Тіл талапкері атты сыныптан тыс шара
Тамды орта мектебі
"Тіл талапкері"
интеллектуалды шоу
"Тіл талапкері"
интеллектуалды шоу
Өткізген: Қайрғалиева С.Ж.
Тамды орта мектеп
қазақ тілі мен әдебиет пән мұғалімі
2014-2015 оқу жылы
Күні:03.12.2014жыл
Класы:6 «а»,7 «а»
Тақырыбы:«Тіл талапкері» атты сыныптан тыс жұмыс
Мақсаты: Жалпы орта білім беретін мектеп оқушыларының өз еліне, туған жеріне, тіліне деген құрмет сезімін қалыптастыру. Еліміздің тәуелсіздігін сақтауға,қазақ тілінің мәртебесін көтеру, оқушылардың тез ойланып, жауапты жүйелі түрде шапшаң қайтара білуіне үйрету.
Туған тілім –тірлігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сыр ойдағы.
Өссе тілім, мен де бірге өсемін,
Өшсе тілім, мен де бірге өшемін,-
Демекші,тіл-өте маңызды құрал.Тіл болмаса, адам өз ойын біреуге жеткізе алмас еді.Өткен тарихымыз, халқымыздың әдет- ғұрыптары дәстүрлері, бізге ана тіліміз арқылы жетеді. Қазақ тілі өте бай, әрі көркем тілдердің бірі.ҚР-ның мемілекеттік тілі қазақ тілі.Мемілекеттік тілді меңгеру ҚР-ның азаматының парызы.
Құрметті ұстаздар мен оқушылар, бүгінгі «Тіл талапкері » атты интелектуалды шоуға «Қош келдіңіздер!» демекпіз.
-Олай болса, зор құрмет көрсете, бүгінгі сайысымызға қатысып, білімдерін сынамақ болған қатысушы үміткерлерімізді, ортаға шақырайық. . Қошемет етіңіздер!
(Сайыскерлер ортаға шығады)
Мұғалім: -Сайысымызды бастамас бұрын бүгінгі бәйгеге қазылық ететін әділқазылар алқасы мүшелерімен таныс болайық. (Әділқазылар алқасының мүшелері сайланады)
(Қатысушылар өздерін таныстырады)
-Енді ойынымыздың шарттарымен таныстырып өтейін. .
Бүгінгі сайыс бес асудан тұрады.
1тур Бәйге
2тур Мақал-мәтелдер сайысы
(Отан, еңбек, білім, достық, батырлық, денсаулық, тіл, сөз өнері)
3 тур Дода
4 тур Көкпар
5тур Жорға
1 тур -Бәйге:
Осында барлықтарыңа сәттілік тілей отырып, 1тур бәйгені бастаймыз.
Бастамас бұрын ойынның шартын мұқият тыңдаңыздар. Бұл турда тест сұрақтарымен жұмыс. Әрбір дұрыс жауапқа 1 ұпайдан беріледі.
тест
1. М.Әуезовтың атақты романы.
А) Қорғансыздың күні
Ә) Көксерек
Б) Қилы заман
В) *Абай жолы
2. Қазақ халқының ежелгі баспанасын табыңыз.А) Шалаш.Ә) Кірпіш үй.Б) * Киіз үй.В) Саман үй.3. Буынға бөлінбейтін сөзді белгілеңіз.A) * Серт.Ә) Уәде.Б) Болжам.В) Қағида.
4. Ақырын жүріп, анық бас,
Еңбегің кетпес далаға!
Ұстаздық қылған жалықпас
Үйретуден балаға- деген өлең жолдарының авторы кім?
А) М.Мақатаев
Ә) *А.Құнанбаев
Б) М.Жұмабаев
В) Қ.Бекқожин
5. Дара сын есімді көрсетіңіз.А) * Ақ.Ә) Қара ала.Б) Қара көк.В) Қызыл сары. 6. «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» кімнің өлеңі?
А) М.Жұмабаев
Ә) А.Байтұрсынов
Б) *С.Арынұлы
В) А.Құнанбаев
7. Асан қайғы қай ғасырда өмір сүрген?
А) 15
Ә) 18
Б) 13
В) *17
8. Өкпесі қара қазандай-тұрақты тіркесінің мағынасы қандай?
А)ренжімеу
Ә)*реніші таудай
Б)реніші жоқ
В)ренішін айтпау
9. Туынды зат есімді анықтаңыз.А) * Оқытушы.Ә) Ғалым.Б) Ел.В) Жол.10.Белгісіздік есімдігі қайсысы?
А)қашан
Ә) *қайсыбіреу
Б)біреу
В)ешқашан
11.Қазақстанның көне қаласын белгілеңіз.А) Астана.Ә) * Орал.Б) Ақтау.В) Отырар.12. Қазақ халқын жоңғарлардан қорғаған батырды табыңыз.А) Тоқтар.Ә) Мәншүк.Б) Бауыржан.В) * Райымбек.
13. Бірыңғай тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.А) Ең, өте, тым.Ә) * Аш, ат, от.Б) Есім, мысал, көп.В) Ал, жай, көр.14.Қазақстан Республикасының Ата заңы қашан қабылданды?A) * 1995 ж.Ә) 1999 ж.Б) 2001 ж.В) 2003 ж.15.Дулат Бабатайұлының шығармасын көрсетіңіз?А) Құлақтан кіріп бойды алар
Ә) *О Ақтан жас, Ақтан жасБ) Адамдық борышың
D) Домбыра ОҚУШЫЛАР ТЕСТ СҰРАҚТАРЫНА ЖАУАП ЖАЗАДЫ
Әрбір дұрыс жауапқа 1 ұпайдан беріледі.
Әділқазылар 1тур бойынша бағаларын айтады
2 тур- Мақал-мәтел сайысы:
3263265640081Білім
00Білім
-365760640080Отан
00Отан
Бұла турда ойыншылар кезекпен мақал-мәтел айтып жарысады. Кімде-кім тоқтап қалса, келесі ойыншыға кезек келеді. Кім қанаша мақал айтса, ұпай алады. Әр жауап үшін 1 ұпайдан береді. Мақал-мәтелдердің тақырыптарын интерактивті тақта арқылы таңдалады.
-365760184785Еңбек
00Еңбек
3006090184785Достық
00Достық
-365760193676Батырлық
00Батырлық
10477555245Денсаулық
00Денсаулық
-188595336550Тіл, сөз өнері
00Тіл, сөз өнері
3тур-Дода
Мұнда бізде 10.20.30. 40 ұпайы бар ұяшықтар бар. Әрқайсысында 1 сұрақтан. Оқушылар ұяшықтарды өздері таңдап алады.
Сұрақтар ұпайдың өсуіне орай қиындатылып отырады. Бірінші болып ұяшықты ұпайы көп ойыншы таңдайды. Егер ойыншы сұраққа жауап бере алмаса, басқа ойыншылардың жауап беруге мүмкіндіктері бар. Сұрақтар интерактивті тақта арқылы таңдалады. Сұрақтың дұрыс жауабын оқушы интерактивті тақтадан көре алады.
424815205105Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторы кім?(Шот-Аман Ыдырысұлы Уәлиханов ,Жандарбек Мәлібекұлы Мәлібеков)
00Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторы кім?(Шот-Аман Ыдырысұлы Уәлиханов ,Жандарбек Мәлібекұлы Мәлібеков)
№10
42481571121 Сұраулы шылауларды ата (ма–ме.ба-бе.па-пе.ше.)
00 Сұраулы шылауларды ата (ма–ме.ба-бе.па-пе.ше.)
42481588900Сан есім дегеніміз не?
00Сан есім дегеніміз не?
434340283845Абайдың неше қара сөзі бар?
(45)
00Абайдың неше қара сөзі бар?
(45)
№20
43434097155 Желаяқ, Таусоғар, Саққұлақ атты кейіпкерлер қандай ертегіде кездесетінін анықтаңыз. ("Ер Төстік". )
00 Желаяқ, Таусоғар, Саққұлақ атты кейіпкерлер қандай ертегіде кездесетінін анықтаңыз. ("Ер Төстік". )
481965106045Абайдың бір өлеңін жатқа оқы.
00Абайдың бір өлеңін жатқа оқы.
462915-272415«Көксере» кімнің шығармасы? (М,Әуезов)Кейіпкерлерін ата .)
(Құрмаш – Көксерек, Қасен Аққасқа - Бейсембай жылқышы - Құрмаштың әжесі ,Жұмаш )
к» кімнің шығармасы?
Кейіпке
рлерін ата.
00«Көксере» кімнің шығармасы? (М,Әуезов)Кейіпкерлерін ата .)
(Құрмаш – Көксерек, Қасен Аққасқа - Бейсембай жылқышы - Құрмаштың әжесі ,Жұмаш )
к» кімнің шығармасы?
Кейіпке
рлерін ата.
№30
443865137160 «Аққудың айырылуы» поэмасының авторы кім? (С.Сейфуллин)
00 «Аққудың айырылуы» поэмасының авторы кім? (С.Сейфуллин)
424815212090С. Бегалиннің "Бала Шоқан" шығармасындағы Шоқанның досы кім?(Мысық)
00С. Бегалиннің "Бала Шоқан" шығармасындағы Шоқанның досы кім?(Мысық)
348615281940« Құлақтан кіріп бойды алар» кімнің өлеңі? (А.Құнанбаев)
жатқа оқы.
00« Құлақтан кіріп бойды алар» кімнің өлеңі? (А.Құнанбаев)
жатқа оқы.
№40
34861585725Жиренше шешеннің шешендік өнерінен үзінді айтып бер.
00Жиренше шешеннің шешендік өнерінен үзінді айтып бер.
42481574295Мұқағали кім?
Бір өлеңін жатқа оқып бер.
00Мұқағали кім?
Бір өлеңін жатқа оқып бер.
Осы турды қорытындылау кезінде ұпайы аз екі ойыншы ойыннан шығады.
4 тур-Көкпар.
Жүргізуші: Ойынның шарты былай: «ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР » сөзінен неғұрлым көп сөз құрастыру керек . Әріптер екі рет қайталанбайды. Әр сөзге 1 ұпайдан беріледі мысалы:(қазақ, ас,тақ,тас, тандыр, қазы, тары, арық, ар, ата, қаз, ара, нар, атан, тана, асық, ық, ыс, Қазақстан, тарақ, сандық, сан, қатар, қақ, ат, қасық, ана, зат, атыз, сатқын т.б.)
Ойыншылар сөз құрастырғанша көрермендер арасында сұрақ-жауап ойынын өткізейік. жауапты қолдарын көтеріп айтады.
1.Ғарышқа алғаш ұшқан нелер?) Иттер
2. Дауыссыз дыбыстың түрлерін ата?(қатаң,ұяң,үнді)
3.Тілге байланысты мақал-мәтел айту.
4. "Үш бақытымның" авторын табыңыз.(Мұқағали Мақатаев.) 5. «Ерінбесең- емерсің» тақырыбы не? (еңбек ету)
6. «Жаны зәр түбіне жету» мағынасы не? (қорқу)
7.»Тырық», «көтерем» диалектілерінің әдеби тілдегі баламасын табыңыз. Арық.
8. дыбысты немен таңбалайды? (әріп)
9.Орфография нені зерттейді? (дұрыс жазылуын)
Көкпар турының ойыншыларының жазған сөздерін оқытқызып ұпайы аз екі ойыншы ойыннан шығады.
5 тур- Жорға
Жүргізуші: келесі тур –соңғы тур Жорға деп аталады. Бұл турдың шарты былай әрбір ойыншыға бірдей 20 сұрақ қойылады. Әрбір дұрыс жауапқа 10 ұпай беріледі. Екі ойыншы шығады ұпайы көп ойыншы бастайды.
1-ойыншының сұрақтары
1.Бір жылда неше ай бар? ( 12 ай бар)
2. С.Сейфуллиннің шын аты кім? Б)Сәдуақас3.Орфоэпия деген не? (сөздердің дұрыс айтылуы)
4.»Жылан жалағандай »деген қандай мағына береді ? ( түк қалдырмау)
5.ҚР-ның Ата Заңы күні? (30 тамыз)
6. Ауаның темперратурасын өлшейтін құрал? (Термометр)
7. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туының авторын анықтаңыз ( Шәкен Ниязбеков.)
8.Қазақтың үш биін ата. (Әйтеке, Төле би, Қазыбек би)
9. Желтоқсан оқиғасы қай жылы болды? ( 1986ж )10.Жалғаудың неше түрі бар? (4)
11.Ұйқас жыр, роман терминдері қай ғылым саласында қолданылады? (әдебиет)
12.Кішкентай сөзінің диалектісі? (Титтәй)
13.Мұғалім сөзінің синонимдері (оқытушы, ұстаз)
14.Ит терісін басына қаптау - тұрақты сөз тіркесінің мағынасы қандай (ұрысу, балағаттау)
15.Жиі сөзінің антонимін ата (Сирек)
16.Мақалды жалғастыр «Көппен көрген.....» (ұлы той)
17.Жазушы Мұқановтың есімі кім? (Сәбит)
18.Алғашқы рет мектеп ашқан кім? (Ы.Алтынсарин)
19.Фонетика нені зерттейді? (Тілдегі дыбыстарды)
20.Мақалды аяқта «Тіл тас жарады, тас жармаса......» (бас жарады)
2- ойыншының сұрақтары
1.Бір жылда неше мезгіл бар? (төрт)
2. «Ақ киімді денелі ақ сақалды» қай өлеңнен үзінді? (Қыс )3.Қазақстан Республикасының валютасы. (теңге)
4.Тілдер мерекесі күнін ата? (22 қыркүйек)
5.Қазақ халқының ұлттық ойыны. (көкпар, аударыспақ, т.б)
6. Тұңғыш қазақ ғарышкері?. (Тоқтар Әубәкіров)
7.Қосымшалардың неше түрі бар? (жұрнақ, жалғау)
8.Жанр, поэма, лиро-эпос терминдері қай ғылым саласына жатады (әдебиет)
9. Желтоқсан оқиғасына қатынасқан батырлар:( Ләззат, Сәбира ) 10.Көзді ашып жұмғанша-тұрақты сөз тіркесінің мағынасы (жылдам, тез)
11.Сирек-сөзінің антонимін ата (жиі)
12.Мақалды жалғастыр «Білім инемен ....» (құдық қазғандай)
13.Абайдың шын аты (Ибраһим)
14.Ы.Алтынсарин кім (балалар жазушысы)
15. Бірде дауысты, бірде дауыссыз дыбыс? (У)
16.Қазақстан Республикасының президенті (Н.Ә.Назарбаев)
17.Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторы кім?(Шот-Аман Ыдырысұлы Уәлиханов ,Жандарбек Мәлібекұлы Мәлібеков)
18. Сағы сыну- тұрақты сөз тіркесінің мағынасы (Беті қайту)
19.Дыбыстарды зерттейтін ғылым (фонетина)
20.Мақалды аяқта «Отан Оттан.....» (да ыстық)
Мұғалім:-Міне бүгін «Тіл талапкері»атты интелектуалды шоуымыз өз мәресіне жетті, сайыс болған жерде, әрине жеңіс те, жеңілісте болады,ойынның тартысты өтуіне ат салысқандарыңызға алғыс айтамыз.Осы сайыста сендер өздеріңнің білімдеріңді, өнерлеріңді, тапқырлықтарыңды көрсете білдіңдер. Келешекте білімдеріңді одан әрі шыңдап, биіктерден көрінетіндеріңе тілектеспін! Ендеше бүгінгі ойынымыздың жеңімпазын марапаттауды аділқазылар алқасына береміз.
Жүргізуші:Өзге тілдің бәрін біл.
Өз тіліңді құрметте-деп, бүгінгі тіл талапкері атты интеллектуалды шоу аяқталды. Жеңімпаз болған ойыншымызды құттықтаймыз. Биік белестерден көріне беріңіздер! Қош сау болыңыздар!