті таKтаныS м_мкіндіктерін пайдаланып т_сіндірсек, оKушыларCа ‰рі KызыKты, ‰рі жеSіл болады.
Математиканы оKыту барысында презентацияны Kолдану м_мкіндіктері.
СоSCы кезде математиканы оKыту барысында мультимедиа – презентацияны Kолдану аса сaранысKа ие болып, к™птеп Kолданылуда. Осы KарKынмен оKытуда оKушылардыS психикалыK _рдістері белсендендіріледі: Kабылдау, назар аудару, есте саKтау, ойлау Kабілеттері.
Компьютерді пайдалану арKылы _йге берілген тапсырманы к_рделендіріп беруге болады. Мысалы, геометриядан немесе алгебрадан берілген таKырыпKа байланысты презентация Kaруды тапсыруCа болады. ОKушыCа _йге берілген тапсырманы орындаумен Kатар, соCан байланысты презентация Kaру міндеті ж_ктеледі. Ал бaл оKушыCа Kосымша жaмыс жасауCа, м‰ліметті к_рделендіріп беруге, ойлау Kабілетін дамытуCа себепші болады. ОсыCан aKсас тапсырмалар оKушыларды жауапкершілікке, сыйластыKKа, ™зін - ™зі т‰рбиелеуге _йретеді.
Математиканы оKыту барысында оKушыларCа жиі шыCармашылыK жaмыстарды орындауды тапсыру керек: кез келген бір таKырыптыS даму тарихына презентация Kaру немесе игеріліп отырCан м‰ліметтіS басKа салаларда Kоладынылулары ж‰не т.с.с. ШыCармашылыK жaмыспен айналысу оKушыларды аKпараттыK – коммуникациялыK технологияларды пайдалануCа, Интернет – ресурстарымен жaмыс жасауCа м_мкіндік береді. Н‰тижесінде бaл атKарылCан жaмыстар б_кіл сынып алдында aсынылатын болады. ОKушыныS еSбектеніп жасаCан жaмысын тексеріп, оны жaртшылыK алдында баCалап, мадаKтау ™те маSызды. Осыдан, оKушыларда жaрт алдында с™йлеу даCдысы Kалыптасады, ™з ойын еркін білдіруді _йренеді ж‰не кез келген адаммен еркін ‰Sгімелесуді ж_ргізе алады.
Jорыта айтсаK, математиканы оKытуда презентацияны Kолдану аKпараттыK технологияларды ж‰не эмоционалдыK жаCдайларды Kамтамасыз етеді, оKушыларды т_рлі аKпараттармен жaмыс жасауCа бейімдейді, логикалыK ойлау Kабілеттерін дамытады, п‰нге деген KызыCушылыKтарын арттырады ж‰не оKу материалдарын KоршаCан ортамен байланыстыра отырып, жеSіл меSгерулеріне себепші болады.
ПАЙДАЛАНЫЛBАН €ДЕБИЕТТЕР:
Захарова И. Г. Информационные технологии в образовании: Учеб. пособие. – М., 2007.
О. И. Андреенко. Возможности использования презентации при обучении математике. г. Мозырь, 2010 г.
Алдамaратова Т. А., «Математика» , 5 сынып. «Атамaра» баспасы, 2001 ж.
15