Начальная военная подготовка ХХ ?асыр?а дейінгі ?скери ?нер тактикасыны? дамуы(10 класс)

Мақсаты: Оқушыларға әскери өнер тактикасының дамуын түсіндіру, төзімділікке,адамгершілік қасиеттерге және әскери патриоттық сезімін өятуға тәрбиелеу. Оқу сұрақтары:1.Тұрақты әскерлер қандай мемлекеттерде бірінші болып құрылды?2. Әскерлер хандық дәуірдің әр кезеңінде Қазақстанда қалай құрылып, іріктеліп жинақталған?3. Әскерлердің ұрыс мүмкіндіктерінің өсу деңгейі неге байланысты? Сабақтың түрі: жаңа сабақты қалыптастыру.Өтетін орын: интерактивті кабинетУақыт: 45мин І.Кіріспе бөлім:5 мин.-взводтың сапқа тұруы-взвод командирінің пәрмен беруі-сәлемдесу-түгендеу-сырт көріністі тексеру.Кемшіліктерді түзету. ІІ.Негізгі бөлім -35 минЖаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау, жаңа сабақты түсіндіру. Армияны кәсіби – жауынгерлермен толықтыру жүйесі ежелгі Грецияда б.з.д. ІХ ғ., Римде б.з.д. ІІ ғ. бірітіндеп милициялық жүйені ығыстырып құрылды.Әскердің негізгі түрі – жаяу, атты әскер, сондай-ақ жауынгерлік дөңгелекті арбалар да болды. Ежелгі Шығыс мемлекеттері арасындағы соғыстар жаулап алу сипатында болды. Жорық табысты болу үшін қарсыласты зерделеу, әскерді дайындау, әрекет ету мен соққыны бағыттауды дұрыс анықтау қажет болды.Александр Македонскийдің Шығысқа жорығы 10 жылға созылды. (б.з.д. 334 – 324 жж.) Феодалдық қоғамдағы әлеуметтік – экономикалық қатынастар оның әскери ұйымдастыруының сипатына да ықпал етті. Сол кездегі армияларда жаяу әскер армиялары мен әскери – теңіз флоттары болды. Армияда әскердің екі түрі болды – жаяу және атты әскер. Русьте жаяу әскер бірінші орынды атты әскерге беріп, шайқастарда маңызды рөл атқаруын жалғастыра берді. Бұл кезеңнің барлық ірі шайқастары, мысалы, Куликово шайқасы (1380) – атты және жаяу әскердің бірлескен жеңісі. Куликово шайқасы. Бұл шайқаста екі қолбасшы қатысқан. Орыстардан Дмитрий Донской, Моңғолдан Мамай. Орыстар 200 жылдай Моңғолдардың қоластында болған. Бұл соғыста Орыстар жеңіске жетті. 1465 жылы Шыңғысханның ұрпақтары Керей мен Жәнібек Қазақ хандығын құрды. 1511-1518 жж. Қасым ханның тұсында қазақ хандығы өз дамуының жоғарғы деңгейінде болды. Қазақ халқының саны 1 млн жетті. Қазақ хандығы туралы Батыс елдерде де біле бастады. Осының бәрі Қасым ханның әскери өнерінің арқасында болды. ХІV ғ. Еуропа елдерінде, оның қатарында Русьте оқатар қарулар – зеңбіректер, мылтықтар пайда бола бастады. ХV ғ. Соңында ХVІ ғ басында лафетке орнатылған зеңбіректер 500 м қашықтыққа шейін ата алатын қысқа ұңғылы ауыр мылтықтар шығарылды. ХVІІ – ХVІІІ ғғ. Аралығында Еуропаның көптеген елдерінде буржуазиялық революциялар болып өтті. Бұл кезеңдегі қарулы күштер құрлысы тұрақты армия мен флотқа көшумен сипатталады. Ең алғаш мұндай армия ХVІІ ғ аяғында буржуазиялық революция барысында Франция, Пруссия, Австрия және басқа елдерде құрылды. Жаппай армияның құрылуы халық санының өсуіне ықпал етті. Біздің эрамыздың басында бүкіл жер шарында 150 – 200 млн адам тұрған. Қазақстанда армия жинақтау басқаша өтті. Экономикалық әлсіздік үлкен армияны ұстап тұруға мүмкіндік бермеді, сондықтан ХVІІІ ғ –дың 30 жылдары Абылай хан рекруттық міндеткерлік негізінде тұрақты армия құрды. ХІХ ғ ортасында зеңбіректер мен мылтықтар ұрыс мүмкіндіктерін арттырды. Артиллерияда ядро орнына снарядтар қолдана бастауы ату қашықтығын ұлғайтты. Бригада Дивизия Корпус Әскерді ұйымдастыру құрылымда ірі өзгерістер болды. Олардың санының өсуі әскерлерді бөлді, бірақ тактикалық дербестікті олар тек ХІХ ғ-дың соңында алды. ХVІІІ ғ тұрақты күшті әскери – теңіз флоты құрылды. Ескекті қайықтың орнына артиллериямен жабдықталған желкенді қайық келді. ХІХ ғ бірінші жартысында алғашқы бу корабльдері пайда болды (1833 - 1856). Қырым соғысы оның желкенді флоттан басымдылығын көрсетті. Наурызбай батыр Шақшақ Жәнібек Бөгенбай батыр Қабанбай батыр Қарасай батыр Кенесары хан Жаппай армия қолданудың негізгі стратегиялық нышандары Қазақ хандығында ХVІІІ – ХІХ ғғ. аралығында қалыптасты. Оның дамуына қазақ халқынан шыққан қолбасшылар... Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері. Сабақты бекіту,оқушыларды бағалау, үйге тапсырма беру.Сабақты сұрақтар қою арқылы бекіту.1. Александр Македонскийдің Шығысқа жорығы неше жылға созылды.А) 10 Ә) 12 Б)92. ХІV ғ. Еуропа елдерінде, оның қатарында Русьте қандай қарулар пайда болды.А) Қылыш Ә) Найза Б) зеңбірек мылтық3. Куликово шайқасы қай жылы болды?А) 1375 ж Ә) 1380 Б) 13904. Б.Э.Б. Қанша млн адам болған?А) 150-200 Ә) 80-100 Б) 120-1405. Қандай соғыс алғашқы бу корабльдердің желкенді флоттан басымдылығын көрсетті?А) 1877-1878 жж орыс түрік Ә)1853-1856 Қырым соғысы Б) Куликово 1380 ж ІІІ тарау. Тактикалық дайындық. § 1. ХХ ғасырға дейінгі әскери өнер тактикасының дамуы.