Ашы? саба? 5 сынып.Жемістер

  Сабақтың тақырыбы: Жемістің түзілуі. Жемістің түрлері Сабақтың мақсаты: Білімдік:Оқушыларға жемістердің түзілуі, түрлері, олардың бір-бірінен ерекшеліктері өсімдіктердің тұқым арқылы көбеюі және таралуы туралы білім беру Дамытушылық: Жемістердің көптүрлілігі, кездесетін жерлері және бұрыннан білетін жемістер туралы білімдерін кеңейту, таным қабілеттерін арттыру, қызығушылықтарын ояту Тәрбиелік:Оқушыларды әсемдікке, сұлулыққа, табиғатты қорғай білуге, жеміс түрлерін ажырата білуге, ізденімпаздыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: дәстүрліСабақтың типі: араласСабақтың әдісі: СТО әдістері, көрнекілік, сұрақ-жауап (семантикалық карта, топтастыру, т.б.)Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі: а) оқушылармен амандасу ә) сабаққа дайындау б) оқушыларды 2 топқа бөлу, топ аттарын белгілеу 1.Қызығушылықты ояту. 1-топ           Аталықтың құрылысы Аналықтың құрылысы 2-топ Шашақ Жай масақ Собық Күрделі шатыр Жай шатыр Күрделі шашақ Себет Күрделі масақ 6, 11 2, 1, 13 7, 16 3, 10 4, 9 8, 12, 15 5, 14 2.Біліміңді тексер.Төменде аталған өсімдіктердің гүлшоғырларын ажыратып, тұсындағы санын әр гүлшоғырдың торкөздеріне жазыңдар.1.Жүгері 2.Жолжелкен 3.Наурызшешек 4.Тары 5.Бидай 6.Мия 7.Балдырған 8.Өгейшөп 9.Гүлшетен 10.Пияз 11.Қараған 12.Күнбағыс 13.Калла 14.Қарабидай 15.Гүлкекіре 16.Сәбіз жеміс ІІІ. Мағынаны тану1.Ассоциация Жеміс құрылысы ТұқымыЖеміс қабы Жеміс қабының қызметі: Тұқымды қорғауТұқымның таралуына әсер етеді. 2. Өсімдік гүлдеп болғаннан кейін ұрықтанған аналықтың жатыны жеміске айналады. Алма Шие (сүйекті шырынды) Алхоры (сүйекті шырынды) Жүзім (жидек) Қарлыған(жидек) Шырынды жемістер Жидек Жидек тәрізді Сүйекті шырынды Жидекжемістер Жүзім Қызанақ Қарлыған Қара алқа Қарақат Сыртқы қабығы жұқа, жұмсақ, ішінде тұқымдары көп, шырынды. Жидектәрізді Лимон Апельсин Мандарин Көп ұялы, көп тұқымды. Жемістің сыртқы қабатында эфир майы көп, сары қызғылт, сары түсті. Ортаңғы қабат мақта тәрізді борпылдақ, кебу, ақ түсті. Сыртқы қабаты мен ортаңғы қабаты бірігіп жеміс қабығын түзеді. Ішкі қабаты етті, қалың, шырынды. Сүйектішырындыжемістер Өрік Шие Алхоры Шабдалы Кокос Грек жаңғағы Миндаль-бадам Сүйекті жемістердің құрғақ түрі Қауашақ (мақта) Бұршаққап (асбұршақ) Бұршаққын (қырыққабат) Бидай дәнегі Тұқымша Емен жаңғағы Қанатша (үйеңкі) Құрғақ жемістер Қақырамайтын Қақырайтын Қақырайтын құрғақ жемістер Бұршаққап - бір ұялы, көп тұқымды, жемісініңтігісінен қақырайды.Тұқымдары жеміс жақтауының жиегіне бекиді.(асбұршақ, қараған,үрмебұршақ) Бұршаққын - екі ұялы,Көп тұқымды жеміс.Тұқымдары пердеге бекінеді.(жұмыршақ, шытырша,қырыққабат) Қауашақ – бір және көп ұялы, көп тұқымды жеміс, қауашақ әр жерінен қақырайды. (мақта, зығыр, көкнәр) Бұршаққап- құрғақ, көптұқымды, тұқымдары жеміс жақтауының жиегіне бекиді. Асбұршақ(горох) Үрмебұршақ(фасоль) Бөрібұршақ(люпин) Қақырайтын құрғақ жемістер Бұршаққын- қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа пердесі бар, тұқымдары пердеге бекінеді. Орамжапырақ, шалқан,шомыр Қауашақ- құрғақ, көп тұқымды, қақырайтын жеміс. Қызғалдақ Сасық меңдуана(Дурман ) Меңдуана Мақта Көкнәр Үйеңкі Қанатты жеміс - Жеміс серігінің біраз бөлігі жұқарып, қанатқа айналған. Жел арқылы таралады. ДӘНЕК - тұқымы жеміс серігімен тұтасып бірігіп кеткен. БИДАЙ ЖҮГЕРІ АРПА Біртұқымды құрғақ жемістер Тұқымша - жеміс серігі жеміс тұқымымен бірікпеген. КҮНБАҒЫС Біртұқымды құрғақ жемістер ЖАҢҒАҚ - Тұқымдары жеміс серігімен бірікпеген, бос жатады, бірақ жеміс серігі қатайып, ағаштанған. Фундук –орман жаңғағы Емен жаңғағы Жинақталған жемістер Бүлдірген-Малина Таңқурай(ежевика) Тұт ағашы Жемістерді жарнамалау 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 2 3 Өсімдіктіңаты Жемістер Жеміс түрлері Тұқым саны құрғақ шырынды біреу екеу көп Алма жидек Қарбыз жидек тәрізді Мандарин жидек тәрізді Өрік сүйекті Асбұршақ бұршаққап Күнбағыс тұқымша Емен жаңғақ Бидай дәнек Үйеңкі Қанатты жеміс 1.Семантикалық карта Биологиялық жұмбақтар. Алып жемістерБіз көбіне жерде өсетін көкөніс-жеміс біткеннің ең үлкені деп қауын-қарбызды ойлаймыз. Негізінде салмағы мен көлемі жағынан үлкен жеміс Сейшель аралында өсетін пальманың жаңғағы екен. Оның диаметрі жарты метрге жетіп, 25 кг-ға дейін салмақ қосады. Бір пальма осындай отыз жемістен бере алады. Олардың қабығы өте қатты болады және баяу жетіледі. Гүлденгеннен кейін төртінші жылы ғана көлемі өсіп, пісуіне тағы екі жыл керек екен. Ұзындығы 90 см, ені 50 см-ге жуық. Бұл ағаш жемісінен жергілікті тұрғындар қамыр илеп, нан ісіреді. Дегенмен, ең ірі жемістер ағаш басында өспейді деген пікір дұрыс. Көкөністің ішіндегі ең ірісі–асқабақ. «Артығын тап» ойыны 1-топ 1. 2. 3. 2-топ 1. 2. 3. 1-топ 1. 2. 3. 2-топ 1. 2. 3. 1.Бидай, арпа жемісі: а. ә. б. 2. Бұршаққап: а. ә. б. 3. Сүйекті шырынды жеміс: а.кокос ә.өрік б.құлпынай А. ә б 4. Қырыққабат жемісі: Суретжұмбақты шешіп,жемісті тап 1-топ 2-топ Мен мұңайып отырмын, түк түсінбедім мен өкпелімін, менен сұрамадыңыз Маған ұнады Мен қуаныштымын , бәрін түсіндім, Мен таң қалып тұрмын мен өзіме ренжулімін «Менің көңіл күйім» Үйге тапсырма § 26.Жемістер. Біліміңді тексер 88-бет