Стихи бичурских поэтов к календарю о временах года

К календарю о временах и месяцах года
Yбэл (Зима)
Мүнгэн сагаан малгайтай,
Мүнхэ саhан дэгэлтэй,
Жэгтэй эди шэдитэй
Жабар Сагаан YбэлнэйЖороо, жороо морёорооЖороолон мандаа буубал даа!
Ц-Д. Хамаев.
Декабрь
Буга hарын жабартаБуугайм сэмгэн сэнтэнэ.
Буртаг шэдхын оёортоБудан манан хэбтэнэ.
Ташаан дээрэм таалалдан,
Табан хэрмэн үлхөөтэй.
Тамхяа татан алхалнаб,-
Талаан зүрхэм хүлгөөтэй.
Д. Улзытуев.

Январь
Янгинама хүйтэн январь
Яаралтай мандаа ерэбэ.
Яларна, толорно наран.
Ялалзама мүнгэн саhан.
С. Будажапова.
Февраль
Һарын мүнгэн толонhоо гү,-
Һаруул сонхом сэнтэнэ.
Һайхан харахан нюдэнhоо гү,-
Һанаан минии хүнтэрнэ.
Шэмэрүүн хүйтэн жабарhаа гү,-
Шэлтэй сонхом сэнтэнэ.
Сэхэхэн эрид үгэhөөнь гү,-
Сэдьхэл минии хүнтэрнэ.
Д. Улзытуев.

Февраль
Хүйтэн, дошхон үдэрнүүд,
Хэсүүхэн ута hүнинүүд.
Шэрүүн шуурган хүхинхэй,
Шугын модод хүүенхэй.
Хабатай хабар холохон даа,
Холын шубууд үдыхэн даа!
С. Будажапова.
Хабар (Весна)
Харгын саhан хайлаад,
Хадаар үшөө сайгаа.
Эреэн соохор майлаарЭртын хабар зайгаа.
Хүнды жалгаар дууhан
Хүхюун ургы найгаа, -
Эбтэй hайхаар бууhан
Эртын хабар байгаа.
Д. Улзытуев.
Весной
(Птицы - лебеди)
Аажам хабарай агаараарАянай шубууд гангиналдаа,
Yүлэн шэнги хадагаар
Yдэhэн дайдань угтаа.
Номин хибэс дэрлэжэ,
Нооhоёо hэбин хүльбэрнэ.
Хүнгэн жэгүүрнүүдэй дэлгэжэ,
Мүнгэн бэеэ сэбэрлэнэ.
Тимур Гомбожапов.
Март.
Мартамнай маараад,
Малгайгаа абан, айлшалба.
Ургы сэсэг нахилзаад,
Уула, майлаар хүхэрбэ.
Хүйхэр үбэл дэгэлээХодо татан тайлабал ха.
Холын харгы, хадануудХарлажа захалбал ха.
С. Будажапова Апрель
Сонхоо нээгээд харахадам,
Соохор маряан зэрэлгээн,
Болор хүхэ тэнгэридэБулжамуурай жэргээн…
Хабар… Апрель hарынХабатай солгёон үглөө.
Иигээд хүхын дуунайЭлдин үе дүтэлөө.
Д. Улзытуев.
Апрель hарада бусажа,
Алтан хараасгайнууд ерэбэ,
Агаар дүүрэн шулганажа,
Аянай зугаа асарба.
Тоонын дээбэр сэлеэтэй,
Танил нүхэдөө хүлеэнэ,
Шубуун нюрууда няалдаатайШабар гэрынь угтана.
Алтан хараасгайн абяан
Аятай hайханаар дуулдадаг,
Элинсэг хулинсагай саг
Эдэ шубуудта үзэгдэдэг.
Басаа Валера.
Май
Нойрhоо hэриhэн дайда.
Наранай hаргама элшэ.
Халюуран, ногооной
Хүхэрhэн саг.
Тохорюун шубуудай гангинаан,
Тэрэнги сэсэгэй hалбараан. (С. Будажапова).
Зун (Лето)
…Сэсэгүүд баяртайНаранай гарахы угтаа.
Сэнхирхэн шүүдэрээрСүршэн байжа дуулалдаа.
Толгойгоо үргэнэд –
Тоншье hайхан даа,
Толотоhон туяануудӨөhэдөө гайхалдаа,
…Сэсэгүүд ганхабаНаранай орохы үдэшэн,
Сэлгеэтэн ерэбэСэнгүү зунай үдэшэлэн.
Намаагаа хумибад –
Уйдхартайгаар уйлалдаа,
Намжаахан үглөөтэйИигэжэл хагасабал даа.
Д.Улзытуев.
Июнь
Хүхын донгодохо үеыеХүлеэжэл байгаарай, эжымни.
Хүндэтэ албаяа дүүргэжэрхёод,
Хүрэhөөр лэ бусажа ерэхэб даа.
Хүхигэрхэн түрыень бүтээжэ,
Хүхинүүлхэл байхабди Шэбэртээ.
Хүндынгөө үрмые хүшөөжэл бай,
Хүхын донгодохы хүлеэжэл бай.
Д.Улзытуев.
Июль
Залиршагүй зула –
Зунай дунда hара.
Зэргэлээтэhэн тала.
Зэдэлээтэ дуунууд.
Зугаатай үхибүүд.
Жэгүүртэ шубуудайЖэнгинээн.
Жаргалтай сагай үе…
С. Будажапова Август
Үүлэнэй хүбөө ягааржа,
Yүрэй толон задарба.
Yнэhэн хүхэ тэнгэриYнгын галаар бадарба…
Хара-Булагай эхиндэХасабшатай майхан.
Хажуур бүлюу хоёрой«Хан» - гэхэнь hайхан.
Д.Улзытуев.
Намар (Осень)
Намарай ольбоной унахада,
Набша ногоон хагдардаг,
Аглаг сэсэгэй намаа дор
Алтан зүгы хосордог.
Д. Улзытуев.
Хээгүүр,
hужааг дээгүүр,
Шугы соогуур,
добын саагуурУняар тунаа,
ольбон унаа.
Бүүр-түүр үглөө эртүүрҺургуули руугаа хүүгэд субаа.
Шэбэртымнай
шэнэhэн шугы,
Налхи соогуур нарин дугы…
Хаагална хадын хирээ:
«Намар ерээ,
намар ерээ!»
Д. Улзытуев.
Сентябрь
Гансахан нажарай туршадаГазартаа мүндэлhэн улаалзай.
Намарай түрүүшын ольбондоНариихан эшээрээ шэшэрнэ.
Хадарган хюруугай шүдэндэХагдаран унаhан улаалзай.
Элдинхэн нажарай эхиндэЭрьежэ дахинаа мүндэлнэ.
Д.Улзытуев.
Октябрь
Сэсэг набшын хэнзэлhэн
Сэлгеэн энэ үдэрнүүд.
Cэгээн харюуу адхаhан
Сэлмэг хүйтэн үдэрнүүд.
Нармай сэнхир нютагтамНамарай ерэhы гэршэлнэШуурхай мүльhөөр хайнагтан,
Шугын горхон тэршэлнэ.
Д. Улзытуев.
Ноябрь
Байгал тээhээ үлеэжэ,
Байрын саhан ороходо,
Дунгяаршаhан тайга сооДуулим байдал оршодог.
Һахил сагаан нарhанайҺанаа алдахань дуулдаха.
Туруутайхан амитанайТурьяад абахань соностохо.
Д. Улзытуев.
27. 06. 16.