Сравнительные фразеологизмы казахского и русского языков

№5 орта мектепҒылыми жоба Қазақ және орыс тілінің "адамның дене бөлшектері" элементтері бар фразеологизмдердің лексика семантикалық топтарыАвторы: Врублевская Яна, 9 «Б» сынып оқушысыЖетекшісі: Рамазанова Р.Е.Пән : қазақ тілі , орыс тіліПетропавл 2014 жыл Задачи исследования :1.Рассмотреть вопросы связанные с понятием «фразеологизм» и «фразеология»2.Используя фразеологический словарь казахского, русского языков, выявить фразеологизмы относящиеся к человеку.3.Провести лексико-семантическую классификацию выявленных фразеологизмов. 4.Сопоставив русские и казахские фразеологизмы найти их сходства и различия. Цель исследования :Познакомиться с понятием «фразеологизм», узнать больше примеров фразеологических конструкций. Актуальность исследованияЗнание фразеологизмов и употребление оживляет речь, делает её интересной и богатой . А изучение русской и казахской фразеологии в сопоставлении очень важно для полиязычной личности. Научная новизна и самостоятельность заключается в том , что сделана попытка классифицировать фразеологизмы русского и казахского языков и определить их сходства и различия Практическая значимость Материал данного проекта может быть использован на уроках казахского и русского языка в 6 классе при изучении темы «Фразеология» Фразеологизм - семантикалық (ішкі мағыналық) жағынан бір-бірімен байланысқан сөз тіркестерімен сөйлемдердің ортақ атауы.Фразеология термині белгілі бір тілдегі фразеологизмдердің тұтас жиынтығы деген мағынамен қатар, тіл білімінің фразеологизмдерді зерттейтін саласы деген ұғымда да қолданылады Қазақ тілінің "адамның дене бөлшектері" элементтері бар фразеологизмдердің лексика-семантикалық топтары. (10 топтар)ЛСТ компонентті «бет».(11 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «қол».(17 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «құлақ».(13 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «бас».(17 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «жүрек».(15 фразеологизмдер) ЛСТ компонентті «көз».(32 фразеологизмдер) ЛСТ компонентті «аяқ ».(12 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «тіл ».(13 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «алақан».(12 фразеологизмдер)ЛСТ компонентті «ауыз».(13 фразеологизмдер) 1)Бетінен иманы тамған , бетіне күйе жақты, бетінен қақты, бнтінен алды, бетінен боздағы шақты , бетіне келді, бетінен басты .2)Қол жұмыс,қол кесер , қол қайыр, қолқама қол салма , қол жууды болды , қол жайды 3)құлақ түрді, құлағына салды, құлағын алды,құлағын шулатты, құлағын сатты.4)Басынан жүгенін сыпырды, басында еркі жоқ, басынан құс ұшырмады, басына шырмау салды , басына тиді. 5)жүрек сыры, жүрек жалғады , жүрек жұтқан , жүрегі шайылды , жүрегі суып қоя берді.6)Көзі тапты , көзін сүзді, көзіне ілінбеді,көзін тартып алды , көзіне шөп салды.7)аяғынан тік тұрды , аяғы бір желмеді, аяғынан келді,аяғы жетті, аяғын аңдам басты.8)тілімнің ұшында тұр, тілі қышыды , тілім қос ұстаған , тілі бидай қуырды ,тілін тістетті.9)алақаны жазық, алақанын жайды ,алақанынан түспеді, алақанға қойғандай , алақанына қаратты .10)аузы ауыр , аузы ашық , аузы күйді , аузы дуалы , аузың аққа. Лексико-семантические группы фразеологизмов с элементом «название частей тела человека» в русском языке. (9 групп)ЛСГ с компонентом «нога» (9 фразеологизмов)ЛСГ с компонентом «рука» (22 фразеологизма)ЛСГ с компонентом «рот» (3 фразеологизма)ЛСГ с компонентом «глаза» ( 9 фразеологизмов)ЛСГ с компонентом «уши» (5 фразеологизмов) ЛСГ с компонентом « голова» (11 фразеологизмов)ЛСГ с компонентом « лицо» (4 фразеологизма)ЛСГ с компонентом «сердце» (8 фразеологизмов)ЛСГ с компонентом «нос» (7 фразеологизмов) 1)Встать на ноги, со всех ног , сбиться с ног, связывать по рукам и ногам , вверх ногами.2) Сложа руки, правая рука, как без рук , руки опускаются , золотые руки3) Хлопот полон рот, из уст в уста, и в ус не дуть .4)В глаза не виде , бросаться в глаза , краем глаза , открыть глаза ,хоть глаз выколи 5)Пропускать мимо ушей . Краем уха , не верить своим ушам, навострить уши, не видеть как своих ушей 6) Вылететь с головы, голова на плечах , вешать голову , каша в голове, голова закружилась7)Лица нет. В поте лица , лицом к лицу . Открытое лицо.8) Взять за сердце, всем сердцем, сердце болит, скрепя сердцем , принимать близко к сердцу9)Заруби на носу, вешать нос , водить за нос, клевать носом, не видеть дальше своего носа. 1)Көңілім жатпайды.2) Аяғы жерге тимей жүгіру3) Тайға таңба басқандай1)Скрипя сердце2)Со всех ног3) Светлая голова Вывод:Фразеологизмы – явление , свойственное языкам (казахскому, русскому, английскому и др.), имеющее общие черты , поскольку –это устойчивый оборот речи или устойчивое сочетание нескольких слов; значение фразеологизмов содержится в комбинации данных слов и при переводе на другой язык, требует пояснения; фразеологические обороты очень украшают речь , делают ее выразительной , образной; а так же отражают жизнь народа , его историю , обычаи. Назарларыңызға рақмет !