Алюминий ж?не оны? ?осылыстары

Сыныбы: 10
Сабақтың тақырыбы: р-элементтердің периоттық жүйедегі орны, атом құрылысының ерекшеліктері. Алюминий және олардың қосылыстары
Сабақтың мақсаты: Білімділік: алюминий және оның қосылыстарының қасиеттерімен алыну жолдарын үйрету
Дамытушылық: оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін, ой-өрісін, шығармашылық мүмкіндігін және ғылыми көзқарасын дамыту
Тәрбиелік: Оқушыларды ізденімпаздыққа баули отырып, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Сабақтың түрі: Жаңа білімді қалыптастыру
Сабақтың әдісі: әңгімелесу, сұрақ-жауап
Көрнекілігі: слайдтар
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру.
ІІ. Сабақ кезеңдерімен таныстыру
«Бәрін білгім келеді»жаңа сабақ мазмұнымен таныстыру
«Терең ой» оқулықпен жұмыс
«Сандарды сөйлетейік»
«Тапқыр, әрі ұшқыр болсаң»
«Деңгейлік тапсырма»
Білімді тиянақтау
ІІ Жаңа сабақ
Атом құрылысы
+13 АІ 1s2 2s22р6 3s23р1
Табиғатта таралуы
Белсенді болғандықтан алюминий табиғатта бос күйінде кездеспейді, ал қосылыстар түрінде ең көп кезлескені.
Алюминий қосылыстары
боксит
корунд

криолит
нефелин
анортит

Физикалық қасиеті
Алюминий күмістей ақ жеңіл металл.Тығыздығы 2,7г/см3, иілгіштігі жоғары, ол оңай фольга түрінде жайылады және сым түрінде созылады.
Химиялық қасиеті
Алюминийде оксидті қабықша тотығуға мүмкіндік ермейді.
4АІ+3О2→2АІ 2О 3
Сынаппен алюминий амальгама түзеді, амальгамалық алюминий сумен қарқынды әрекеттеседі.
Галогендермен әрекеттеседі
2АІ+3СІ2→2АІСІ3
Сумен әрекеттесуі
2АІ+6Н2О→2АІ(ОН)3+3Н2
Қышқылдармен әрекеттеседі
2АІ+6НСІ→2АІСІ3 + 3Н2
Алюминий оксидінің екідайлық қасиет көрсетуі.
АІ 2О 3+ 6HCI = 2 AICI 3 +3 Н2O
АІ 2О 3+ 6Na OH = 2 Na3 AIO3 +3 Н2O
Натрий ортоалюминаты
1000℃2АІ 2О 3+ 2NaOH = 2 Na3 AIO2 +Н2O
Натрий метаалюминаты
АІСІ3+ 2Na OH = AI (OH)3 +3 NaCI
Қыздырғанда алюминий гидроксиді ыдырайды.
«Терең ой» оқулықпен жұмыс
№ 7 өзгерісті жүзеге асыру
«Сандар сөйлейді» ойыны бойынша тапсырманы орындау
«Тапқыр, әрі ұшқыр болсаң»
1.Алюминий бейметалдармен оның ішіндн, оттек пен галогендермен әрекеттеседі, бір ғажабы коррозияға ұшырамайтындағы түсініксіз жағдай. Шыбықтың майысқан ұшы дорба сияқты, дорбаның іші мөп-мөлдір бұл қалай
«Деңгейлік тапсырмалар» нұсқау қағаздары бойынша
БекітуӨзіндік жұмыс:
Оқулықтағы жаттығулар мен тапсырмаларды орындау
№ 1 тапсырма Мынадай айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңдар
AI AICI3AI(OH)3 AI2O3 AI2(SO4)3
№ 2 тапсырма . Массасы 9 г алюминий мен мыс қоспасын тұз қышқылымен өңдегенде , реакция аяқталған соң 5,6 л газ жинап алынды. Қоспадағы мыстың массалық үлесін есептеңдер.
№3 тапсырма ІІІА топ элементтеріне жалпы сипаттама беріңдер. Алюминийдің электрондық және графиктік формуласын жазыңдар. Оның валенттік мүмкіндіктерін дәлелеңдер.
Ү. Сабақты қорытындылау
№ Сұрақтар Жауаптар
1 AI-----Ga------Іn------Ti бағытында элементтердің металдық қасиеттері қалай өзгереді ? А. Күшейеді
Ә. өзгермейді
Б. әлсірейді
2 Алюминий гидроксиді натрий гидроксидінің ерітіндісімен әрекеттескенде мына қосылыстардың қайсысы түзіледі? А. NaAIO2
Ә. NaAI(OH)4
Б. Na2OAI2O
3 Өндірісте алюминийді оның қандай табиғи қосылысынан алады? А. Бокситтен
Ә. Алюмосиликаттан
Б. Глиноземнен
4 Алюминий 1) дигидроксохлориді, 2) гидроксохлориді ,
3) хлориді берілсе , мына формулаларды сәйкестендіріңдер: а) AI(OH)CI2 б) AI(OH) 2CI в)AICI3 А. 1б,2а.3в
Ә. 1а,2б,3в
Б. 3а,2в,1б
5 Алюминий концентрлі күкірт қышқылымен әрекеттескенде не байқалады? А. Бәсеңсу
Ә. Жарқырау
Б. Күңгірттеу
ҮІ. Сабақта оқушылар білімін бағалау:
ҮІІ. Үйге тапсырма: Тақырыбы: § 7.1