Сочинение на тему Баш?ортостан (Автор Галимова Гузалия)
B‰лимова Г_з‰ли‰ Ф‰тих QыIы
Ет‰ксеkе: башQорт теле k‰м
‰I‰би‰те уQытыусыkы
Хисаметдинова €ли‰ Закуан QыIы
ЕребеI тип беI янмаkаQ, кем kуS яныр?
Рауил Бикбаев.
АсыQ т‰Iр‰н‰н к™Iг™ йылы елг‰ эй‰реп, алтын т™[к‰ мансылCан япраQ ™[т‰лем‰ т™ш™п ятты, ятты ла: “Эй, QыI бала, урамCа сыQ, к™Iг™ Qояш нурIарында битеSде ирк‰л‰т”, тип мине тышQа ‰йI‰й башланы. jары япраQты усыма алып, урамCа сыQтым. Нисек р‰х‰т! АяQтарым мине к™Iг™ урман эсен‰ алып кереп киттел‰р. Pалай матур бында! €йтерkеS д‰, тир‰-яQ алтын нурCа QойонCан, аCастар береkен‰н-береkе матур к_лд‰кт‰рен кейг‰нд‰р, Qоштар Iа ара-тир‰ т‰биC‰тебеIIеS матурлыCына kоQланып, к™й kуIалар. НаIлы ел мине битт‰ремд‰н kыйпап ирк‰л‰й. € минеS Qулымда теге япраQ. Шул япраQQа Qарайым да Мостай К‰римдеS шиCыры и[к‰ т™ш‰:
Ер-шарыныS картаkына QараkаS яQшы Cына,
БашQортостан шул картала бер япраQ саQлы Cына...
Ысынлап та, картаCа иCтибар итеп QараkаS, беIIеS республикабыI япраQ саQлы. € _Iе к_п милл‰тле, бай, матур, C™м_м‰н, минеS яратQан республикам. Э-kе-kей, Qоштар, аCастар, ишет‰kегеIме, мин оло БашQортостандыS кес кен‰ ш‰хесе. Мин б‰хетлемен. БашQорт булыуым мен‰н б‰хетлемен. БашQорт еренд‰ тыуып _[е_ем мен‰н, уныS шифалы kауаkын kулап й‰ш‰_ем мен‰н б‰хетлемен.
Мин д‰ _[ермен, илем‰ к‰р‰кле ш‰хес булырмын. € ‰лег‰ мин 9-сы синыф уQыусыkы Cына.
Мин Нурлы k‰м иманлы Нуриман районыныS ЯSы К_л ауылы QыIымын. Шунда т‰_ге т‰п‰й ба[Qанмын, туCан телемд‰ “‰с‰й” тип тел асQанмын
ТыуCан ил тыуып _[к‰н ерI‰н башлана. МинеS ™с™н тыуCан ер – ул тыуCан йортом, C‰зизд‰рI‰н-C‰зиз ауылым k‰м республикабыICа к_ренекле яIыусылары, артистары, ф‰н эшм‰к‰рI‰ре мен‰н дан тотQан Нуриман районым.
Нуриманда тыуып _[тем,
PариIел kыуын эстем.
PариIел kыуын эск‰нг‰
С‰л‰м‰т булып _[тем...
Мин _Iемде оло БашQортостандыS кес кен‰ ш‰хесе тиг‰н инем бит? Бына ошо k_II‰рем‰ тоCро Qалам мин. ^тк‰нkеI б™г™нг™k™ юQ, б™г™нг™k™н белм‰й тороп, кил‰с‰кк‰ kуQмаQ ярып булмай ул, QыIым, тип ™йр‰т‰л‰р миS‰ олатайым мен‰н ™л‰с‰йем. ХаQ k_II‰р. ШуCа ла, илемдеS патриоты булараQ, телемде, халQымдыS тарихын, йолаларын ™йр‰н‰м.
Шуны бел‰м: БашQортостан элект‰н _к _IенеS шанлы тарихы, QурQыу белм‰[ батырIары мен‰н дан тотQан.
Ерген‰йем алтын, kыуы kалQын,
БашQорт ере ке_ек ер QайIа?..
Тип маQтанып т_гел, kоQланып ‰йтк‰н борондан беIIеS ата – бабаларыбыI. БашQорт ерI‰ре нинд‰й ген‰ бай булмаkын, ул байлыQтар м‰Sгелек т_гел бит. БашQорт ерI‰ре ни тиклем Iур булмаkын, сикkеI т_гел бит. Кешене кеше итк‰н б‰р‰к‰тле ер ошо ер инде. Ошо ерI‰р ™с™н халыQ к_пме тир т_кк‰н, Qан QойCан. Борон бер ырыу башлыCынан: “ЕрегеI икkеI-сикkеI: ул тау-урманы, ялан-туCайы, йылCа-к_ле. НиS‰ kеIг‰ шул саQлы, к‰р‰ген‰н артыCы?” – тип kораCандар, ти. “ЕребеI икkеI-сикkеI, тик уныS артыCы юQ.
Т™рл™л™г™ мен‰н ул б™т™н, ырыуCа яIмыш т™й‰к булыуы мен‰н C‰зиз,” – тип яуап бирг‰н башлыQ.
Эйе, БашQортостан k‰р быуатта ла нинд‰йIер _Iг‰решт‰р кисерг‰н, ‰мм‰ бирешм‰г‰н. БеIIеS ата-бабаларыбыI _I ирке мен‰н Р‰с‰йг‰ барып QушылCан. Нис‰м‰ йылдар буйына бер-береkе мен‰н татыу й‰ш‰г‰н.
€ бит булCан шундай заманалар. Ми[ал ™с™н ХIХ быуаттыS беренсе яртыkын Cына алайыQ. Мин быларIы тарихтан k‰м к_пселек ‰I‰би ‰[‰рI‰рI‰н уQып бел‰м. М‰[‰л‰н, Дауыт ЮлтыйIыS “PараCол” драмаkы шуны k™йл‰й: ХIХ быуаттыS т‰_ге яртыkында БашQортостанда кантонлыQ системаkы башлана. Был осорIа башQорттар ярым х‰рби сословиеCа ‰йл‰ндерелеп, уларIыS азатлыQ ™с™н к™р‰шен k_ндере_ маQсатында армияCа алынып, оIаQ йылдар х‰рби хеIм‰тк‰ м‰жб_р ител‰. БашQортостан территорияkы кантондарCа б_ленеп, уныS башына батшалыQQа тоCро хеIм‰т итер кантон башлыQтары т‰C‰йенл‰п Qуйыла. КрайIы колонизациялау – уры[ алпауыттарын, татар мырIаларын башQорт ерI‰рен‰ к_сереп ултыртыу к™с‰й‰. ХалыQ араkында ер, ирек ™с™н к™р‰ш башлана.
БеIIеS б™г™нг™б™II™ QайCыртып борон ата-бабаларыбыI нинд‰й ген‰ яуIарIа kуCышмаCан да _II‰рен Qорбан итм‰г‰н. улар алдында беI башыбыIIы эйерг‰ тейешбеI, илебеIIе kаQларCа, уныS артабынCы _[ешен‰ тос ™л™ш индерерг‰
бурыслыбыI. ^IебеIIеS телебеIг‰, милл‰тебеIг‰ тап т™ш™рм‰k‰к ине. Й‰ш‰йешебеIг‰ битараф булмайыQ. БеI бит БашQортостандыS б™г™нг™k™ k‰м ™м™тл™ кил‰с‰ге булып QалабыI.
“БеI милл‰тебеI яIмышы, уныS кил‰с‰ге тураkында хаQлы р‰_ешт‰ k_IIе былай тип башлайбыI: “ТелебеIIе, йыр-моSобоIIо, изге йолаларыбыIIы, айыQ аQылыбыIIы kаQлайыQ”. Был уй-тел‰кт‰ребеIIеS т™п асылы. ‰мм‰ милл‰тте kаQлар, уны ра[лар k‰м к_т‰рер таCы бер н‰м‰ бар. Ул – хеIм‰т. аQыл k‰м Qул хеIм‰те. Эшт‰н бинг‰н халыQ, хеIм‰тт‰
маkирлыCын, ихласлыCын, ижади ярkыуын юCалтQан ме[кенг‰ QаласаQ. Ул инде, “илем-илем” тип к_пме QабатлаkаS да, телен д‰, моSон да, йолаларын да kаQлай алмаясаQ,” – тиг‰н фекер яIып QалдырCан БашQортостаныбыIIыS б™й™к ‰Iибе, ‰I‰би‰тебеIIеS ™с таCаны Мостай К‰рим.
ХеIм‰тебеIг‰ к_р‰ х™рм‰тк‰ лайыQ булып й‰ш‰рг‰ яIkын беIг‰. ^рI‰ ‰йтк‰немс‰, илебеIIеS кил‰с‰ге тик беIIеS Qулда! Й‰шт‰р Qулында. “Бешк‰н емешт‰н да татлылыр был й‰ш ваQыт,” тиг‰н м‰Cриф‰тсе-шаCир Мифтахетдин АQмулла. Ысынлап та, й‰шлек – кеше C_меренеS иS матур м‰ле. ШуCа ла беI, й‰шт‰р, C_меребеIIеS Q‰Iерен белеп, яQшы эшт‰р Qылып, донъяны нурCа к_мерг‰ тейешбеI.
ЙомCаQлап шуны ‰йтке кил‰: БашQортостан республикаkы б™г™нг™ к™нд‰ л‰ _[‰, т™рл™ ™лк‰л‰рI‰ Iур уSыштарCа ™лг‰ш‰. Ул Р‰с‰йIеS иS матур Qалаkы исемен‰ лайыQ.
БеIIеS республикабыI – к_п милл‰тле республика. j‰р милл‰т кешеkе _I теленд‰, _I халQыныS C™р™ф-C‰I‰тт‰ренд‰ т‰рби‰л‰нерг‰ хаQлы. j‰р кем _IенеS милл‰тен CорурлыQ мен‰н ‰йтерг‰ тейеш.
Ду[тар, изге эшт‰р QылайыQ, халQыбыICа хеIм‰т ит‰йек, рухи байлыCыбыIIы kаQлайыQ, кил‰с‰к быуындарыбыICа тапшырырлыQ итеп kаQлайыQ! Изге маQсаттар мен‰н ген‰ й‰ш‰йек. ИлебеI, телебеI, еребеI тип янайыQ.
ЕребеI тип беI янмаkаQ, кем kуS яныр?
Б‰л‰л‰рI‰н беI QотQармай, кем QотQарыр?
К™с-Qе_‰тте беI тапмаkаQ, кем kуS табыр?
Г_з‰л БашQортостаныбыI -
изге т™й‰гебеIa_Typer Bashkir