Жай б?лшектерге есептер шы?ару

Сабақтың тақырыбы: § 16. Үлестер. Жай бөлшектер
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: Үлестер. Жай бөлшектерге есептер шығаруды үйрету.
ә) дамытушылық: оқушылардың ойын дамыту, тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерге жетелеу, адамгершілігі мол азамат қалыптастыру.
б) тәрбиелік: оқушыларды дәлдікке, ұқыптылыққа, шыдамдылыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: электронды оқулық.
Сабақ барысы:
1) Ұйымдастыру кезеңі;
2) Сабақ өтілуі;
І. Жаңа сабақ
Әр түрлі шамаларды (ұзындықты, массаны, уақытты) өлшеу үшін натурал сандардан басқа бөлшек сандар деп аталатын жаңа сандар енгізілген.
Дөңгелек (тұтас бір дене) тең 4 бөлікке бөлінген. Мұндай тең бөліктер үлестер деп аталады. Әрбір үлес- дөңгелекті өзара тең 4 бөлікке бөлгендегі 1 бөлігі. Жазылуы дөңгелектің 4-тен 1-і; оқылуы: «төрттен бір». Демек, 1:4 дегеніміз; 1:4=, мұндағы «–« сызықша – бөлшек сызығы.
Алдымен бөлшек сызығының астындағы сан шығыс септігінде оқылады, сонан соң бөлшек сызығының үстіндегі сан атау септігінде оқылады. Егер осындай үлестің екеуін алсақ, онда олтүрінде жазылады. Оқылуы «төрттен екі». Егер осындай үлестің үшеуін алсақ, онда ол түрінде жазылады. Оқылуы «төрттен үш». Мұндағы, және - жай бөлшектер. Бөлшек сызығының астындағы сан неше үлеске бөлінгенін көрсетеді, сондықтан оны бөлшектің бөлімі деп атайды. Бөлшек сызығының үстіндегі сан неше үлестің алынғанын көрсетеді, сондықтан оны бөлшектің алымы деп атайды.
Жай бөлшек
Жай бөлшекке түсініктеме
Жаңа сабақ. Төмендегі суреттерде интербелсенді тақта құралдарын қолданып «Жай бөлшектер» тақырыбына арналған флипчарттар жасалған.
Әр түрлі шамаларды (ұзындықты, массаны, уақытты) өлшеу үшін натурал сандардан басқа бөлшек сандар деп аталатын жаңа сандар енгізілген.

24-сурет. Сабақ жоспары.

25-сурет. Сабақтың теориялық материалдары.

26-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

27-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

29-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

30-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

31-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

32-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

33-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

34-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.

35-сурет. Сабақтың практикалық материалдары.
Кез келген натурал сан жай бөлшектің бөлімі, ал 0 саны және кез келген натурал сан алымы бола алады.
Есеп. 2 алманы 3 балаға тең бөліп берсек, олардың әрқайсысы неше бөліктен алма алады?
Шешуі. Алманың әрқайсысын 3 тең бөлікке бөлеміз. Әрбір бөлік алманың -і болады. Бір балаға осындай 2 бөліктен беріледі. Балалардың әрқайсысы алманың 2/6 бөлігін алады. Жауабы: 2 бөліктен.
Алымы 1 саны, бөлімі 1-ден өзге натурал сан болатын бөлшектер бірлік бөлшектер (аликвоттық бөлшектер) деп аталады. Бір натурал санды екінші натурал санға бөлуді жай бөлшекпен жазуға болады. Бөлінгіш бөлшектің алымына жазылады да, бөлгіш бөлшектің бөліміне жазылады. Демек, бөліндіні жай бөлшек түрінде жазуға болады екен.
№ 436
Оркестірдің 32 мүшесінің -і домбыра тартады. Оркестр мүшелерінің нешеуі домбыра тартады?
Жауабы: (32:8)∙3 = 4∙3 = 12. домбыра тартады.
Сабақты бекіту.
Оқушылардың білімін бағалау.
Үйге тапсырма беру.
Қорыта келгенде, Республикамызда орын алып отырған әлеуметтiк-экономикалық бағыттар және жас ұрпақты ғылыми-техникалық прогресс, қазiргi заман талабына сай оқыту мен тәрбиелеу проблемасы, оқыту мақсатын, мазмұнын, түрiн, әдiстерiн қайта қарап, оқу үдерісiне көптеген өзгерiстер енгiзудi қажет етедi.
Осыған байланысты, негізгі мектептің 5-сынып математика пәнін оқытуда компьютерлік технология құралдарының бірі ретінде Б.Баймұханов, А.К.Казешев, С.А.Соколова, А.Исабаева, Г.Нұрғалиева, А.Тәжіғұлова, Л.Шарабко, Д.Исабеков, Т.Ермакова. 5-сынып. Математика. Электрондық оқулық. ҚР БжҒМ ҰАО.Астана, 2009. электрондық оқулықты қолданудың әдістемесін жетілдіру, оқушылардың танымдық мүмкiндiктерiн белсендi түрде дамыту, бiлiм мазмұнын толықтырып жетiлдiру бағытында жаңартылуда.
Елiмiздегi бiлiм жүйесi дүниежүзiлiк бiлiм кеңiстiгiне кiрiге бастауына байланысты, бiлiм мазмұнының мақсатты компоненттерi өзгертiлуде, оқушының оқу белсендiлiгiн жекелеген ұғымдарды игеруден бастап өз бетiмен жұмыс iстеу дағдысын қалыптастыруға дейiн дамыта оқыту жолдары қарастырылуда.
Осы арқылы оқушының жаңа тәжiрибенi қабылдауға әзiрлiк; әрбiр жаңа жағдайға байланысты iс-әрекеттердi дұрыс орындай алу; әрбiр орындалған iс-әрекеттiң мақсатын айқындай отырып, орындалған iс-әрекеттер тiзбегiнiң дұрыстығына көз жеткiзу; қоршаған ортаның математикалық сипатын түсiну; көзқарастар мен тұжырымдардың көпбейнелiлiгiне түсiнiстiкпен қарау; өз пiкiрiн тұжырымдап қорғай алу; өз қызметiн өткен кезең тәжiрибелерiн ескере отырып, орындалатын тапсырмаға бағдарлай алу түрiндегi жалпы қасиеттерге ие болуына қол жеткiзiлуi тиiс.
Пайдаланылған әдебиеттер.
1.Б.Баймұханов, А.К.Казешев, С.А.Соколова, А.Исабаева, Г.Нұрғалиева, А.Тәжіғұлова, Л.Шарабко, Д.Исабеков, Т.Ермакова. 5-сынып. Математика. -Астана, 2009. 40-бет.
2.Т.Алдамұратова. Математика. 5-сынып. - Алматы, 2012. 89-90-бет.
3.Т.Алдамұратова. Математика. 5-сыныпқа арналған дидактикалық материалдар.
- Алматы, 2012. 55-56-бет.
1.Автор туралы мәлімет:
1. Тегі: Бүркіт Әуесхан Хан-Төре-Ұлы
2. Мекеме: Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің магистранты
3.Қызметі: ОҚМУ-дің аға оқытушысы
4. Мекен жайы: Шымкент қаласы, Ғ.Іляев көшесі, 21-17; 8-72-52-28-07-15 (үй),
8-771-319-57-65.
5. E-mail: Berkut @ mail.ru
2.Автор туралы мәлімет:
1. Тегі: Саидикаримов Умиджан Абдурашидович.
2. Мекеме: Сайрам ауданы, Қарамұрт елді мекені, №57 И.В.Панфилов атындағы жом математика пәні мұғалімі
3.Қызметі: Математика пәні мұғалімі
4. Мекен жайы: Сайрам ауданы, Қарамұрт елді мекені
5. E-mail: Berkut @ mail.ru