Поурочные планы по казахскому языку для 11 класса с русским языком обучения

Күні:3.09.2015 11 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Саяхатқа шығайық!
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және тұрақты сөз тіркестерін дұрыс пайдалануға үйрету.
Дамытушылық: Оқушыларды ауыз екі сөйлеу мәдениетін дамыту, қойылған сұраққа толық жауап беру қабілеттерін дамыту, Сөйлеу шеберлігін арттыру.
Тәрбиелік: оқушыларды еңбекшіл болуға, өнерлі білімдіболуға талаптандыру.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысы -
ІІІ. Жаңа сабақ.
Лексикалық тақырып.
Кез келген адам өмірінде бір рет болса да әуежайда болып көрген шығар . Оның себебі әртүрлі болуы мүмкін: біреуіміз қарсы аламыз, екіншіміз шығарып саламыз, үшіншіміз бір жаққа ұшып жатамыз.
Шынында, әуежай болмаса заманауи үлкен қалалардың өмірін елестету мүмкін емес.қазіргі уақытта күн сайын қаншама адам жердің бір түкпірінен екінші түкпіріне 3- 4 сағатта жетіп жатқан жоқ па ?
Біздің әуежайлардан АҚШ- қа ,Ұлыбританияға , Аустралияға , Т аиландқа, Швеицарияға ұшып кету үйреншікті жай болды.Заманауи әуежай – үлкен кешен. Онда әртүрлі қызмет түрлері көрсетіледі: рейсіңізді күтіп отырғанда тамақтанып алуыңызға , шашыңызды сәндеп, киіміңізді тазартып алуыңызға ,шашыңызды сәндеп , киіміңізді тазартып алуыңызға мүмкіндік бар..Яғни , мұнда адамдарға барлық жағдай жасал ған.Көптеген халықаралық әуежайларда рейс кейінге қалдырылатын болса, қонақ үйлері бар. Қазіргі әуежайлар ыңғайлы , таза, онда барлық инфрақұрылымдар ескертілген.
Жаңа сөздер:
Елестету мүмкін емес- невозможно представить
Жердің бір түкпірінен – с одного конца земли
Үйреншікті жай- привычное дело
Рейс кейінгеқалдырылған- рейс задерживается
Инфрақұрылымдар- инфраструктуры
Жазылым:
1 - тапсырма. Алдымен ұшақтын ішінде айтылуы мүмкін хабарландыруларды тыңдап алу. Содан кейін рөлге бөлініп, бір- біріңе сұрақтар қою, жауап беру.
2 –тапсырма. Сөздерқатарын оқып шығу, олардың мағынасын түсіндіру.Олармен сөйлем құрау.
1.Жолсерік,аспансерік,ойынсерік
2. жолжазба,қолжазба, қолтаңба.
3.Көшбасшы,қолбасшы.
4. Әуежай, саяжай, жағажай.
5. Сырыпсалма,бейнеқор,еңбекқор.
Біріккен сөздер
Екі не одан да көп түбірлердің бірігуінен жасалған сөздерді біріккен сөздер дейміз.
Мысалы:Елбасы, еңбекақы, жолсерік, баспасөз, балабақша және т.б.
4- тапсырма Берілген сөздер біріккен сөздер бола ала ма? Біріккен сөздердің астынсызып көрсету.
5 –тапсырма.Бірінші бағанда берілген сұрақтарды оқып, екінші бағаннан жауаптарын дұрыс құрастырып жазу.
ІҮ.Бекіту.Сұрақтар ар қылы сабақты бекіту.
Ү. Үй жұмысы. Ережені қайталау,оған мысалдар келтіру.6 бет 6 –тапсырманы орындау (сөйлемдерді қазақ тіліне аудару)
Күні: 4.09.2015 11 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы:Қызықтың бәрі әуежайдан басталады.
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және тұрақты сөз тіркестерін дұрыс пайдалануға үйрету.
Дамытушылық: Оқушыларды ауыз екі сөйлеу мәдениетін дамыту, қойылған сұраққа толық жауап беру қабілеттерін дамыту, Сөйлеу шеберлігін арттыру.
Тәрбиелік: оқушыларды еңбекшіл болуға, өнерлі білімдіболуға талаптандыру.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру
ІІІ. Жаңа сабақ. Сөзжұмбақ шешу
Лексикалық тақырып.
Қызықтың бәрі әуежайдан басталады.
Саяхаттау керемет нәрсе ғой ! Саяхат жасаудың арқасында мына үлкен әрі қызықты әлеммен танысасың. Саяхаттау ар қылы мірдің қаншалықты астарлы, саналуан оқиғаларға толы екеніне көіңді жеткізесің.Халықаралық ірі әуежайлардың бірі – Амстердамдағы Схипхол әуежайы. Схипхолдың қызметіне жылына 50 миллион адам жүгінеді екен. Амстердамның өзінде 1 миллион адам тұрады десек, қаншама адам транзитпен осы қала арқылы саяхат жасайды.....
Жаңа сөздер:
саяхаттау-путешествовать
сан алуан- разнообразен
көз жеткізесің- убеждаешься
барлық рейстер – все рейсы
ірі- крупный
жүгінеді- пользуется
жылына- в год
қызмет көрсету- услуги
«бәрі бір шатырдың астында»- «все под одной крышей
Ауысып отыру- делать пересадку
Ең озық- самый передовой
Күту залы- зал ожидания
Жазылым:
1 - тапсырма. Сұрақтарға жауап беру.Өз ойларын толықтыру.
2 –тапсырма. Берілген сұхбаттарды рөлге бөліп оқу. Көп нүктенің орнына керекті сөздерді қою.
3- тапсырма.Тест
5 – тапсырма.Сздерді жасалу жолдарына қарай ббөліп жазу.
ІҮ.Бекіту. 1- тапсырмадағы сұрақтарға жауап алу
Ү. Үй жұмысы. Сурет салут. 9 бет 4- тапсырманы орындау. (Сөйлемдерді қазақ тіліне аудару).
Күні: 7.09.2015
Сабақтың тақырыбы: Әуежай кассасында
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: : Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және тұрақты сөз тіркестерін дұрыс пайдалануға үйрету.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: оқушыларды әдепті сөйлеуге, таза жазуға, сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Лексикалық тақырып.
«Әуежай кассасында» мәтінімен танысу.
1 – тапсырма. Сөйлемдерді қазақ тіліне аудару. Сұрақтарға жауап беру.
2- тапсырма. Берілген модуль бойынша сөйлемдердің құрылымын өзгертіп жазу.
3 – тапсырма. Тест.
4 – тапсырма. Берілген сөздердің түбірін анықтау. Сол түбірден жұрнақ арқылы жасал ған сөздермен сөйлем құрап жазу.
Берілген етістктерді қалау рай түрінде жазыңдар.
Үйрену
Көру
Білу
Алу
Ойлау
Қатысу
Орындау
4. Сергіту. Разминка. Оқытушыны тыңдаңыз, қайталаңыз. Сөздердің
мағынасын біліңіз.
1. Ай-әй 4. ақ-әк 7. ұш-үш 10. құн-күн
ау-әу бақ-тақ құс-күш ұн-үн
2. Ар-әр 5. бос-бөс 8. улы-ұлы 11. соз-сөз
ал-әл тос-төс сулы-сұлы боз-бөз
3.аз-әз 6. ен-ең 9. ыс-іс 12. кен-кең
аһ-уһ сен-сең қыс-тіс мен-мең
ІҮ.Бекіту.
1.Сұрақтарға жауап беріңдер:
Кешіріңіз әуежайға қалай жетуіме болады?
Қонақүйге дейін алыспа?
Әуежайда қонақүйі бар ма?
Қалаға дейін қанша уақыт кетеді?
Ү. Үй жұмысы.11 бет 5-6 тапсырмаларды орындау.
ҮІ. Бағалау.
Күні: 10.09.2015
Сабақтың тақырыбы: Әуежай
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: : Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және тұрақты сөз тіркестерін дұрыс пайдалануға үйрету.Құрмалас сөйлемережесімен қайта танысады.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: оқушыларды әдепті сөйлеуге, таза жазуға, сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Сздік жұмысы:
Әуежай- аэропорткөлік – транспорт кедергі- препятствие
Құрал- средство бір мезетте - одновременно
Тасымалдау- перевозка ыңғайлы- удобно
Қалада қатынау- связь с городом
«Әуежай»
Әуежай – әуе көлігі құралдарымен тұрақты түрде жолаушыларды, жүк пен пошта тасылмалдауды қамтамасыз етуге арналған кәсіпорын.Жабдықталу және тасымалдау дәрежесіне қарай халықаралық және жергілікті әуежайлар болып ажыратылады. Әуежай радиолокатормен , автоматты радиотехникалық құралдармен, жарықталады.Әуежайдың орнын таңдағанда , оның қалаға қатынауға ыңғайлы болуы ,қалада шуды көбейтпеу мақсатында едәуір қашықтыққа орналастыру, әуежай жанында биік кедергілердің болмауы және т.б. ескеріледі. .Әуежайдың негігі бөлігі – аэродром. Онда ұшақ ұшатын және қонатын жолақты жолдар, бағдарлану жолы, ұшақ тұратын орындар т.б. болады. Қызмет крсету -техникалық аймағына жолаушылар кешені радионавигациялық және ұшақтарға техникалық қызмет көрсететін т.б. ғимараттар , сондай- ақ жүк тиеу және түсіру кешені жатады. .Ірі әуежайлардың ауғы мыңдаған гектарға жетеді. Оларда бір мезетте бірнеше ұшақ ұшып- қонып жатады. Қазақстанның барлық облыс орталықтары мен ірі қалаларында әуежай бар. Алматы әуежайында тәулігіне , орташаесеппен , 4 мың жолаушыға қызмет көрсетеді.
1 – тапсырма.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңдер
Әуежай қандайкәсіпорын?
Әуежайлар қандай түрлерге бөлінеді?
Әуежайларқалай жабдықталады?Әунжай орнын қалай таңдайды?
Аэродромда қандай орындар болады?
Қызмет көрсету – техникалық аймағына нелер жатады?
2- тапсырма.Әуежайда,ұшақта адам өзін қалай ұстауы керек екені жайында ақыл- кеңес беріңдер. Ақыл-кеңестерінді нөмірлеп жазып шығыңдар. Ойларыңды құрмалас сөйлемдер арқылы беріңдер.
Үлгі:Әуежайға келген соң, жүгіңіз көп болса , арба іздеңіз, соған жүктеріңізді сатып алыңыз.
3 – тапсырма.Берілген сұрақтарға мүмкіндігінше толық жауап беріңдер.
Құрмалас сөйлем
Құрмалас сөйлем екі не одан көп жай сөйлемдерден құралады, ол жай сөйлемдер өзара интонация немесе шылаулар арқылы байланысады.
Мысалы: Біз әуежайға ерте келдік , тіркеуденөттік .Біз әуежайға ерте келдік, сөйтіп тіркеуден өттік.
4 – тапсырма. Берілген жай сөйлемдерден құрмалас сөйлемдерден құрмалассөйлемдер құрастыру керек.
5 –тапсырма. Құрмалас сөйлемдер арқылы сұхбат құрыңдар. Жауаптарыңды басқа оқушылардың жауаптарымен салыстыру керек.
1.Сіз сапарға шығатын жерге қашан барасыз?
653415130810001 сағат бұрын
71056580010008153408001000Әуежайға2 сағат бұрын
3 сағат бұрын
ІҮ.Бекіту. Синквейн әдісін қолдану.
Не?
Не?Қандай?
Қандай? Не?Қайда?
Қандай?Не?Қайда?Не істеген?
Не?
Ү. Үй жұмысы.16 бет 6 тапсырманы орындау.
Берілген мәтінді толықтыру. Біріккен сздердің астын сызу.
ҮІ. Бағалау.
Күні: 22.09.2015 Пәні: қазақ тілі Сынып: 11
Тақырып: Мазмұндама
Мақсаттары: сауатты жазу қабілеттерін тексеру, бағалау
САБАҚ ТҮРІ: бақылау жұмысы
САБАҚ ӘДІСІ: әңгімелеу
КӨРНЕКІЛІКТЕР: мазмұндамалар жинағы
І.Ұйымдастыру кезеңі: Балалар бүгін біз сендердің сауаттылықтарыңды тексеру мақсатында диктант жазамыз. Сондықтан мұқият болып, мәтінді жақсылап тыңдап алыңыздар. Қиын сөздермен таныс болыңыздар.
Қиын сөздер: ұқыпты, қарауымыз, үндемей , көңілсіз, ілбіп
Мазмұндама
Ақ тоқаш
Түс кезі. Екі дос мектептен қайтты. Қызу әңгімелесіп, тым көңілді келеді. Екеуінің қолында ішінде шұжығы бар ақ тоқаш . Сөз арасында достар тоқаштарынан тістеп қояды.
Қазыкен нанының бір кішкене қалдығын қағазға орап, сөмкесіне салып алады. «Үйге барған соң жеймін» деп ойлады.
Ал Қалкен өзі тойғаннан кейін тоқашының қалғанын бір кесек шұжығымен жолға қарай лақтырып жіберді. Оның үстіне тоқашты доп етіп тепті. Нанды домалатып біраз жерге апарып тастады. Қазыкен досын қуып жетті:
Қалкен , мұның не, нанды неге тебесің ? – деп оның иығынан ұстай алды.
Немене, нанның қалдығын жинап салып алатын өзің тәрізді сараң депойлап па едін? Жылда егін жақсы .Нан жетеді, - деп Қалкен иығын тартып алады.
Ағыл – тегіл байлық – мыңдаған адамдардың еңбегі, маңдай тері, оны бағаай біліп, нанға ұқыпты қарауымыз керек, - деді досына Қазыкен ашулы дауыспен.
Қалкен үндемей , көңілсіз, артта ілбіп кетіп бара жатты.
Жоспар құрастыру
Үйге: Ережелерді қайталау
Мазмұндама «Ақ тоқаш»
Түс кезі. Екі дос мектептен қайтты. Қызу әңгімелесіп, тым көңілді келеді. Екеуінің қолында ішінде шұжығы бар ақ тоқаш . Сөз арасында достар тоқаштарынан тістеп қояды.
Қазыкен нанының бір кішкене қалдығын қағазға орап, сөмкесіне салып алады. «Үйге барған соң жеймін» деп ойлады.
Ал Қалкен өзі тойғаннан кейін тоқашының қалғанын бір кесек шұжығымен жолға қарай лақтырып жіберді. Оның үстіне тоқашты доп етіп тепті. Нанды домалатып біраз жерге апарып тастады. Қазыкен досын қуып жетті:
Қалкен , мұның не, нанды неге тебесің ? – деп оның иығынан ұстай алды.
Немене, нанның қалдығын жинап салып алатын өзің тәрізді сараң депойлап па едін? Жылда егін жақсы .Нан жетеді, - деп Қалкен иығын тартып алады.
Ағыл – тегіл байлық – мыңдаған адамдардың еңбегі, маңдай тері, оны бағалай біліп, нанға ұқыпты қарауымыз керек, - деді досына Қазыкен ашулы дауыспен.
Қалкен үндемей , көңілсіз, артта ілбіп кетіп бара жатты.
Мазмұндама «Ақ тоқаш»
Түс кезі. Екі дос мектептен қайтты. Қызу әңгімелесіп, тым көңілді келеді. Екеуінің қолында ішінде шұжығы бар ақ тоқаш . Сз арасында достар тоқаштарынан тістеп қояды.
Қазыкен нанының бір кішкене қалдығын қағазға орап, сөмкесіне салып алады. «Үйге барған соң жеймін» деп ойлады.
Ал Қалкен өзі тойғаннан кейін тоқашының қалғанын бір кесек шұжығымен жолға қарай лақтырып жіберді. Оның үстіне тоқашты доп етіп тепті. Нанды домалатып біраз жерге апарып тастады. Қазыкен досын қуып жетті:
Қалкен , мұның не, нанды неге тебесің ? – деп оның иығынан ұстай алды.
Немене, нанның қалдығын жинап салып алатын өзің тәрізді сараң депойлап па едін? Жылда егін жақсы .Нан жетеді, - деп Қалкен иығын тартып алады.
Ағыл – тегіл байлық – мыңдаған адамдардың еңбегі, маңдай тері, оны бағалай біліп, нанға ұқыпты қарауымыз керек, - деді досына Қазыкен ашулы дауыспен.
Қалкен үндемей , көңілсіз, артта ілбіп кетіп бара жатты.
Күні:24.09.201511 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы:Қонақүй – бизнестің бір саласы.
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және және жаңа сөздермен таныстру арқылы білімдерін нығайту.
Дамытушылық: Мәтіндердегі жаңа сөздер арқылы оқушылардың сөздік қорын молайту. Жаттығу жұмыстарын орындату барысында таза сөйлеуін, сауатты жазуын дамыту.
Тәрбиелік:оқушыларды әдепті сөйлеуге, бір- бірін құрметтеуге тәрбиелеу. .
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Лексикалық тақырып.
«Қонақүй – бизнестің бір саласы».
Туризм табысы жоғары және қарқынды дамып келе жатқан сала болып табылады. Әлемдік туристік ұйымның мәліметтері бойынша дүниежүзілік жиынтық ұлттық табыстың 6 пайызын, дүниежүзілік инвестицияның 7 пайызын, әрбір 9- ының жұмыс орнын, барлық салық түсімдерінің 5 пайызын туризм саласы қамтиды. Бұл мәліметтер туризм индуст риясының жоғары экономикалық тиімділігінің айғағы болып табылады.
Туризмді дамытуға болса да туристер үшін қонақүй – ақылы уақытша уақытша өз үйі. Қонақүй туристер үшін сапалы қызмет көрсетеді, оларға барлық жағдайды жасайды.
Ал үй ішінде адамның өзін жақсы сезінуі, көтеріңкі кңілде болуы , оны әрқашан ілтипатты ықыласпен күтіп алатындығына, оның барлық сұраныс түрлерін қанағаттандырылығына сенімді болуы шарт. Осындай жолмен ғана қонақүйлерді туристердің екінші үйі ретінде , осы үйге қайта келу тілегін қалыптастыру керек.
Жалпы қонақүй шаруашылығы бизнесін туристік бизнестен бөліп қарастыру мүмкін емес. Қоинақүй шаруашылығы халықты жұмыспен қамтамасыз етеді. Және пайда табу көзі болып табылады.
Қонақүй бизнесі – әрбір мемлекеттің әлеуметтік, мәдени және эко номикалық өміріне тікелей ықпал ететін қызмет түрі.
Жаңа сөздер:
Қарқынды- интенсивно ықыласпен- суважением
Жиынтық-общий сұраныс түрлері- виды спроса
Салық- налог шарт-условие
Түсім- поступление сенімді болуы- быть уверенным
Тиімділік-эффективность қайта келу тілегін- желание вернуться
Салалы- отраслевой пайдатабукөзі- источник прибылей
Үлес- вкладІлтипатты
Берілген тапсырмаларды орындау.
1- тапсырма. Сұрақтарға жауап беру.
- вежливоАқылы- оплачиваемый
1. туризм қалай дамып келеді?
2. туризмнің дамуына айғақ келтіріңдер?
3.туризмді дамытуға қонақүй үлес қоса ма?
4.Қонақүй туристер үшін қандай үй?
2 –тапсырма.Сұрақтарға өтінішке қалай жауап бересіңдер?(жауап алу)
3- тапсырма.Берілген мәтін бойынша қонақүй қызметін әңгімелеу.
4 – тапсырма. Өздерін қонақ үйге қоятын талаптарды жазу
ІҮ.Бекіту.
3.Жаңа мағына тудырып тұрған қосымшаларды «жұрнақтарды» анықтаңдар.
Оқушы-шы, әнші-ші, басшы- шы, үйшік- шік, жолдас- дас, бастық- тық, қалашық- шық, жұмысшы- шы, етікші-ші, хабарлас- лас, қалалық- лық, дәрілік- лік, малшы- шы,баяндама-ма, сақшы- шы, сөйлем- м, сенім- ім, озат- ат, сайлаушы- шы, білім- ім, білгіш- іш, замандас- дас, түйіншек- шек.
5.Берілген сөздерден қосымшаларды пайдаланып жаңа мағына тудыратын сөздер жазыңдар.
Сенім- сенімпаз, бас- басшы, оқу- оқушы, жаңа- жаңалық.
Ү. Үй жұмысы:37 бет 5 – тапсырманы орындау.(Сөйлемдерді толықтырып жазу керек)
ҮІ. Бағалау.
Күні: 12.10.2015 Қазақ тілі. 11 - сынып
Сабақ тақырыбы: Диктант
Сабақтың мақсаты: оқушының есте сақтау қабілетін дамыту, ойлау қабілетін дамыту.
Білімділік: мәтіннің мазмұнымен жұмыс.
Тәрбиелік: адамгершілікке, сыпайылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: есте сақтау, ойлау қабілетін дамыту, сөздік қорын молайту.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап әдісі.
Сабақтың көрнекілігі: диктантар жинағы.
Сабақ түpi: бақылау жұмысы
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Жаңа сабақ
ІІІ. Үй жұмысы
Диктант.
«Сүйінші»

Жас нәрестенің, әсіресе ұл баланың өмірге келуі отбасы мүшелеріне, әке мен атасына, нағашы жұртына үлкен қуаныш әкелген. Әкесі мен атасы үй ішін асырау қамымен мал соңында немесе аңда жүргенде жас нәресте дүниеге келсе, қуанышты хабарды тез жеткізу үшін ат ерттеп мініп, түзде жүрген атаның немесе әкенің алдынан шығып, сүйінші сұрайтын болған.
Сүйіншіге хабаршы не сұраса, соны берген. Ол, біріншіден, арнайы ат терлетіп қуанышты хабар әкелушінің еңбегін бағалау болса, екіншіден, жақындықтың белгісі болып саналған. Тіпті үстіндегі киімін, сауыт-сайманын, астындағы атын да сүйінші сұраушыға сыйға тартқан мырзалар өмірде кездеседі. Мұндай салт-дәстүр көбінесе бала көрмей жүріп, ұл бала туғанда соның құрметіне жасалған. (96сөз)
Грамматикалық тапсырмалар
Төмендегі сөздерді тәуелдеу.
(Отбасы , қуаныш).
ІІІ. Үй тапсырмасы:ережелерді қайталау.
Күні:21,23.10.2014 11 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Органикалық заттар. Қос сөздер.
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларға лексикалық тақырыпқа байланысты сөздерді орынды, дұрыс пайдалануға үйрету және және жаңа сөздермен таныстру арқылы білімдерін нығайту.
Дамытушылық: Мәтіндердегі жаңа сөздер арқылы оқушылардың сөздік қорын молайту. Жаттығу жұмыстарын орындату барысында таза сөйлеуін, сауатты жазуын дамыту.
Тәрбиелік:оқушыларды әдепті сөйлеуге, бір- бірін құрметтеуге тәрбиелеу. .
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру жеке, жазба жұмысы
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
4 жаттығу, 30 бет.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Лексикалық тақырып.
Органикалық заттар.
Органикалық заттармен адам өте ерте кезден-ақ таныс. Жеміс шырындары ашыған кезде спирт түзілетіні, шарап ашыса сірке түзілетіні адамға мыңдаған жылдардан бері белгілі. Ертедегі адамдар табиғи бояуларды мата бояу үшін қолданған. Өсімдіктер мен жануарлар майын тағамдық өнім ретінде пайдакланған.
Ал, көміртек қосылыстары туралы ғылым, тек 19 ғасырдың 1 – ші жартысында ғана пайда болды.
Химиялық анализ методтарының жетілуіне байланысты өсімдік, жануар текті заттарда көміртек болатыны анықталады. Швед химигі Берцелиус организмдерден алынатын заттарды (1807ж) органикалық заттар деп, ал оны зерттейтін ғылымды органикалық химия деп атауды ұсынды.
1845 жылы неміс химигі Кольбе сірке қышқылын жасанды жолмен алды. 1854 жылы Француз химиги Бертло майды синтездеді.
Жаңа сөздер:
Органикалық заттар-органические вещество
Жеміс шырындары- фруктовое соки
Сірке түзіледі- образуется уксус
Табиғи бояулар- природные крастиели
Көміртек қосылыстары- углеродные соединения
Сірке қышқылы- уксус
Жазылым:
1 – тапсырма.
Сөйлемдерді толықтырып жазыңдар.
Жеміс шырыны ашыған кезде .... .
Табиғи бояуларды мата бояу үшін .... .
.... тағамдық өнім ретінде пайдаланған .
Өсімдік, жануар текті заттарда .... .
.... алынатын заттар- органикалық заттар.
Органикалық заттарды зерттейтін ғылым .... деп аталады.
1845 жылы .... сірке қышқылын жасанды жолмен алды.
1854 жылы Француз химигі Бертло майды.... .
ЕСТЕ САҚТА:
Балама, ұқсас, қағида, тарау, бөлім, ғылыми, білім, мәселе, қорытынды, анықтау, дәлелдеу, қасиет, әлеует,сараптау, талдау, әдіс, кеңістік, зерттеу, ереже, белгі, сапа,жорамал,ғылыми болжау.
Қос сөздер.
Бір сөздің қайталанып айтылуы арқылы немесе сөздің қосарлануы арқылы жасалатын сөздерді қос сөздер дейміз.
Мысалы: биік- биік, жақсы- жақсы, үлкен- кіші, құрт- құмырсқа, жалт- жұлт, бала- шаға.
2- тапсырма. Мәтінге морфологиялық талдау жасаңыз.
Дос пен жолдас
Достарың мен жолдастарыңның болғаны қандай жақсы. Олармен бірге жүргенде өзіңе-өзің сенімді боласың. Сен бірде ауырып, оқуға бара алмай қалдың. Бірнеше күннен кейін жалғызсырайсың, зерігесің. Достарыңды көргің келеді. Өйткені бірде бір жан жалғыз өмір сүре алмайды.
Дос деген - өзіңмен мақсат-мүддесі, арман-тілегі бір адам. Онан жасырар сырың жоқ. Ол да сенен ештеңе жасырмайды. Егер осындай досың болса, сен оны ренжітпе. Оған жәрдем беруге әзір бол.
3- тапсырма. Есімдерді табыңыз.
Мұхтар Әуезов жиырма жасында «Еңлік-Кебек» трагедиясын жазды. «Руслан мен Людмила» поэмасын жазды. Михаил Шолохов жиырма үш жасында «Тынық Дон» романын жазды. Жиырма үш жасында Виктор Талашихин авиация тарихында бірінші рет Кеңес Одағының Батыры атағын алды.
4- тапсырма. Етістіктің болымсыз түрін жасаңыз:
-ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе
Сөйлес,,,. айт..., жаз..., кір..., шық..., оқы..., тіз..., ойна..., тазала..., есті..., сен..., көрсет..., бар..., қара..., көр..., қорық..., жырт..., биле..., тыңда... .
ІҮ.Бекіту.
3.Сөздерді жазып оларды құрамына қарай ажыратып айтыңдар.
От, жазушы , үлкен- үлкен , құрт- құмырсқа, жұмыс- жұмысшы, қызымет- қызыметкер, ата- ана, бала- шаға, өте- мөте, қонақүй , асхана, мейрамхана.
Ү. Үй жұмысы.21.10.2014. 4- тапсырма. Етістіктің болымсыз түрін жасаңыз:
-ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе
Сөйлес,,,. айт..., жаз..., кір..., шық..., оқы..., тіз..., ойна..., тазала..., есті..., сен..., көрсет..., бар..., қара..., көр..., қорық..., жырт..., биле..., тыңда... .
23.10.2014 . Дос , жолдас - сөздерін септеу.
ҮІ. Бағалау.
№21 Күні: 21.10.2014 11 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: тест
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушылардың білім деңгейін анықтау.
.Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту және Отанға дегн патриоттық сезімдерін дамыту.
Тәрбиелік: Өз жерін, өз қаласын, өз мемлекетін, өз тілін силап, сағына білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: тест
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
ТЕСТ
8-нұсқа
«Сұлу» сөзінің антоним табыңыз.
А)көрікті В)атақты С)ақылды D)белгілі Е)көп
Дұрыс әріпті табыңыз: «Қазақ тілін ме..геру қажет»
А)ң В)й С)м D)и Е)н
Тек үнді дауыссыз дыбыстарды анықтаңыз.
А)р,л,й,м,н,ң,у В)ө,ә,і,ң,ұ,ү С)п,ш,т,с,қ,к,һ D)а,о,ы,ұ,ү,ө Е)б,в,г,ғ,д,ж,з
Тек ашық буынды сөзді көрсетіңіз.
А)көктем,аспан В)ақпан,бөбек С)бала,ата D)көбелек,бақыт Е)дәптер,қағаз
Жұрнақ арқылы жасалған сөзді көрсетіңіз.
А)өздерін В)ұшқыш С)қасқыр D)жүрегің Е)әркім
Сөйлемді толықтырыңыз: «Қазақстанның тұңғш Елбасы- ... .»
А)Қ.Тоқаев В)Т.Әубәкіров С)И.Тасмағамбетов D)Н.Назарбаев Е)Д.Қонаев
Әжелерді, аналарды,апа-қарындасты құттықтайтын халықаралық мерекені табыңыз.
А)мұғалімдер күні В)халықаралық әйелдер күні С)тәуелсіздік күні
D)білім күні Е)наурыз мерекесі
Қазақтың ұлттық саз өнері аспабын көрсетіңіз.
А)домбыра В)рояль С)скрипка D)флейта Е)пианино
Бір тәулікте неше сағат бар екенін анықтаңыз.
А)12 В)20 С)23 D)24 Е) 22
«Қалың дәптер» сөз тіркесінің антоним табыңыз.
А)ашық дәптер В)қызыл дәптер С)жұқа дәптер D)арзан дәптер Е)қымбат дәптер
11.Жіңішке әрі ашық дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А)о,и В)ү,і С)ә,е D)а,ұ Е)е,ы
Септік жалғауы бар зат есімді анықтаңыз.
А)тілдер В)аударушы С)ғалыммын D)қолжазбадан Е)кітабы
Күрделі сан есімді көрсетіңіз.
А)үш В)жетеу С)ширек D)отыз алты Е)жүз
Белгісіздік есімдіктерді көрсетіңіз.
А)әлдекім,әлдене В)өзі,өздері С)кімге,неге D)оларды.мені Е)сені,сендерге
Өткен шақта тұрған сөзді көрсетіңіз.
А)бара жатырмын В)қатады С)алды D)аяқтаймын Е)тұрармын
Жай сөйлемнің түрін анықтаңыз.
-Иә,білемін.
А)толымды В)жақты С)атаулы D)толымсыз Е)жақсыз
Қыстыра сөз қолданылған сөйлемді көрсетіңіз.
А)Адам-табиғаттың бір бөлшегі. В)Шашубай-нәзік сезімді ақын.
С)Әйтеке би дауды шешіп бергісі келеді D)Меніңше, сенің айтқаның дұрыс.
Е)көп білгің келсе, көп оқы.
Отырар қаласы алғашында қалай аталғанын көрсетіңіз.
А)Фараб В)Түркістан С)Самарканд D)Агра Е)Йассы
Қазақтың үш жүзінің басын қосқан ханды анықтаңыз.
А)Кенесары хан В)Абылай хан С)Қасым хан D)Тәуекел хан Е)Әбілқайыр хан
Берілген мақалды аяқтаңыз. Ер-елінде, ....
А)ер-туған жеріне В)ормансыз бұлбұл С)күні де ыстық D)гүл-жерінде Е)тірлік болмас
Заттың сапасын білдіретін сөз табын табыңыз.
А)сын есім В)етістік С)одағай D)шылау Е)зат есім
Есептік сан есімді табыңыз.
А)он В)сегізінші С)алтау D)үш-үштен Е)төртінші
Қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А)Осының бәрін,әрине,жалғыз істей алмайды. В)Әрине,еңбексіз ер де, жер де көгермейді.
С)Бәріміз, шынында, жас едік. D)Дәмелі, бақшаға барайық,-дедіРахмет.
Е)Менің айтып отырғаным,сіздіңше дұрыс емес.
Мақсат бағыныңқы сабақтасты табыңыз.
А)Қонақтарға әр түрлі базарлық алу үшін, біз бірнеше дүкендерді араладық.
В)Мен барғанша, ол кетіп қалды. С)Күн жылы болады деп, біз серуенге шықтық.
D)Ол келіссе, біз кешке киноға барамыз. Е)Оқушылар келген соң, сабақ басталды.
Қазақтың тұңғыш журналистерін көрсетіңіз.
А)А.Құнанбаев, Ж.Жабаев В)С.Сейфуллин,Б.Майлин
С)Ешмұхан Мұқанов, Дінмұхамед Сұлтанғазын
D)С.Мұқанов,М.Әуезов Е)С.Торайғыров, М.Дулатов
Ү. Үй жұмысы. 20 сұрақтық тест құрастыру. ҮІ. Бағалау.
Күні:18.11.2015 11 –сынып қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы: Диктант. «Сандар әлеміне саяхат».
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларды мәтінді бейімделе тыңдай отырып, грамматикалық сауаттарын арттыру.
Дамытушылық:Оқушылардың ой өрістерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды таза , ұқыпты және тез жаза білуге дамыту
Сабақтың типі: Білімді бекіту
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгіме-сұхбат
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
Жаңа сөздер:
Елестеу- ведение
Киелі- священный
Балама- альтернативо
Өркеш- верблюжый гор
Тұяқ- копыто, наследник
Мәтінді дауыстап, мәнерлеп оқып беру.
Сұрақтарға жауап беру.
Қандай сандарды киелі деп санаған?
Оларды не үшін киелі джеп санаған?
Екі санының мәні қандай?
Диктант жазу.
Сандар әлеміне саяхат.
Математикадағы сандық ұғымдар - ел өмірі эканомикасының көрсеткіші. Онда
адам өмірінің қай саласы болмасын санмен өлшенеді, сансыз ойынды жеткізу мүмкін емес. «Матеметика» деген сөзді қолдансақ, шексіз сандар жүйесі көз алдымызға елестейді.
Сандар қызыметінің жиі қолданылуына ғалымдар ерекше мән берген. Сондай киелі садардың қатарына екі, үш, бес, жеті , тоғыз, он ек, қырық сандарын жатқызған.
Өсіп өнген әр халық жалғыздыққа жаны ашып, екеу болғанды аңсайды. Міне, екі санының баламасы егіз, жұп деген мәнді берген. Адамдар әр санды айналасын қоршаған табиғат әлемімен өз дене мүшелерімен алған сияқты. Мысалы: көз, құлақ, аяқ, жең, аяқ киім, екі жұптас тұрса, құс қанаты мүйіз , түйенің өркеші, аша тұяғындада жұптас тұратынын байқаған.
Кейбір ауыз екі сөзімізде 3 – тік санының кездесетінін байқаймыз.
Қазақтар ертеден мал шаруашылығы үшін ауа райының өзгерістеріне көп көңіл бөлген. Мысалы, халық астраномиясында үш жұлдыз бар, олар – Үркер, Таразы ,Сүмбіле. Бұл жұлдыздар аспанның бір маңында қозғалып, күзге қарай көкке шығады. Үшеуі де үш айда туып , бір сағатта , бір түнде батады.
Талдау жұмысы:
Мәтіндегі соңғы сөйлемге морфологиялық талдау жасау.
Ү. Үй жұмысы. Сөздерді қайталап жаттау.
ҮІ. Бағалау.
Күні: 24.11.201411 - сыныпҚазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Қонақ күту. Күрделі зат есім.
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік.
Жаңа сөздерді дұрыс айтуға , сөйлемдерде дұрыс пайдалана білу, тақырып төңірегінде сөйлеу білуге үйрету.
2.Дамытушылық.
Сөздік қорларынмолайту, тілге тән дыбыстарды дұрыс айтуға тілдерін жаттықтыру. Тындап түсіну, сөйлеу, жазу әрекеттерін дамыту.
3.Тәрбиелік.
Адамгершілікке , үлкенді сыйлау білуге тәрбиелеу.
4.Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.
5.Сабақтың әдісі. Баяндау, сұрақ-жауап жеке және топтық жұмыс.
6.Сабақтың көрнекілігі: тақта, оқулық, кесте , кәртішкелер, үнтасына.
Сабақтың барысы.
1. Ұйымдастыру.
Оқушылармен амандасу.
Сыныпта кім кезекші?
Сыныпта кім жоқ?
Ауа-райы қандай?
2. Үй тапсырмасын сұрау.
1. 3 оқушыға кәртішке үлестіру.
2. Мәтіннің мазмұның сұрау.
3. Мына сөздерді тәуелді септеу.
Әкем.
I II III
Әкем әкемнің әкесі
әкемнің әкені әкесінен
әкеме әкене әкесіне
әкемді әкенді әкесін
әкемде әкенде әкесінде
әкемнен әкеннен әкесінен
әкемен әкеңмен әкесімен
III. Жаңа сабақ.
Сөздік жұмыс. (44 бет)
Үнтаспадан сөздерді тындатып, қайталатқыз.
Жаңа сөздермен сөз тіркесін , сөйлем құрастыру.
Жолаушы келді. Жолда жолаушы келе жатыр. Мылтық алды. Әкем дүкеннен мылтық сатып алды.
Мәтінмен жұмыс.
үнтастадан мәтінді тындау.
Мәтіннен жаңа сөздерді табу, дәпретге жазу.
Жолаушы төрге отырды, сыбаға сақтаған , арнайы қонақ.
таныс емес сөздерді атау.
Әрқашан , сыйлы , бұйымтай
– мәтіннің мазмұның ашу мақсатымен сұрақтар қоясын.
Қазақ халқының дәстүрі бойынша сырттан келген жолаушы рұқсатсыз не істемеген?
Ол қандай тұрғын?
Қонақты қайда кіргізеді?
Қонақ нені шешкен?
Кімдермен амандасады?
Қонақты қайда отырғызады?
Алдымен не береді?
Қонаққа не сақтаған?
Грамматикалық тақырып.
Жаттығу жұмыстары
Жеке жұмыс.
1.5. Жаттығу. Күрделі зат есімді тауып дәптерге жазу.
Ақтөбе, Қызылорда, бала-шағаңыз, БҰҰ, ҚР.
Оқулықпен жұмыс. Диологты оқып аудару.
Топтық жұмыс.
I топ. Қонақ күту рәсімінен шағын
II топ. Қонаққа шақыру.
IV.Бекіту.
V.Үйге: 1.6 жаттығу.

Күні: 28.11.201411 - сыныпҚазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Шүлен.
Сабақтың мақсаты.
1. Білімділік.
Оқушыларға тақырыпқа байланысты сөйлем құрастырып дұрыс айтуға , сөйлеуге үйрету. Қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтқызып , алған білімдерін бекіту.
2. Дамытушылық.
Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту. Қазақ тілінде ойлау, еске сақтау , сөйлеу қабілеттерінің дамуына жол ашу, іскерлігін қалыптастыру.
3. Тәрбиелік.
Сабақтың түрі.
Сабақтың әдісі – тәсілдері. Сұрақ-жауап түсіндіру, талдау.
Сабақтың көр-гі. Үлестірмелі карточкалар.
Сабақтың барысы .
Ұйымдастыру.
1) Сәлемдесу.
2) Кезекшімен тілдесу.
III. Жаңа сабақ.
а) сөздік жұмыс.
Шүлен – меценатство
өз жалғасын тауып отыр – н,ашло свое продолжение
үздік табысқа жеткен – достигший большого успеха
ең үздік – самый лучший
ә) Күйтабақтан әңгімені тыңдау
б) Оқушыларды екіге бөліп тапсырмалар беру. Топен жұмыс.
1 топ. Мәтіннің бірінші бөлігін оқып, аудар.
Мәтінге сұрақ құрастыр.
Мәтіннен септік сөздерді теріп жаз.(тақтамен жұмыс)
2 топ.
Мәтіннің екінші бөлігін оқып, аудар. (оқулық)
Мәтіннің мазмұның айт.
Мәтіннен жаңа сөздерді теріп жаз. (тақтамен жұмыс)
в) Жеке жұмыстар.
Шулен сөзіне дыбыстық талдау жаса.
Шу-лен 2 буын. а. б. б. б. 5 дыбыс. 5 әріп.
Дауысты, дауыссыз, жіңішке
2 3 2
Жуан езулік, еріндік, қатаң, ұян, үнді.
- 1 1 1 - 2
г) Грамматикалық тапсырама.
Оқулықпен жұмыс. 1.2. жаттығу.
Синтаксистік талдау.
Мецинат ұғымы қазақ халқында бұрыннан бар.
Дәулетті адамдар әкесі ақын, өнер адамына көмек көрсетеді.
Шүлен дәстүрі тәуелсіз Қазақстанда жағасын табады.
д) Аударма жұмысы. (оқулықтан)
IV.Қортындылау.
Мақал-мәтелдерді оқып, жаттату.
Тест. Тест жинағы 2010.
V.Үйге: 1.4 жаттығу.
Бағалау.
Күні: 2.12.201411- сынып.Қ азақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Көру диктанты.
Сабақтың мақсаты.
Диктанттың негізгі мақсаты – оқушылардың көру, есне сақтау қабілетін дамыту арқылы қазақ сөздерін сауатты жазуға үйрету.
Диктант мәтіні тақтаға ертерек жазылады, оқушылар мәтінді екі-үш рет оқып, шығады. Бір минут асықпай қарап алғаннан кейін, оны сол көргені бойынша есте сақтауларына уақыт беріледі. Содан кейін мәтін жазылады. Оқушылар оқығанын еске түсіріп, дәптерге жазады.
Сабақтың әдіс – тәсілі: сұрақ – жауап
Сабақтың көрнекілігі: кеспе қағаздары мен тест сұрақтар.
Көру диктанты.
«Дерттің төркіні танылды дегенше,
Жарты шипасы табылды де.
Мың себеп бар ауруға,
Бір-ақ жол бар сауығуға.
Ежелгі ауру лезде ада болмас.
Сыздаған жерді сипама,
Күлдіреген жерге қол тигізбе.
Іш ауырса – ауызынды тый,
Көз ауырса – қолыңды тый.
«Шарапқа қандым» дегенше,
«Шатаққа қалдым» де.
Шалқарға батқаннан, шарапқа батып өлген көп».
Тест тапсырмаларымен жұмыс.
4-нұсқа
Жіңішке,жуан дыбыстар араласып келген сөздерді табыңыз.
А)қараша В)қазір С)жұмысшы D)есенгелді Е)дүйсенбі
Тек ұяң дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз.
А)у,н,ң,л В)б,г,ғ,д С)л,ч,ж,й D)к,қ,т,с Е)п,ф,г,ғ
Тек ашық буыннан құралған сөзді табыңыз.
А)ойбай В)алтай С)шағала D)қарағай Е)өзге
Анықтауыштың сұрақтарын табыңыз.
А)Кім? Не? В)Қалай? Қашан? С)Қандай? Қай? D)Кіммен? Немен? Е)Қайтіп? Қайтеді?
Наурыз мейрамын көрсетіңіз.
А)25 қазан В)22 наурыз С)1 қаңтар D)8 наурыз Е)9 мамыр
Қазақтың ұлттық аспаптарын көрсетіңіз.
А)гармон,сазсырнай В)сыбызғы,балалайкабарабан С)домбыра,қобыз,жетіген
D)домбыра,гитара Е)шертер,скрипка, баян
Әбунасыр Әл-Фараби туған қаласын көрсетіңіз.
А)Дамаск В)Самарханд С)Отырар D)Сайрам Е)Тараз
Отбасы мүшелерінің атауларын табыңыз.
А)сөйлем,сөз тіркесі,тіркес В)табиғат,орман,өзен С)әке,шеше,ата,ана
D)дүкен,асхана,шаштараз Е)мектеп,тақта, кітап
Қаңтар айының 1-ші күні қандай мереке болып есептелетінін белгілеңіз.
А)наурыз күні В)бейбітшілік күні С)отанды қорғау күні D)жаңа жыл Е) дін мейрамы
Тек жуан дауысты дыбыстан тұрған қатарды көрсетіңіз.
А)кінәлә,дүдәмәл В)су,бауырмал С)Ақтөбе,тарихи D)ушығу,қабілетті Е)Ботагөз, Өмірзақ
Күрделі сан есімді табыңыз.
А)екілерде В)үш жүз жетпіс С)бесінші D)алты Е)төртеу
Жұрнақ арқылы жасалған туынды сын есімді көрсетіңіз.
А)жасыл,қып-қызыл В)өзекті,ұстамды С)көк,қызыл D)жабық,ағарып Е)ал,қызыл,сұрша
Болымсыздық есімдікті табыңыз.
А)мен В)ешбір С)бәрі D)олар Е)бұлар
Септеулік шылауды тыбыңыз.
А)Әміре Қашаубаев Париждегі концерттен соң, Еуропаға белгілі болды В)Ол үйді табасыз ба? С)Туу, қандай тамаша гүл! D)Досыммен кітапханаға кетті. Е)Балам,сен оған көмектесші.
Сілтеу есімдігін табыңыз.
А)күллі,барша,барлық В)мынау,осы,сонын,анау С)әркім,қайсыбір, ешқашан
D)мен,сен,біз,ол Е)өзім, өзді-өзді,өздеріңіз
Болымсыз етістікті табыңыз.
А)жаз В)жүзеді С)ашады D)жазба Е)оқыды
Берілген сөйлемді шылаумен толықтырыңыз. Қыста ... күзде күн суық болады.
А)бірақ В)мен С)және D)әйтпесе Е)арқылы
Әлия Молдағұлованың кім болғанын көрсетіңіз.
А)биші В)әнші С)күйші D)мерген Е)ақын
Қазақстанның орналасқан жерін анықтаңыз.
А)тек Азияда В)текОрта Азияда С)Еуразия құрлығында D)Батыс Еуропада Е)Таяу Шығыста
Сөйлемді сын есіммен толықтырыңыз.
«Мақал-мәтелдер біздің халық ауыз әдебиетінің ұрпаққа қалдырған ...»
А)рухани В)мұра С)көркемдік D)әдемі Е)тұңғыш
«Ұлан-байтақ» сөзінің синонимін табыңыз:
А)ұзақ,алыс,шалғай В)кең,ұлан-ғайыр С)басқа, шалғай,шалқар
D)шетсіз,қиыр-шығыс,алыс Е)жақын,тар,ұзын
Антонимі бар мақал-мәтелді көрсетіңіз.
А)Еңбек етсең,емерсін В)Батыр туса – ел ырысы С)Еңбек етсең ерінбей,тояды қарнын тіленбей
D)көз қорқақ, қол батыр Е)Мектеп – кеме,білім - теңіз
Заттың түсін, түрін білдіретін сөз табын белгілеңіз.
А)үстеу В)зат есім С)сын есім D)етістік Е)есімдік
Жақсыз сөйлемді көрсетіңіз.
А)Қайда барасың? В)Баяу ескен қоңыр жел. С)Сабақтан кешігуге болмайды
D)Мен бүгін киноға барамын. Е)Отан-оттан да ыстық
Ү. Үй жұмысы. 20 сұрақтық тест құрастыру.
ҮІ. Бағалау.
Күні: 4,5.12.2014 11 – сынып.Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Қазақтың ұлттық ойындары.
Сабақтың мақсаты:
1) Білімділік.
Ұлттық ойындар туралы түсінік беру. Ұлттық ойындар түрлерімен таныстыру.
Грамматика бойынша көмекші есімдерді түсіндіру.
2. Дамытушылық.
Ұлттық ойындарды ойнай отырып оқушылардың ойлау қабілетін артыру.
3.Тәрбиелік.
Қазақ халқының салт-дәстүрін білуге тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап.
Сабақтың көрнекілігі: Көмекші есім сөздер туралы жазылған кесте. Ұлттық ойындар суреттері.
Сабақ барысы.
I. Ұйымдастыру.
II. Үй тапсырмасын қайталау.
1) Грамматиканы қайталау. Сызба арқылы омоним , антоним, синоим сөздер жаз.
≈ Синоним әдели сұрау көркем
→ ← антоним ақ → ← қара, жақсы → ← жаман
= ≠ омоним ат = ≠
ат 2= ≠ стреляй
ат3 = ≠ конь, лошадь.
2) Мына сөйлемге синтаксистік талдау жаса. (1 оқушы). «Шүлен» деп бай адамдардың кедей адамдарға беретін материалдың көмегін айтқан.
3) Сызбалар бойынша әр түрлі сөз тіркестерін құрастыру.
Зат еім + етістік бала келеді
Сан есім + зат есім үш кітап
Сын есім + зат есім жақсы маман
III. Жаңа сабақ. Ұлттық ойындар.
1) «Ұлттық ойындар» атты мәтінді оқу.
2) Мазмұның түсіндіру.
3) Мәтіндегі жаңа сөздермен таныстыру.
Жаңа сөздер.
Тұрмыс – быт
Салт – дәстүр – обычай
Көбінесе – многие, в основном
Сүйек – кость
Тобық – лодышка
Байланысты – связоно
4) Мәтіннің мазмұның орыс тіліне аудартқызу.
5) Кластер. Ұлттық ойындар.
34290072390Тобық
Арқан тарту
Асық
Бес тас
Тоғызқұмалақ
Ұлттық ойындар
00Тобық
Арқан тарту
Асық
Бес тас
Тоғызқұмалақ
Ұлттық ойындар







Тест тапсырмалары.
5-нұсқа
Мақалдың жалғасын табыңыз. Жеті жұрттың тілін біл, Жеті түрлі .... .... .
А)елге құрмет В)білім біл С)тас жарады D)ұлт жоқ Е)тіл біл
«Мол» сөзінің синонимін көрсетіңіз.
А)қалың В)жиі С)аласа D)көп Е)аз
Қазақ тіліне тән дыбыстар қатарын көрсетіңіз.
А)а,ы,у В)р,й,м С)л,о,с D)қ,ң,ә Е)т,у,с
Қатаң дыбыстарды көрсетіңіз.
А)г,ғ В)л,м С)д,ж D)п,т Е)ң,р
Тұйық буынды сөзді табыңыз.
А)кітап В)тақта С)ұл D)әке Е)жер
Толықтауыштың сұрағын көрсетіңіз.
А)нені? В)қашан? С)қайтеді? D)қандай? Е)не?
Бұқаралық ақпарат құралдарын көрсетіңіз.
А)әңгіме,ертегі В)газет-журналдар С)романдар,повестер
D)сабақтар,курстар Е)бейне фильмдер
Ш.Айманов еңбек еткен саланы көрсетіңіз.
А)саз өнері В)кәсіпкер С)кино өнері D)мүсін өнері Е)жазушы
Сынып жабдықтарын белгілеңіз.
А)тақта,парта,карта В)табиғат,орман,өзен С)гүл,өсімдік,шырша
D)дүкен,асхана,дәмхана Е)әке,шеше,ата,әже
Антонимнің анықтамасын табыңыз.
А)Жазылуы ұқсас, мағыналары әр түрлі сөздер. В)Аяқталған ойды білдіретін сөз
С)Мағыналары қарама-қарсы сөздер D)Заттың қимылын білдіретін сөздер
Е)Жазылуы әр түрлі, мағыналары ұқсас сөздер
Жетеу сан есімінің түрін анықтаңыз.
А)жинақтау В)топтау С)реттік D)есептік Е)бөлшектік
Жіктеу есімдігін табыңыз.
А)сен В)біреу С)бәрі D)өзім Е)бұл
Күрделі сан есімді көрсетіңіз.
А)алтыға В)он алты С)алтыншы D)алтыда Е)алтыдан
Сөйлемді толықтырыңыз: Табиғатты қорғау- .... адамның борышы.
А)ешкім В)сендер С)олар D)барлық Е)өзім
Етістіктің нақ осы шақ түрін көрсетіңіз.
А)естіген болатын. В)барармын С)келмекші D)бара жатыр Е)ойнапты
Таң қалу,қуану сияқты сезімдерді көрсететін сөйлем түрін табыңыз.
А)жақсыз В)атаулы С)лепті сөйлем D)жақты Е)толамды
Қыстырма сөзді белгілеңіз.
А)әттеген-ай В)мүмкін С)алақай D)япырмау Е)амалсыз
Түркістанның алғашқы атауы қандай болған?
А)Йассы В)Түркістан С)Фараб D)Отырар Е)Сайран
Қаз дауысты Қазыбек қай жүздің биі екенін көрсетіңіз.
А)кіші жүздің В)орта жүздің С)басты жүздің D)үлкен жүзді Е)ұлы жүздің
Қате жазылған сөзді анықтаңыз.
А)оқыу В)халқы С)ойна D)оқу Е)алтау
Күрделі сын есімді табыңыз.
А)тұнық су В)орта бойлы С)таза бұлақ D)ұзын жол Е)шыдамды адам
Түбірлес сөздерді көрсетіңіз.
А)жолдау,жариялау,жобалау В)бағыт,бағдарлама,бағбан С)оқу,оқушы,оқулық
D)жоспар,жолдама,жол Е)тәуелсіздік,тіршілік,тазалық
Қыстырма сөзді табыңыз.
А)алақай В)кітап С)бәлкім D)ойбай Е)Абылай
Қарсылықты бағыныңқы сабақтасты көрсетіңіз.
А)Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер. В)Қыс келгенмен, қар жаумады.
С)Мен барғанша, ол театрға кетіп қалды. D)Екі қолы дірілдеп,Оспан үйге кірді.
Е)Сабақ оқымай, бес алмайсың.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасында не бейнеленгенін табыңыз.
А)пырақтар В)қырандар С)күн сәулесі D)ою-өрнектер Е)қыран құс
7) Грамматикалық тапсырма.
Көп нүктенің орнына тиісті жалғауларды қойып, көмекші есімді табу.
Қала іші Аялдаманың алды
Ауылдың сырты Төсектін жаны
Көпірдің үсті Орманның жаны
Ұлттық ойындар сөзін септеу.
А.с. ұлттық ойындар
І.с. ұлттық ойындардың
Б.с. ұлттық ойындарға
Т.с. ұлттық ойындарды
Ж.с. ұлттық ойындарда
Ш.с. ұлттық ойындардан
К.с. ұлттық ойындармен
9) Ұлттық ойындар сөзіне дыбыстық талдау жасау.
Ұлттық ойындар.
Дауысты , дауыссыз, жуан жіңішке, еріндік, езулік, ашық, қысаң, ұяң,
5 8 5 - 2 3 3 3 1
үнді, қатаң
4 3
Ұлт-тық ой-ын – дар. 5 буын, 3 түйық буын, 2 бітеу буын.
IV.Қорытындылау. Ауызша жауап беру.
1) ұлттық ойындардың қандай түрлері бар?
2) Олар жануарлардың нелерін пайдаланады?
3) Ұлттық ойындарды қай мейрамда ойнаймыз?
ҰБТ –ға дайындық. Тест.

8-нұсқа
«Сұлу» сөзінің антоним табыңыз.
А)көрікті В)атақты С)ақылды D)белгілі Е)көп
Дұрыс әріпті табыңыз: «Қазақ тілін ме..геру қажет»
А)ң В)й С)м D)и Е)н
Тек үнді дауыссыз дыбыстарды анықтаңыз.
А)р,л,й,м,н,ң,у В)ө,ә,і,ң,ұ,ү С)п,ш,т,с,қ,к,һ D)а,о,ы,ұ,ү,ө Е)б,в,г,ғ,д,ж,з
Тек ашық буынды сөзді көрсетіңіз.
А)көктем,аспан В)ақпан,бөбек С)бала,ата D)көбелек,бақыт Е)дәптер,қағаз
Жұрнақ арқылы жасалған сөзді көрсетіңіз.
А)өздерін В)ұшқыш С)қасқыр D)жүрегің Е)әркім
Сөйлемді толықтырыңыз: «Қазақстанның тұңғш Елбасы- ... .»
А)Қ.Тоқаев В)Т.Әубәкіров С)И.Тасмағамбетов D)Н.Назарбаев Е)Д.Қонаев
Әжелерді, аналарды,апа-қарындасты құттықтайтын халықаралық мерекені табыңыз.
А)мұғалімдер күні В)халықаралық әйелдер күні С)тәуелсіздік күні
D)білім күні Е)наурыз мерекесі
Қазақтың ұлттық саз өнері аспабын көрсетіңіз.
А)домбыра В)рояль С)скрипка D)флейта Е)пианино
Бір тәулікте неше сағат бар екенін анықтаңыз.
А)12 В)20 С)23 D)24 Е) 22
«Қалың дәптер» сөз тіркесінің антоним табыңыз.
А)ашық дәптер В)қызыл дәптер С)жұқа дәптер D)арзан дәптер Е)қымбат дәптер
Жіңішке әрі ашық дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А)о,и В)ү,і С)ә,е D)а,ұ Е)е,ы
Септік жалғауы бар зат есімді анықтаңыз.
А)тілдер В)аударушы С)ғалыммын D)қолжазбадан Е)кітабы
Күрделі сан есімді көрсетіңіз.
А)үш В)жетеу С)ширек D)отыз алты Е)жүз
Белгісіздік есімдіктерді көрсетіңіз.
А)әлдекім,әлдене В)өзі,өздері С)кімге,неге D)оларды.мені Е)сені,сендерге
Өткен шақта тұрған сөзді көрсетіңіз.
А)бара жатырмын В)қатады С)алды D)аяқтаймын Е)тұрармын
Жай сөйлемнің түрін анықтаңыз.
-Иә,білемін.
А)толымды В)жақты С)атаулы D)толымсыз Е)жақсыз
Қыстыра сөз қолданылған сөйлемді көрсетіңіз.
А)Адам-табиғаттың бір бөлшегі. В)Шашубай-нәзік сезімді ақын.
С)Әйтеке би дауды шешіп бергісі келеді D)Меніңше, сенің айтқаның дұрыс.
Е)көп білгің келсе, көп оқы.
Отырар қаласы алғашында қалай аталғанын көрсетіңіз.
А)Фараб В)Түркістан С)Самарканд D)Агра Е)Йассы
Қазақтың үш жүзінің басын қосқан ханды анықтаңыз.
А)Кенесары хан В)Абылай хан С)Қасым хан D)Тәуекел хан Е)Әбілқайыр хан
Берілген мақалды аяқтаңыз. Ер-елінде, ....
А)ер-туған жеріне В)ормансыз бұлбұл С)күні де ыстық D)гүл-жерінде Е)тірлік болмас
Заттың сапасын білдіретін сөз табын табыңыз.
А)сын есім В)етістік С)одағай D)шылау Е)зат есім
Есептік сан есімді табыңыз.
А)он В)сегізінші С)алтау D)үш-үштен Е)төртінші
Қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А)Осының бәрін,әрине,жалғыз істей алмайды. В)Әрине,еңбексіз ер де, жер де көгермейді.
С)Бәріміз, шынында, жас едік. D)Дәмелі, бақшаға барайық,-дедіРахмет.
Е)Менің айтып отырғаным,сіздіңше дұрыс емес.
Мақсат бағыныңқы сабақтасты табыңыз.
А)Қонақтарға әр түрлі базарлық алу үшін, біз бірнеше дүкендерді араладық.
В)Мен барғанша, ол кетіп қалды. С)Күн жылы болады деп, біз серуенге шықтық.
D)Ол келіссе, біз кешке киноға барамыз. Е)Оқушылар келген соң, сабақ басталды.
Қазақтың тұңғыш журналистерін көрсетіңіз.
А)А.Құнанбаев, Ж.Жабаев В)С.Сейфуллин,Б.Майлин
С)Ешмұхан Мұқанов, Дінмұхамед Сұлтанғазын
D)С.Мұқанов,М.Әуезов Е)С.Торайғыров, М.Дулатов
V.Үйге : 1.5 жаттығу.
Күні: 8.12.201411 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Мұны әрбір азамат білуі тиіс. Синоним сөздер
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушылардың жіктік жалгауын меңгеріп, өз ойындағы сауатын жазып, жеткізуіне ықпал ету.
2. Мұны әрбір азамат білуі тиіс мәтінін бере отырып, ҰБТ-ге білім негіздерін жүйелі, нақты қабылдауға мүмкіндік беру.
3. Оқушылардың нақыл сөзді аударуындағы мәдениеттік үлгілеріне мән беріп, жазба тіл мәдениетін меңгеруіне бағдар беру, таза және сауатты жазуға тәрбиелеу..
Көрнекіліктер: оқулық, тапсырма жазылған парақшалар, Вен диаграммасы.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ Формалары: топтық, жекелей, ұжымдық
1.Ұйымдастыру кезеңі:
А. Сәлемдесу.
Ә. Күн тәртібі.
2.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Өткен тақырыптарға шолу
Трусливый друг страшнее врага, ибо врага опасаешься, а на друга надеешься. \Л.Н.Толстой\
- Азамат қандай болу керек?
3.Білімді тексеру кезеңі:\топпен жұмыс\
Синоним дегеніміз не?
Әдемі сөзіне синонимді тауып, сөйлем құрастырыңдар
4.Мақсат қою кезеңі:
А. Оқушылардың жіктік жалгауын меңгеріп, өз ойындағы сауатын жазып, жеткізуіне ықпал ету.
Ә. Мұны әрбір азамат білуі тиіс мәтінін бере отырып, ҰБТ-ге білім негіздерін жүйелі, нақты қабылдауға мүмкіндік беру.
Б. Оқушылардың нақыл сөзді аударуындағы мәдениеттік үлгілеріне мән беріп, жазба тіл мәдениетін меңгеруіне бағдар беру, таза және сауатты жазуға тәрбиелеу..
5.Материалды түсіндіру кезеңі:
оқушыларға 51-беттегі мәтінді мәнерлеп оқып, жаңа сөздіктер арқылы өз тарапынан сөйлемдер құрастыруды көздеймін.
Тапсырмадағы жақшаны ашып, қазақша баламасын табу
жаттығу жұмыстарын жүргіземін.\ауызша, жазбаша\
Жаңа сабақты түсінгенін тексеру кезеңі:
қосымша сұрақтарға жауап беру,
синоним сөздерді жазу,
Бекіту кезеңі: Ата Заңдағы ережелерді түсініп оқыдың ба?
Заңда не айтылады?
Тест сұрақтарға жауап алу.
1. Укажите вежливую форму приветствия.
А. Сәлеметсің бе? Ә. Сәлем! Б. Сәлеметсіз бе?
2. Найдите правильный перевод слова «әріп».
А. звук Ә. алфавит Б. буква
3. Найдите согласный звук.
А. Е Ә. Ұ Б. Қ
4. Укажите виды согласных звуков.
А. қатаң, ұяң, үнді Ә. дауыссыз және дауысты Б. қатаң, үнді, жуан
5. Найдите слово, начинающееся на гласный звук.
А. әже Ә. қала Б. Нан
глухое согласное.
А. кітап Ә. дәрігер Б. бас
6. Найдите слово, начинающееся на мягкое гласное.
А. үлкен Ә. ұзақ Б. айна
7. Найдите слово, начинающееся на 1. Укажите вежливую форму приветствия.
А. Сәлеметсің бе? Ә. Сәлем! Б. Сәлеметсіз бе?
8. Найдите нужное окончание.
Сіз мемлекеттік қызметкер...
А. –сыз Ә. –мін Б. -сің
9. Найдите слово, начинающееся на сонорное согласное.
А. жұмыс Ә. бала Б. маман
10. Найдите слово с мягкими гласными звуками.
А. аурухана Ә. мемлекеттік Б. қарындаш
11. Найдите перевод предложения: «Я начальник отдела».
А. Мен бөлім бастығымын Ә. Мен бас маманмын Б. Мен жетекші маманмын
12. Укажите сонорные согласные звуки казахского языка.
А. Б, в, г, ғ, д, ж, з. Ә. П, ф, к, х, қ, т, с. Б. Р, л, й, м, н, ң, у.
13. С какого согласного начинается слово «бөлім»?
А. ұяң Ә. үнді Б. қатаң
14. Найдите специфические звуки казахского языка.
А. ә, н, ү, а, к, ө, һ, л, д. Ә. ү, ғ, ы, с, л, р, н, ү, а. Б. ә, і, ң, ғ, ү, ұ, қ, ө, һ.
15. Найдите правильный перевод: «написать заявление».
А. өтініш жазу Ә. өтініш беру Б. өтініш айту
16. Укажите слово во множественном числе.
А. Менің Ә. Сен Б. сіздер
17. Укажите правильный перевод словосочетания «два документа».
А. екі құжат Ә. көп құжат Б. екі құжаттар
18. Үстелде (бумага, словарь, карандаши) бар.
А. қағаз, сөздік, қарындаштар Ә. терезе, есік, қарындаш Б. кітап, қағаз, қарындаш
19. Оның _____ үлкен.
А. Үйі Ә. Үй Б. үйге
20. Сен - _____ .
А. Мұғаліммін Ә. дәрігер Б. мемлекеттік қызметкерсің
21. Арман мектепте жұмыс істейді. Ол - _____ .
А. Инспектор Ә. дәрігер Б. мұғалім
22. Арман - мұғалім. Ол _____ жұмыс істейді.
А. Ауруханада Ә. Мектепте Б. дүкенде
23. Найдите мягкие гласные звуки.
А. й, у, о, ы, е Ә. ә, е, ө, і, ү Б. а, о, ы, е, у
24. Выберите правильный вариант: «мой, твой, ваш, его».
А. менің, сенің, сіздің, оның Ә. оның, менің, сіздің, сенің Б. оның, менің, сенің, сіздің
25. Қажет жалғауды табыңыз. Мен аспаз...
А. –мын Ә. –бын Б. -мін
26. Найдите правильный перевод словосочетания «хорошая работа».
А. жақсы жұмыс Ә. әдемі қыз Б. қырық екі әріп
27. Найдите правильный перевод следующих слов: «книги, две тетради, много ручек».
А. кітап, екі дәптерлер, көп қаламдар Ә. кітаптар, екі дәптер, көп қаламдар
Б. кітаптар, екі дәптер, көп қалам

Үйге тапсырма беру кезеңі:
Мен заңгер болсам...\эссе жазу\
Сабақ аяқталды, сау болыңдар!
Күні.9.12.201411 – сынып Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Өзіндік таным. Тәуелдік жалғау.
Сабақтың мақсаты:
Өзіндік таным мәтінімен жұмыс барысында жаттығу жұмыстары арқылы сөздік қорын молайту.
Тәуелдік жалғаудың жасалу жолдарына көңіл бөле отырып, ҰБТ-ге дайындықта жаттығу жұмыстары арқылы оқушылардың теориялық білімді бекітуіне ой дәлелдігін қалыптастыру.
Ізденіс пен жұмыс жүйелілігін қалыптастыруға жол ашу.
Көрнекіліктер: сызбалар, оқулық,грамматикалық кесте, тапсырмалар.
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеру сабағы
Әдіс-тәсілдері: ой тастау, ізденіс, аудару,
Формалары: жекелей, топтық, ұжымдық
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысуы, дайындығы тексеріліп, экономика саласына қатысты не сабақ мазмұнын ашар түйін сөз оқушылардың таңдауына ұсынылады.
2.Сабақ мақсатымен таныстыру;
Балалар, бүгін біз Өзіндік таным мәтінімен жұмыс жүргіземіз. Тәуелдік жалғаудың жасалу жолдарынан ережеге сүйене отырып, мәлімет аламыз.
3.Үй тапсырмасын тексеру: синонимдік қатарды толықтыру.
4.Жаңа сабақты түсіндіру:
Мұғалімнің міндеті Оқушының міндеті
- мәтінді жеке жұмыс ретінде бір оқушыға тапсыру.
- мағыналық жағынан тіркесе алатын сөздермен сызық арқылы белгілеу.
- тәуелдік жалғау ережесін хормен оқыту.
- жалғау түрін анықтап жазуға үйретемін. - оқушы мәнерлеп оқып, аудармасын баяндайды.
- жұппен екі оқушы тапсырманы жарыса орындайды.
- топпен жұмыста оқушылар ережені жаттауға тырысулары керек
-дәптерге жаттығу жұмысын жазады
Тәуелдік жалғауының ережесімен таныстыру.
Тәуелдік жалғау указывает на принадлежность предмета тому или иному лицу. В русском языке таких аффиксов нет. Принадлежность предмета кому(чему) – нибудь может быть выражена способами.
1) К словам, обозначающим название предмета принадлежности, прибавляются окончания притяжательной формы, а слова, обозначающие название обладателя предмета, ставятся в ілік септік (родительный падеж).
Например: ме-нің бөлме-м (моя комната), се-нің бөлме-ң (твоя комната), о-ның бөлме-сі (его/ее) комната).
Личные местоимения в форме принадлежности
Лицо Единственное лицо Множественное лицо
I
II

III Менің - мой
Сенің - твой
Сіздің - ваш
Оның - его(ее) Біздің - наш
Сендердің - ваш
Сіздердің - Ваш(ув.ф.)
Олардың - их

Притяжательные окончания
Лицо Единств. число Множеств. число
I - м, -ым, -ім дос-ым -мыз, -міз,-ымыз,-іміз дос-ымыз
II
- ң, -ың, -ің дос- ың
-ңыз,-ңіз,-ыңыз,-іңіз дос-ыңыз мн.ч.+ың, мн.ч.+ің дос-тар-ың
мн.ч.+ыңыз, мн.ч.+іңіз дос-тар-ыңыз
III -ы,-і,-сы,-сі дос-ы мн.ч.+-ы, мн.ч.+і дос-тар-ы

Во мн.ч. существительным присоединяются (кроме I л.) такие же окончания, как в ед.ч., или же окончания мн.ч. + окончания принадлежности.
Для образования существительных во множественном числе окончания множественного числа прибавляется к основе, а потом присоединяется окончание принадлежности. Например: аға+лар+ым, іні+лер+ім, қала+лар+ым
2) К словам, обозначающим название предмета принадлежности, присоединяются суффиксы –нікі, -дікі, -тікі. Например: кітап менікі- книга моя. Мына дәптер Асандікі- Эта тетрадь принадлежит Асану.
Отрицание (емес) употребляется только после того слова, к которому относятся. Например: біздікі емес- не наш.
Мысалы: Жекеше: Көпше:
I Менің мектеб-ім, қала-м I Біздің мектеб-іміз, қала-мыз
II Cенің мектеб-ің, қала-ң II Сендердің мектеп-тер-ің, қала-лар-ың
Сіздің мектеб-іңіз, қалаң-ыз Сіздердің мектеп-тер-іңіз, қала-лар-ыңыз
III Оның мектеб-і, қала-сы III Олардың мектеп-тер-і, қала-лар-ы
5.Жаңа білімді жинақтау:
түрлі тапсырма жұмыстарын орындау
6.Сабақты қорыту және бағалау.
Мәтінге сұрақ қою, аудару
Жалғаулар тақырыбына тест жұмысы
1-тапсырма. Жаңа сөздерді оқыңыз. Прочитайте новые слова.
Менің
Сенің
Сіздің
Оның
Біздің
Сендердің
Сіздердің
Олардың
Ел
Бас
Жақсы заңгер
Оқулық
Ақылды дос
Үлкен үй
Зат
Бастық
3-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті жалғауларды қойыңыз. Вставьте вместо точек нужное окончание.
Менің атым – Жанат Даниярұлы. Мен заңгер... . Айдын Көкшетау қаласы... тұра... . Сен Ғабдуллин көшесі... бесінші үйде тұра... . Пәтерімде төрт бөлме... бар. Бұл сыныпта бес мұғалім... отыр. Келесі бөлмеде оқушы... отыр.
4-тапсырма. Төмендегі сөздермен бірнеше сөз тіркесін жасаңыз. Составьте словосочетания.

326326583185006438908318500
3263265596900032632655969000326326559690006438905969000643890596900064389059690006438905969000Жақсы Үлкен
800100685800030861006858000
80010012192000914400825500800100121920003086100121920003086100121920003086100762000ТәжірибеліБас
8-тапсырма. Переведите, найдите слова с окончаниями формы принадлежности.
Менің Қазақстаным
Мен Қазақстанда тұрамын. Қазақстан - менің Отаным. Біздің еліміз – тәуелсіз мемлекет. Қазақстанның қалалары көп. Қазақстанның табиғаты әдемі. Қазақстанның жері бай. Қазақстанда жануарлар, өсімдіктер мен құстар көп. Қазақстан - көпұлтты мемлекет. Астана - Қазақстанның бас қаласы. Алматы - менің туған қалам.
Қорытындылау. 7-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз. Переведите предложения на казахский язык.
Арман – мой хороший друг. Он – опытный специалист. Это мой стол.
(Моя) голова болит. (Моя) рука болит. Наш дом большой
Мой брат – преподаватель. Моя мама – учительница. Твой стол чистый.
Моя Родина – Казахстан. Твой отец- водитель Наша школа просторная.
Үйге тапсырма: Сөйлемдер мен сөз тіркестерін аударыңыз.
Города Казахстана. Мой дом. Дом Наташи. Ваш брат. Моя зарплата. Наши тетради. Моя школа. Твой отец. Мой сын. Моя скрипка. Ваша книга хорошая. Моя дочь - умная. Твой сын- воспитанный. Моя мама хорошая. Большой дом – красивый.

Сөздік:
Тәуелдік жалғау Притяжательное окончание
Менің - мой, моя, мое Біздің - наш, наша, наше, наши
Сенің - твой, твоя, твое Сендердің - ваш, ваше, ваша, ваши
Сіздің - Ваш, Ваша, Ваше Сіздердің - Ваш, Ваше, Ваша, Ваши
Оның - его, ее Олардың - их
ел - страна зат - вещь
бас - голова қабылдады - принял (-а)
аяқ - нога ауыру, ауырады - болеть, болит
ұлтты - национальный туған - родной
жүрек - сердце оқытушы - преподаватель
тұру - жить өкпе - легкое
тәуелсіз - независимый келесі - следующий
көп много табиғат - природа
құлақ - ухо жер - земля
мұрын - нос бай - богатый (богат)
науқас - пациент жануар - животное
еңбекақы - зарплата өсімдік - растение




Күні: 16.02.2015 11 –сынып Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы: Диктант. «Ауыл ға келген мұғалім».
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Оқушыларды мәтінді бейімделе тыңдай отырып, грамматикалық сауаттарын арттыру.
Дамытушылық:Оқушылардың ой өрістерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды таза , ұқыпты және тез жаза білуге дамыту
Сабақтың типі: Білімді бекіту
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгіме-сұхбат
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу.
Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау.
Жаңа сөздер:
Елестеу- ведение
Киелі- священный
Балама- альтернативо
Өркеш- верблюжый гор
Тұяқ- копыто, наследник
Мәтінді дауыстап, мәнерлеп оқып беру.
Диктант жазу.

Диктант.

«Ауылға келген мұғалім».
Ауылға келген еуропаша киінген сұңғақ бойлы Ахмет деген ақ құба жігітті Мағжанның әкесі Бекен ізетпен қарсы алады. Қой сойып, қонақ етеді. Ас үстінде Ахмет өзінің башқұрт жігіті екендігін баяндайды. Бұл хабар Бекеннің де, Гүлсім апайдың да құлағын елең еткізді. Балаларына мұғалім керек еді.
Сөйтіп, Ахмет Бекен ауылының мұғалімі болып орналасады. Бекен мектепке арнап жеке отау тігіп береді. Мұғалім, өзінің шәкіріттерін шығыс тілдері мен әдебиетіне бейімдеп оқытса керек. Осылай хат танып алған Мағжан оқу-білімге қызыға түседі. Баласының оқуға ынтасы зор екенін көрген әкесі Мағжанды Қызылжардағы медресеге оқуға береді. Ол мұнда төрт жыл оқып, мұсылманша орталау білім алады , арабша, парсыша, түрікше үйренеді. Оның ақындық талантының ояна бастағаны да осы жылдар еді. (110сөз)