Информатика саба?ында о?ушыларыны? функционалды? сауаттылы?ын ?алыптастыру жолдары

Информатика сабаCында оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын Kалыптастыру жолдары

Б_гінгі к_н- білім беру мазмaнына, оKушы мен педагог тaлCасына ж‰не Kызметіне деген к™зKарастардыS т_бегейлі ™згеріске бет бaрып отырCан кезеS. Бaл ж™нінде JазаKстан РеспубликасыныS Президенті Н.Назарбаев ™з с™зінде: «Біз Kазір «білім-Cылым-инновация» атты _штік _стемдік Kaратын постиндустриялыK ‰лемге Kарай баCыт алып барамыз», - деген еді. JазаKстанныS ‰лемдік _рдістерге кіруі, дамыCан елдердіS стандарттарына деген aмтылысы білім беру ж_йесініS жаSа сапалыK деSгейге ™ту Kажеттілігін арттыруда.
Осы орайда «БІЛІМДІ ЕЛ – М€RГІ ЕЛ!» таKырыбында JазаKстан Республикасы білім беру KызметкерлерініS республикалыK тамыз педагогикалыK кеSесі ™туде.
Тамыз кеSесі алдымызCа жаSа оKу жылына жаSаша міндеттер мен тапсырмалар Kойып отыр. Jазіргі заман талабына сай білім бере отырып, алCан білімдерін ™мірде Kолдана алатын, сыни к™з Kарастары KалыптасKан, аKпараттыK ж‰не компьютерлік сауатты, Kaзіретті тaлCа т‰рбиелеу.
Jазіргі тез ™згермелі ‰лемде функционалдыK сауаттылыK адамдардыS ‰леуметтік, м‰дени, саяси ж‰не экономикалыK Kызметтерге белсенді Kатысуына, сондай-аK «™мір бойы білім алуына» ыKпал ететін базалыK факторлардыS біріне айналуда.
ФункционалдыK сауаттылыK – білім берудіS жеке тaлCаны KалыптастырудаCы ‰леуметтік баCдарлануы. Jазіргі тез ™згермелі ‰лемде функционалдыK сауаттылыK – оKушыныS ‰леуметтік м‰дени, саяси ж‰не экономикалыK Kызметтерге белсенді Kатысуына, сондай-аK ™мір бойы білім алуына ыKпал ететін базалыK фактор.
ФункционалдыK сауаттылыKты дамытудыS жалпы баCдары JазаKстан Республикасында білім беруді дамытудыS 2011-2020 жылдарCа арналCан мемлекеттік баCдарламада аныK к™рсетілген.
ФункционалдыK сауаттылыK дегеніміз не?
Бaл сaраKKа мынандай деректер келтіруге болады.  Ресми дерек бойынша, мектеп жасындаCы балалардыS 40 пайызы ‰деби м‰тінді т_сінуге KиналатындыCы д‰лелденген. Бaлар мектептен білім алса да, Kызмет жасауCа келгенде Kарапайым жазу _лгісін білмейтіндігін к™рсеткен. Тіпті олар ‰р т_рлі жаCдайда кездескен бланкіні толтыра алмай, ондаCы аKпараттыS м‰нісін т_сіне алмапты. Бір KызыCы, олар теледидарда не айтылып жатKанын, жалпы айтKанда, к_нделікті ™мірдіS есебін білмейтін болып шыKKан.
СоныS салдарынан жaмыссыздыK, ™ндірістегі апат, жазатайым оKиCалар, жараKат алулар к™бейіп кеткен. Жалпы, барлыK зерттеушілердіS болжамы бойынша адамдардыS сауатсыздыK деSгейініS т™мендеуі, оларCа дaрыс білім беріп, тиянаKты оKытпаудан, оKырман болуCа _йретпеуден болCан к™рінеді. СаKтанбау, aKыпсыздыK, байKаусыздыK, апаттар: мaныS б‰рі ережені дaрыс оKымаCандыKтан, т_сінбегендіктен, санаCа сіSірмегендіктен орын алып отыр.
Осы орайда оKушылардыS функционалдыK сауаттылыKтарын арттыру Kажеттілігі туындап отыр.
ФункционалдыK сауаттылыK - тaлCаныS наKты м‰дени ортада ™мір с_ру Kызметін іске асыру _шін Kажетті ж‰не ‰леуметтік Kатынаста ойдаCыдай Kызмет етуін Kамтамасыз ететін білімі, ептілігі, даCдылары.
ФункционалдыK сауаттылыKты дамыту білім – т_сіну – Kолдану – ж_йелеу ж‰не жинаKтау сияKты критерийлер бойынша оKу жетістіктерін баCалаудыS жаSа т‰сілдерін талап етеді. Мaндай ж_йе ‰лемдік т‰жірибені жан-жаKты зерттеу арKылы енгізіледі. Олар aлттыK ж‰не халыKаралыK баCалау ж_йелері арKылы ж_ргізіледі. `лттыK ж_йе арKылы баCалау – жыл сайын ™тетін оKу жетістіктерін ішкі баCалау мен `лттыK бірыSCай тестілеу. ХалыKаралыK баCалау ж_йелері – PISA (Programme for International Student Assessment), TIMSS (Trends in Mathematics and Science Study) ж‰не PIRLS сияKты халыKаралыK зерттеулер.
Білім беру саласыныS мониторингі функционалдыK сауаттылыKтыS  негізгі баCыттары арKылы іске асады:
ОKу ж‰не жазу сауаттылыK
Жаратылыстану  CылымдарындаCы сауаттылыK
Компьютерлік сауаттылыK
МатематикалыK сауаттылыK
ДенсаулыK сауаттылыK
JaKыKтыK сауаттылыK

Компьютерлік сауаттылыK
ОKушынныS аKпараттыK м‰дениеттілігін, сауаттылыCын, алгоритмдік ойлауын Kалыптастыру ж‰не эмоциялыK Kабылдау т_рлері мен есте саKтауын дамыту.
Компьютерлік сауаттылыK-б_гінгі уаKыттаCы басты м‰селе. Осыдан кейін туындайтын м‰селелердіS бірі-жастарCа сапалы білім, саналы т‰рбие орта мектепте білім беру ісін оKытудыS жаSа инновациялыK ‰дістерімен толыKтыру, оKытудыS жаSа технологияларын іздестіру, оKушыны аKпаратты талдай білуге, аKпараттыK технологияларды тиімді пайдалана білуге _йрету.
Информатика сабаKтарында оKушылардыS функционалдыK сауаттылыCын _ш негізгі міндеттерді шешу арKылы Kалыптастыру м_мкіндігі бар:
1. ОKушыныS ‰леуетіне с‰йкес келетін білімдік деSгейге ж‰не жеке тaлCаныS одан ‰рі дамуын Kамтамасыз ететін ж‰не білім беруді іске асыру м_мкіндігіне, оныS ішінде ™зіндік білім алу жолымен жету.
2. АКТ Kaралдары мен ™з Kабілеттерін іске асыруда ‰р оKушыда шыCармашылыK ‰леуметтік м‰нді Kызмет т‰жірибесін Kалыптастыру.
3. ОKушыларда гуманистикалыK Kарым-KатынастардаCы Kатынас пен ™зара ‰рекет т‰жірибесін жинаKтау.

ФункционалдыK сауаттылыKтіS негізгі стратегиялары:

1. Білім беру мен білім алудаCы т‰сілдер
2. Сын тaрCысынан ойлауCа _йрету.
Информатиканы оKытудыS негізгі маSызы – оKушылардыS шыCармашыK, зертеушілік Kасиеттерін Kалыптастыру ж‰не белсенді, ‰рі толыKKанды ™мірге, информациялыK KоCам ортасындаCы жaмысKа дайындау болCандыKтан, ™з т‰жірибемде практикалыK жaмыстарCа к™п к™Sіл б™лемін.


Тапсырмалар

13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415 13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415

Jазіргі заман талабына байланысты оKушыныS информатика п‰нінен алCан білімін іс ж_зінде пайдалана алатындай д‰режеге жеткізудіS маSызы зор. СондыKтан оKушыларCа білім негізін меSгертуде, п‰нге деген KызыCушылыCын арттыруда  ж‰не шыCармашылыKKа іздену Kалыптастыруда практикалыK жaмыстыS  алатын орны ерекше.
Jорыта айтKанда, функционалдыK сауаттылыKты ж_зеге асырудыS басты міндеті - оKушылардыS теориялыK білімдерін практикалыK тaрCыда Kолдануымен Kатар т‰уелсіз еліміздіS келешегіне _лкен жауапкершілікпен KарауCа _лестерін Kосу болып табылады.
«СабаK беру – _йреншікті жай шеберлік емес, ол – _немі жаSадан жаSаны табатын ™нер» деген, Ж_сіпбек Аймауытов айтKандай aстаздан жаSашылдыKты Kажет етеді.
Рисунок 1ПђЗаголовок 115