8-9 сыныптар?а арнал?ан есептер жина?ы.
8-9 СЫНЫПТАРҒА АРНАЛҒАН ЕСЕПТЕР
1. 1- мысал, х аргументі бойынша функцияның мәнін есептеудіңProgram ecep1; Var x,y:real; Begin Write(‘x=?’); Readln(x); If x<=0 then y:=sqr(x); Writeln(‘y=’,y); End.
2. Мысалы, берілген сандардың жұп немесе тақ екендігін анықтау программасы: Program candar; Var y:byte; Begin Write(‘сан енгіз’); Readln(y); Case x of 0,2,4,6,8: write(‘жұп сан’); 1,3,5,7,9:write(‘тақ сан’); 10..100:write(’10 мен 100 аралығындағы сан’); else writeln(‘Теріс сан немесе 100-ден үлкен сан’); end; end.
3. Мысалы, y=x2 функциясының мәнің есептеу, мұндағы x=1,2,3,4,5,6. Программаның Program esep1; Var y,x:integer; Begin x:=1; {х-тің бастапқы мінің меншіктеу} While x<=6 do {цикл тәуелді болатын шарт} Begin y:=sqr(x); {х-тің мәні бойынша y-ті есептеу} Writeln(‘x=’,x,’_|_y=’,y); {х және у экранға шығару} x:=x+1; {х-тің өзгеру қадамы} end; end.
4. 1-мысал. 1 кг ірімшік 300 теңге тұрады. Ірімшіктің 100,Program ecep1; Var m:integer; z:real; Begin m:=100; Repeat z:=(300*m)/1000; Writeln(m,’_|_’, z:4:0); m:=m+100; Until m>1000; Readln; end.
5. -мысал. x=1.7, x=3.52, x=18.7 үшін функциясы мәндерініңФункцияны пайдаланып бағдарламасын құрайық Program_Mander; Uses crt; var x1,x2,x3,y1,y2,y3,S:real; Function espt(t:real):real; begin espt:-3*sqr(t)+sqrt(6*t)-10; end; begin clrscr; Write('x1='); readln(x1); Write('x2='); readln(x2); Write('x3='); readln(x3); Writeln; y1:=espt(x1); y2:=espt(x2); y3:=espt(x3); S:=y1+y2+y3; Write('S=',S); end.
1. Асанның жасы x, Үсеннің жасы y . Табуprogram esep1; var x,y:integer; S:real; begin writeln(’Асаннын жасын енгіз=’); read(x); writeln(’Усеннін жасын енгіз=’); read(y); s:=(x+y)/2; writeln(‘Орта жасы=’,S); end.
2. Үш бұрышты a,b,c үш қабырғасы белгілі, осы үшбұрыштыңprogram esep2; var a,b,c,P:integer; begin writeln(’уш бурыштын уш кабыргасын енгіз=’); read(a,b,c); P:=a+b+c; writeln(‘уш бурыштын периметрі=’,S); end.
3. Қабырғасы а-ға тең кубтың V көлемі неге тең. program esep3; var a, V:integer; begin writeln(’Кубтын кабыргасын енгіз=’); read(a); V:=a*a*a; writeln(‘Кубтын колемі=’,V); end.
4. m массалы денені көтеру үшін қанша күш Fprogram esep4; var m, F:integer; begin writeln(’дененин массасын енгіз=’); read(m); g:=10; F:=m*g; writeln(‘Жумсалган куш=’,F); end.
5. Жылдамдығы v автокөлік t уақытта қанша жол жүреді? program esep5; var v, t,s: real; begin writeln(’жылдамдыкты енгіз=’); read(v); writeln(’уакытты енгіз=’); read(t); s:=v/t; writeln(‘Журилген жол=’,s); end.
6. Әрбір бактерия бір минутта екіге бөлінеді. Басында бірprogram bakterialar; var a,S:real; begin writeln('минут санын енгіз:'); readln(a); S:=exp(a*ln(2)); writeln(a:6:2,'-минуттан кейін бактериялардың саны ',S:6:2, ' болады' ); end.
3.4.2 Шартты және шартсыз өту операторы 1. Берілген а,b,с үш бүтін санның ең кішісін табу. Program esep1; Var a,b,c,min:integer; Begin Writeln(‘Уш бутін сан енгіз’); Readln(a,b,c); If aIf cWriteln(‘Уш санның кішісі min=’, min); Readln; End.
2. Квадрат теңдеуді, ax2+bx+c=0, a= 0 шешудің программасын жінеProgram esep2; Var a,b,c,D:integer; x,x1,x2:real; begin writeln(‘a,b,c-енгіз’); readln(a,b,c); D:=sqr(b)-4*a*c; Writeln(‘D=’,D); If D>0 then begin x1:=(-b-sqr(D))/2*a; x2:=(-b+sqr(D))/2*a; writeln(‘x1=’,x1:5:2,’ x2=’,x2:5:2) end else if D<0 then begin writeln(‘теңдеудің бір түбірі бар’); x:=(-b-sqr(D))/2*a; writeln(‘x=’,x:5:2) end else writeln(‘теңдеудің түбірі жоқ’); readln end.
3. Берілген үш санның көбейтіндісін және қосындысын есептеп, қайсысыProgram esep3; Uses crt; Var x,y,z,S,P:double; begin clrscr; writeln(‘x,y,z-енгіз’); readln(x,y,z); S:=x+y+z; P:=x*y*z; If S>P then write (‘қосынды үлкен’,S, ‘>’,P) Else if S
’,P) else write(‘көбейтінді үлкен’,S,’>’,P) readln; end.
4. Үш натурал сан берілген. Олардың арасында тең сандарprogram esep4; var a,b,c:integer; begin writeln(’Үш сан енгіз’); read(a,b,c); if (a<>b) and (b<>c) and (a<>c) then writeln(‘жоқ’) else if (a=b) and (b=c) and (a=c) then writeln(‘бәріelse writeln(‘екеуі тең’); end.
5. Үшбұрыштың қабырғалары x, y және z берілген. Осыprogram ushburish; uses crt; var x, y, z:real; begin clrscr; writeln; writeln('Үшбұрыш қабырғаларын енгіз:'); write('x='); readln(x); write('y='); readln(y); write('z='); readln(z); if (z<>sqrt(sqr(x)+sqr(y))) and (x<>sqrt(sqr(z)+sqr(y))) and (y<>sqrt(sqr(x)+sqr(z))) then writeln('тік бұрышты үшбұрыш бола алмайды'); if (z=sqrt(sqr(x)+sqr(y))) then writeln('тік бұрышты үшбұрыш бола алады, гипотенузасы z=',z:6:2); if (x=sqrt(sqr(z)+sqr(y))) then writeln('тік бұрышты үшбұрыш бола алады, гипотенузасы x=',x:6:2); if (y=sqrt(sqr(x)+sqr(z))) then writeln('тік бұрышты үшбұрыш бола алады, гипотенузасы y=',y:6:2); end.
6. Екі үшбұрыш қабырғалары a, b, c жєне d,program esep2; var a,b,c,d,e,f,p1,p2,S1,S2:real; begin writeln(’1-ші үшбұрыш қабырғаларын енгіз:’); readln(a,b,c); writeln(’2-ші үшбұрыш қабырғаларын енгіз:’); readln(d,e,f); p1:=(a+b+c)/2; p2:=(d+e+f)/2; S1:=sqrt(p1*(p1-a)*(p1-b)*(p1-c)); S2:= sqrt(p2*(p2-d)*(p2-e)*(p2-f)); if S1>S2 then writeln(‘үлкені 1-үшбұрыш, ауданы =’, S1:8:2) else writeln(‘үлкені 2-үшбұрыш, ауданы =’, S2:8:2) end.
7. a, b, c және d төрт түзу сызығыныңprogram esep3; var a,b,c,d:integer; begin writeln(’ұзындықтарды енгіз:’); write(’a=’); read(a); write(’b=’); read(b); write(’c=’); read(c); write(’d=’); read(d); if (a=b) and (a=c) and (a=d) and (b=c) andthen writeln(‘Квадрат қабырғалары бола алады’); if (a=c) and (b=d) then writeln(‘Тікбұрышты төртбұрыштың қабырғалары болаelse writeln(‘Тікбұрышты төртбұрыштыњ да, квадраттың да қабырғалары бола алмайды’)end.
3.4.3 Таңдау операторы 1. Айдың реттік нөмірі бойынша жыл мезгілін анықтау. Program jil; Uses crt; Var x:byte; begin write(‘Айдың реттік нөмірін еңгіз’); readln(x); case x of 1,2,12: writeln(‘қыс’); 3..5:writeln(‘көктем’); 6..8:writeln(‘жаз’); 9..11:writeln(‘күз’) Else writeln(‘ Бір жылда 12 ай’); end; end.
2. Реттік нөмірі бойынша сәйкес ай атуын анықтау. Program ai; Uses crt; Var x:byte; begin write(‘Айдың реттік нөмірін еңгіз’); readln(x); case x of 1: Write(‘Қантар’); 2: Write(‘Ақпан’); 3: Write(‘Наурыз’); 4: Write(‘Сәуір’); 5: Write(‘Мамыр’); 6: Write(‘Маусым’); 7: Write(‘Шілде’); 8: Write(‘Тамыз’); 9: Write(‘Қыркүйек’); 10: Write(‘Қазан’); 11: Write(‘Қараша’); 12: Write(‘Желтоқсан’); else Writeln(‘бұл нөмірлі ай жоқ’); end; end.
3. Жазықтықтағы A(x,y) нүктесінің қай ширекте жатқандығын анықтау программасы. Program shirek; Var k:integer; Begin Write(‘қай ширек?’); Readln(k); Case k of 1:Write(‘A(x,y) І-ширекте , x>0 және y>0’); 2:Write(‘A(x,y) IІ-ширекте , x<0 және y>0’); 3:Write(‘A(x,y) ІII-ширекте , x<0 және y<0’); 4:Write(‘A(x,y) ІV-ширекте , x>0 және y<0’); end; end.
3.4.4 Циклдік оператор 1. P=1*2*,…,*10 сандарының көбейтіндісін есептеу. Program esep1; Var i,P:integer; begin P:=1; For i:=1 to 10 do P:=P*i; Writeln(‘P=’,P); Readln; End.
2. Бүтін сандардың n тізбегі берілген. Осы тізбектегі оңProgram esep2; Var i,a,n,S : integer; Begin Write(‘N-?’); Readln(N); S:=0; i:=1; Repeat Writeln(‘бүтін сан енгіз’); Readln(a); If a>0 then S:=S+1; i:=i+1; until (a>0) or (i>n); write(‘оң сандар саны=’, S); end.
3. 1-ден 50-ге дейінгі жұп сандардың қосындысын есептеу қажетProgram esep2; Uses crt; Var S,x:integer; Begin Clrscr; x:=2; S:=0; {x,S бастапқы мәнін меншіктеу} While x<=20 do {цикл тәуелді болатын шарт} begin S:=S+x; {x-тің мәні бойынша у-ті есептеу} x:=x+2; {x-тің өзгеру қадамы 2-ге тең} end; Writeln(‘S’,S); {қосындыны экранға шығару} End.
Нәтиже: S=110
4. y=x3 функциясын x=6,5,4,…,1 болғандағы мәндерін анықтау. Мұндағы циклProgram esep2; Var x,y:integer; Begin For x:=6 downto 1 do Begin y:=sqr(x)*x; writeln(‘x=’,x,’|’,’y=’,y); end; readln end. Нәтиже: x=6 | y=216 x=5 | y=125 x=4 | y=64 x=3 | y=27 x=2 | y=8 x=1 | y=1
5. 1-ден 100 дейінгі сандардың арифметикалық ортасын анықтаудың программасы. Program esep3; Var i,S:integer; A:real; begin S:=0; For i:=1 to 100 do S:=S+i; A:=S/100; Writeln(‘A’,A:4:1); Readln end.
6. 1-ден 100-ге дейінгі тақ сандардың және жұп сандардыңprogram esep; var i, k, t,n,S1,S2 :integer; begin writeln('n-ді енгіз:'); readln(n); t:=0; k:=0; for i:=1 to n do if i mod 2=1 then begin t:=i; S1:=S1+i; endwrite('1-ден ', n, ' -ге дейінгі тақ сандардың қосындысыend.
7. 20 элементтен тұратын бүтін сандар массиві берілген. Осыprogram auistiru; const n=20; var a:array[1..n] of integer; i:integer; begin for i:=1 to n do read(a[i]); for i:=1 to n do if i mod 4=0 then a[i]:=0; for i:=1 to n do write(a[i],' '); end.
8. Алмаста N алма бар. Сыныптағы M бала оданМысал: Берілгені: N=10 M=7 25 85 1 6 9 23 41 2 6Нәтиже: 151 program almalar; const n1=100; var a:array[1..n1] of integer; i,j,k,m,n:integer; f1,f2:text; S:integer; BEGIN Writeln('Алмалардың санын енгіз:'); Readln(n); Writeln('балалардың санын санын енгіз:'); readln(m); if (m>n) or (m=n) then writeln('балалардың саны алмалардың санынанfor i:=1 to n do read(a[i]); for j:=1 to n-1 do begin for i:=1 to n-1 do if a[i]>a[i+1] then begin k:=a[i]; a[i]:=a[i+1]; a[i+1]:=k; end; end; S:=0; for i:=m+1 to n do S:=S+a[i]; writeln(S:8); END.
9. y=x2 функциясының мәнің есептеу, мұндағы x=1,2,3,4,5,6. Программаның Program esep1; Var y,x:integer; Begin x:=1; {х-тің бастапқы мәнің меншіктеу} While x<=6 do {цикл тәуелді болатын шарт} Begin y:=sqr(x); {х-тің мәні бойынша y-ті есептеу} Writeln(‘x=’,x,’_|_y=’,y); {х және у экранға шығару} x:=x+1; {х-тің өзгеру қадамы} end; end. Нәтиже: x=1 | y=1 x=2 | y=4 x=3 | y=9 x=4 | y=16 x=5 | y=25 x=6 | y=36
10. P натурал сан болғанда, a p өрнегін есептейтін for to do program esep; var i,n:integer; p,a,S:real; begin writeln('шекарасын көрсет: '); readln(n); a:=5; S:=1; p:=1; for i:=1 to n do begin S:=S*exp(p*ln(a)); writeln('a= ',a:8:2,' p= ',i:5, ' S =',S:8:2); end; end.
While do program esep; var i,n:integer; p,a,S:real; begin writeln('шекарасын көрсет: '); readln(n); a:=5; S:=1; p:=1; while ibegin i:=i+1; S:=S*exp(p*ln(a)); writeln('a= ',a:8:2,' p= ',i:5, ' Send; end.
11. Төмендегі өрнектің мәнің табу қажет: a) program esep; var i,n:integer; S: real; begin writeln('n-ді енгіз:'); readln(n); S:=0; for i:=1 to n do S:=S+1/i; write(S:8:4) end.
12) program esep; var i,n:integer; S:real; begin readln(n); S:=0; for i:=2 to n do S:=S+1/((i-1)*i); write(S:8:4) end.
13) program esep; var i,n:integer; S:real; begin readln(n); S:=0; for i:=1 to n do if i mod 2=0 then S:=S+(-1)/i else S:=S+1/i; write(S:8:4); end.
14). program esep; var i,n:integer; S:real; begin readln(n); S:=1; for i:=1 to n do S:=S*(1+1/(sqr(i))); write(S:8:4); end.
15) program esep; var i,n:integer; S:real; begin readln(n); S:=0; for i:=0 to n do S:=S+(1/(sqr((2*i)+1))); write(S:8:4); end.
3.4.5 Массивтер. Элемент түрі, өлшемі, индекстер 1. а жиымы бүтін бес саннан тұрады. Оларды экранғаProgram m1; Var A:array [1..5] of integer; i:integer; Begin Writeln('массив элементiн енгiз'); For i:=1 to n do readln(a[i]); For i:=1 to n do writeln(a[i],’,’);
end.
2. n элементтен тұратын нақты сандар массивінің (а) еңProgram_min; Uses crt; Const n1=50; Type ms=array[1..n1] of rael; Var a:ms; m:real; n,l,k:integer; Begin Clrscr; Write(‘элементтер саны (n<=60); n=?’); Readln(n); Writeln; Write(‘1-ші элементтің саны=?’); Readln(a[1]); m:=a[1]; l:=1; For k:=2 to n do begin Write(k,‘-ші элементтің саны=?’); Redln(a[k]); If a[k]m:=a[k]; l:=k; End; end; Write(‘min=’,m:6:3,’нөмірі=’,l); End.
3. n элементтен тұратын нақты сандар массивінің элементтерін һспеліProgram_retteu; Uses crt; Const n1=50; Type ms=array[1..n1] of real; Var a:ms; k,i,j:integer; m:real; Begin Clrscr; Write(‘элементтер саны (n<=50):n=?’); Readln(n); For k:=1 to n do begin Write(k,‘-ші элемент мәні=?’); Readln(a[k]); End; For k:=1 to n do begin i:=k; For j:=k+1 to n do If a[j] < a[i] then i:=j; m:=a[k]; a[k]:=a[i]; a[i]:=m; write(‘ ’, a[k]:6:2); end; end.
4.Кез келген екі өлшемді массивтің ең үлкен элементін табуProgram m1; Var A:array [1..100,1..100] of integer; n,m,i,j,max:integer; Begin Writeln('массив элементiн енгiз'); readln(n,m); randomize; For i:=1 to n do for j:=1 to m do A [i,j]:=-25+random(100); For i:=1 to n do Begin writeln; For j:=1 to m do write (A[i,j]:4); end; max:=A[1,1]; For i:=1 to n do For j:=1 to n do if A[i,j]>max then max:=A[i,j]; writeln; writeln ('max=',max:5); readln end.
5. Кез келген екіөлшемді массивтің теріс элементтерінің көбейтіндісін табуProgram E3; Var A: array [1..100, 1..100] of integer; i,n,m,j,k:integer; begin randomize; writeln('massiv olhemin engiz'); Readln(n,m); For i:=1 to n do For j:=1 to m do A[i,j]:=-5+random(10); For i:=1 to n do begin writeln; for j:=1 to m do write (A[i,j]:5); end; k:=1; for i:=1 to n do for j:=1 to m do if A[i,j]<0 then k:=k*A[i,j]; writeln; writeln('теріс элементтерінің көбейтіндісі=',k); Readln end.
6. Кез – келген бір өлшемді массивтің ең кішіprogram m8; uses crt; var k,i,n,max:integer; a: array [1..100] of integer; begin Randomize; Writeln('массив элементин енгиз'); readln(n); for i:=1 to n do a[i]:=-27+random(100); for i:=1 to n do write(a[i]:5); max:=a[1]; for i:=1 to n do if a[i]>max then begin max:=a[i];k:=i; end; writeln(''); writeln(' индекси ',k); readln end.
7. Кез келген екі өлшемді массивтің әрбір бағанындағы оңprogram e32; var s,n,i,j:integer; a:array[1..100,1..100] of integer; b:array[1..100] of integer; begin writeln; randomize; writeln ('massiv olshemin engiz'); readln(n); for i:=1 to n do for j:=1 to n do a[i,j]:=-20+random(100); for i:=1 to n do begin writeln; for j:=1 to n do write(a[i,j]:5); end; for j:=1 to n do begin s:=0; for i:=1 to n do if 0end; end; writeln; writeln; for j:=1 to n do write (b[j]:5); readln end.
8. Кез келген екі өлшемді массивтің ең кіші элементтерінProgram m1; Var A:array [1..100,1..100] of integer; n,m,i,j,min:integer; Begin Writeln('массив элементтер?н енгиз); readln(n,m); randomize; For i:=1 to n do for j:=1 to m do A [i,j]:=-25+random(100); For i:=1 to n do Begin writeln; For j:=1 to m do write (A[i,j]:4); end; min:=A[1,1]; For i:=1 to n do For j:=1 to n do if A[i,j]writeln; writeln ('min=',min:5); readln end.
9. Бір өлшемді массивтің көбейтіндісін табатын программа құр Program m12; uses crt; var i,n:integer; s:real; a: array [1..100] of integer; begin Randomize; Writeln('массив элементин енгиз'); readln(n); for i:=1 to n do a[i]:=-27+random(100); for i:=1 to n do write(a[i]:5); s:=1; for i:=1 to n do s:=s*a[i]; writeln(''); writeln('сандардын косындысы',sum:6:2); readln;
end.
10. Х(n) жиымы берілген жиым элементтерін кері ретпен орналастыр. Program ter; Cons n=10; Var i,m,t:integer; x:array[1..n] of integer; Begin for i:=1 to n do begin write (‘x[‘,I,’]:=’); readln (a[i]); end; for i:= 1 to n mod 2 do begin t:=x[i]; x[i]:=x[m+1-i]; x[m+1-i]:=t; end; for i:=1 to m do writeln(‘x[‘,I,’]:=’,x[i]); end.
3.4.6 Функциялар және процедуралар 1. n элементтен m-нен жасалған терулер саның табу керекProgram_teru; uses crt; Var n,m,v,c1,c2,c3:integer; c:real; Procedure_ter(q:integer; var r:integer); var k:integer; begin r:=1; for k:=1 to q do r:=r*k; end; begin {негізгі бағдарлама} clrscr; write('n='); readln(n); write('m='); readln(m); v:=n-m; ter(n,c1); ter(m,c2); ter(v,c3); c:=c1/(c2*c3); writeln(c:5:0); end. 2. V1 жылдамдықпен жүгіріп келе жатқан, массасы m1 адам,Шешуі: Бастапқы берілгендер СИ жүйесінде берілген, ал V арбаныңM1*V1+m2*V2=(m1+m2)*V; V=m1*v1+m2*V2/m1+m2; V-ның мәнін есептеу үшін параметрсіз процедураны пайдаланып, бағдарламаны мынадайProgram_ARBA; uses crt; var m1,m2,v1,v2,v:real; Procedure_Impuls; begin V:=(m1*v1+m2*v2)/(m1+m2); Write('v=',v); end; begin clrscr; Write('m1=?'); readln(m1); Write('v1=?'); readln(v1); Write('m2=?'); readln(m2); Write('v2=?'); readln(v2); Writeln; Impuls; end.
3. Септіктер, мұхиттар сұрақтарына жауап беретін қысқаша анықтамалық бағдарламаСептіктерді бірінші процедураға, мухиттарды екінші процедураға енгізіп, бағдарламаны мынадайProgram_SM; uses crt; var m:integer; Procedure_Septik; begin writeln('септіктер, септеу'); writeln('Атау:кім? не?- Олар, кітап'); writeln('Ілік: кімнің? ненің?- Олардың, кітаптың'); writeln(Барыс: кімге? неге?- Оларға, кітапқа'); writeln('Табыс: кімді? нені?- Оларды, кітапты'); writeln('Жатыс: кімде? неде?- Оларда, кітапта'); writeln('Шыѓыс: кімнен? неден? ќайда?- Олардан, кітаптан'); writeln('Кµмектес: кімнен? немен? ќалай?- Олармен, кітаппен'); Exit; end; Procedure_muhit; begin Writeln('мұхиттар; аудандары (мың кв.км):'); Writeln; Writeln('Тынық (178684):'); Writeln('Атлант (91655):'); Writeln('Үнді (76174):'); Writeln('Солтүстік мұзды (14756'); Exit; end; begin clrscr; Writeln('кез келген пернені басыңыз'); Writeln; Repeat until keypressed; writeln; While true do begin Writeln('1: септіктер'); Writeln('2: мұхиттар'); Writeln('3: бағдарламадан шығу'); Writeln; Write('Ќай номер керек-?'); Readln(m); case m of 1:septik; 2:muhit; 3:halt; end; {case} end; {while} end.
4. функциясының мәнін есптеу керек. 3x+4y-1Program f; var x,y,z:real Function fn(t,p:real):real; begin fn:=3*t+4*p-1; end; begin clrscr; write('x='); redln(x); write('y='); redln(y); writeln; z:=7*fn(x,y)+5/fn(x,y)-2*sin(x)+10; write(z); end.
5. f(x)=0 теңдеунің [a;b] кесіндісіндегі түбірін берілген esp дәлдікпен(f(x) функциясының графигі [a;b] кесіндісінде үздіксіз, монотонды және таңбасынProgram_tendeu; {теңдеу түбірі} label 3; var a,b,c,eps:real; function fn(t:real):real; {f(t) функциясын көп нүкте орнына ендіріңіз} begin fn:=.... end; begin clrscr; 3: write('a,b,c,eps=?'); readln(a,b,c,eps); if fn(a)*fn(b)>0 then begin writeln('[a;b]-да түбір жоқ'); go to 3 end else begin while abs(b-a)>2*eps do begin c:=(a+b)/2; if fn(a)*fn(c)<=0 then b:=c else a:=c; end; writeln('түбірі'; (a+b)/2); end; end.
6. Төмендегі өрнекті есептеу: Z=(an+bm)cr-dk program darezhesepteu; var a,b,c,d,n,m,r,k,Z,f1,f2,f3,f4:real; procedure darezhe(s,t:real; var q:real); begin q:=exp(t*ln(s)); end; BEGIN read(a,n,b,m,c,r,d,k); darezhe(a,n,f1); darezhe(b,m,f2); darezhe(c,r,f3); darezhe(d,k,f4); Z:=(f1+f2)*f3-f4; write(Z:8:2); END.
№1 есеп: Екі санның үлкенін табатын бағдарлама құруProgram esep_1;Uses crt;Var x, y, max: integer;BeginClrscr;Writeln(‘Eki sandy engiz…’);Readln(x,y);If x>y then max:=x else max:=y;Writeln(‘Eki sannyn ulkeni = ’, max);End.№2 есеп: Үш санның үлкенін табатын бағдарлама құруProgram esep_2;Uses crt;Var x, y, z, max: integer;BeginClrscr;Writeln(‘Ush sandy engiz…’);Readln(x,y,z);If x>y then max:=x else max:=y;If max>z then max:=max else max:=z;Writeln(‘Ush sannyn ulkeni = ’, max);End.№3 есеп: Адам жасына қарап, оларды әлі мектепке бармаған, мектеп оқушысы, жұмысшы, зейнеткер деген төрт топтың біріне жатқызатын бағдарлама құру. Адам жасы пернетақтадан енгізіледі.Program esep_3;Uses crt;Var x: integer;BeginClrscr;Writeln(‘Adam jasyn engiz…’);Readln(x);If x6) and (x17) and (xabs(y) thenbeginx:=x/5;writeln(‘x = ‘,x:5:2) endelse writeln(‘x = ‘,x, ‘ y = ‘,y);End.№5 есеп: Пернетақтадан трамвай билетінің номері (1 орынды 6 сан) енгізіледі. Билеттің «бақытты» номер екенін анықтайтын бағдарлама құру керек. Бақытты билеттің алғашқы 3 цифрының қосындысы соңғы 3 цифрының қосындысына тең.Program esep_5;Uses crt;Var x, y, z, a, b, c, S, S1: real;BeginClrscr;Writeln(‘bilet nomerin engiz…’);Readln(x, y, z, a, b, c);S:=x+y+z;S1:=a+b+c;If S = S1 then writeln(‘bakitty nomer’)else writeln(‘bakitty nomer emes’);End.
№1 ύ=s/tProgram jul;Var s,t, ύ: real;Begin readln ( s,t) ;ύ:=s/t;Writeln (‘ύ=’, ύ);End.ІІ топ «Шығару» тобыТөртбұрыштың ауданын тап. Екі қабырғасы берілген. Ауданын табу. S:=a*b№2 Program aud;Var a,b, s: real;Begin readln ( a ,b ) ;S:=a*b;Writeln (‘S=’, S);End.
3. Мысалы - үш бүтiн санның арифметикалық ортасын табатын программаprogram pr0;var a, b, c: integer;s: real;begina:=2; b:=4; c:=6;s:=(a+b+c)/3end.
4. Екі санның қосындасын табу программасын құру керек.
Program kosindi;
Var a, b, x integer;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a+b;
Writeln(‘x=’,x);
5) . Екі санның бөліндісін табу программасын құру керек.
Program bolindi;
Var a, b, x:real;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a/b;
Writeln(‘x=’,x);
End.
6). Екі санның көбейтіндісін табу программасын құру керек.
Program bolindi;
Var a, b, x:real;
Begin
Write (‘a, b-сандарын енгіз');
Readln(a, b);
X:=a*b;
Writeln(‘x=’,x);
7. Радиусы 5,78-ге тең шеңбердің ұзындығын анықтау керек.
Бағдарламасы:
Program T1 ;
Const R=5.78;
Var L:Real;
Begin
L:=2*3.1416*R;
Writeln (‘L=’,L);
End.
Немесе басқаша жазуға болады:
Program T2 ; Var R:Real;
Begin R:=5.78;
Writeln (‘L=’,2*3.1416*R);
End.
: Х=15.3 Болғанда Y=(Cos(X)+ex) / x3 функциясын есептеу.
Бағдарламасы:
Program T3;
Var X,Y: Real;
Begin Read(x);
Y:=(cos(x)+EXP(x))/(EXP(3*Ln(x));
Write(Y);
End.
9. Нақты а саны берілген. Тек көбейту амалын пайдаланып, үш амал арқылы -н есепте.
PROGRAM Esep;
VAR a: integer; b, c, d : REAL;
BEGIN
READLN (a);
b : = a*a; c:=b*b; d:=b*c;
WRITELN (a, ‘^6=’, d:12:2);
END.
10. Жүрілген жол және оған кеткен уақыт берілген. Жылдамдықты табыңдар. Program jyldamdyk; Var s,t,u: real; Begin Readln(s,t); u:=s/t; Writeln (‘u=’,u); End. 11. Екі қабырғасы берілген. Тіктөртбұрышың ауданын табыңдар. Program audan; Var a,b,s: real; Begin Readln(a,b); s:=a*b; Writeln (‘s=’,s); End.
12. Үшбұрыштың үш қабырғасы берілген. Үшбұрыштың периметрін табыңдар. Program perimetr; Var a,b,c,P: real; Begin Readln(a,b,c); P:=a+b+c; Writeln (‘P=’,P); End.
13. Шеңбердің ұзындығын анықтайтын программаProgram audan;Const Pi=3. 14;Var L, R: real;BeginWriteLn(‘Дөңгелек радиусын енгіз');ReadLn(R);L:=Pi*sqr(R);WriteLn(’Шеңбер ұзындығы тең: ', L);ReadLn;End.
14. алг тіктөртбұрыш ауданын анықтаунақты а, внәтиже Sбасыа, в енгізуS=a+bS шығарусоңы15. Енді осы алгоритм бойынша бағдарлама құрамыз:Program pr1;Var a, b, s: real;BeginWrite(‘a, b мәндерін енгіз’);Read(a, b);S:=a*b;Write(‘S:=’, S);End.