Урок по История Казакстан на тему Наурыз мерекеси (5 класс)

Сабақтың тақырыбы: §20 Наурыз мейрамы
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Наурыз және қазақ халқының басқа да ұлттық мерекелері туралы оқушыларға жалпылама мәлімет бере отырып, мерекелердің маңызын ұғындыру.
Дамытушылық: ұлттық мерекелердің қазақ халқының рухани және материалдық өміріндегі алатын орнын анықтау арқылы оларға сыни көзбен қарау дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелік: ұлттык мерекелердің маңыздылығын түсіндіре отырып рухани тәрбие беру, имандылыққа тәрбиелеу, ұлтжандылық сезімдерін ояту, үлттық дәстүрлерге құрметпен қарауға үйрету.
Сабақтың түрі: ашық сабақ
Әдісі: интерактивті
Пәнаралық байланыс: әдебиет, музыка т.б.
Сабақтың көрнекілігі: ұлттық ойын түрлерінің және дәстүрлі үй тұрмысының суреттері.
Сабақтың барысы.
I. Ұйымдастыру .
IІ.Зерделі жаттығу жұмысы:
а/ сұрақ –жауап б/жұмбақ шешу
ІІІ.Жаңа сабақ.
ІҮ.Жаттығу жұмысы:
Ү.Шығармашылық жұмыс
ҮІ.Білімді есепке алу:
Сауалнама
ҮІ.Үйге тапсырма.
ҮІІ.Бағалау.
ІІ. Зерделілік жаттығулар:
Кім жылдам?
Алғашқы адамдардың мекенжайы,үйі қандай болды?/үңгірлереде, тау қуыстарын баспана ретінде пайдаланды,жеркепе/.
Мық – ергежейлі,бірақ кұшті адам деген сөз.Қазақстан жерінде б.з.б.ІІІ-ІІ мыңжылдықтарда кеңінен таралған/
3. Сәулет өнері дегеніміз не?/жобалау,салу деген мағынаны біл-ді/
4. Ежелгі адамдардың баспанасын салуға нелер пайдаланған?шикі кірпіш пен шым /
5. Қазақстан жеріндегі ортағасырлық қандай сәулет ескерткіштерін білесің?Айша бибі,Қарақан,Жошы хан,Қ.А.Йасауи т.б./
6. Сәулетті құрылыстарды салынған жерімен аттарын ата?
/Айша бибі-ХІ-ХІІ ғ салынған ғимарат кәзіргі Тараз қаласының маңында/
/Қарахан кесенесі-Таразда,сыртқы кірпіштен салынып әшекейленген ХХғ қайта салынған/
Жошы хан-Жезқазған қаласы 40 шақ.Кеңгір өзен бойында.
ХІІІ ғ.күйдірілген кірпішпен салынған/
7.Қ.А.Йасауи- «Әзірет сұлтан»аталады,ортағасырлық сәулет өнерінің сирек кездесетін ескерткіші.1396-1404ж .Сол кезде Орта Азия,Мауараннахр билеушісі Әмір Темір бұйрығымен тұрғызылған.
8. Қазіргі замандағы сәулет өнерінің дамуының сыры неде деп ойлайсың?
б/ «Жумбақтың шешуін тап»
1.Қар мұз еріп,су көбейіп,
Сай салаға толады.
Бүршік жарып,жарық ашып
Гүл бәйшешек ашады. (көктем)
2.Сәбиге сән үй
Әжеге ән –күй /Әже/
3.Бір жыланды таяққа іліп алдым,
Ерге қона, пайдасын біліп алдым. (Қамшы)
4. Шыр көбелек айналар,
Беліне жіп байланды (Ұршық)
5. Таңмен көзін ашады, Әлемге нұрын шашады. ( Күн)
ІІІ.Жаңа сабақ.
Жоспары:
1.Қазақтың ұлттық мейрамдары.
2.Наурыз мейрамы
1038225187960002857518796000Наурыз мейрамы
Жаңа күн /парсы тілінде/ Күнмен түннің теңесуі
170116512446000349186512446000
3000жылдан бері Балқан түбегінде,Қара теңіз,Кавказда,
300 милион Орта Азия,Таяу Шығыста
1282065171450040919401714500
UNESCO2009жылы 30қыркүйек
967740476250044729404762500
2010 жылдан бастап Парсы,кавказ,түрік ,Иран,Әзірбайжан
Тажіктстан
48348901085850042481510858500
Ұлыс Мемлекет
Орталық Азия «Самарқаның көк тасы жібиді»
ІҮ. Жаттығу жұмысы:
1.Оқулықпен жұмыс. Өзін –өзі тексеру сұрақтары-130 бет.
2.Оқушы ойы.
Ү.«Шығармашылық жұмыс»
а/ І топ: Наурызды қандай салт –дәстүрмен тойлайды, өтетін той думаның бір көрініс көрсетіңдер
ІІ топ: Үлтық тағамдарды ата,оның ішіндегі бір тағамның құрамын айтып беріңдер.
ІІІ топ: Дәстүрлі ұлттық ойындарды ата,сол ойындардың ішінен бір көрінісін көрсетіңдер: (көкпар, аударыспақ, күрес, қыз қуу,алтыбақан, тең көтеру,асық ойнау т.б.) ойналады.
б/ Сканворд Қазақтың ұлттық салт –дәстүрлерінің атауын табу:
Д І Х Е Л А Ш А Н - ШІЛДЕХАНА
Р Е Ұ Е У Т У С А С К -ТҰСАУ КЕСЕР
Т Й С Е Ү Т О Н Д - СҮНДЕТ ТОЙ
У Ы Ғ А С А Р Л С - СЫРҒА САЛУ
Т А Ш Е А Р Б - БЕТ АШАР
ҮІ. Білімді есепке алу:
Шарты: Қазақ халқының ұлттық салт - дәстүр, әдет - ғұрыптарына байланысты берілген сұрақтарға жауап беріңдер1. Қуаныш иесіне қуанышына ортақтасып сый беру (көрімдік)2. Қонақты құрметпен қарсы алып, мал сойып, күтіп алу ( қонақасы)3. Қуанышты хабар жеткізілген адамға берілетін сый (сүйінші)4. Көптен көрмеген адамдардың бір - біріне жіберетін сыйы (сәлемдеме)5. Алыс сапарға шыққан адамдардың туыстарына алып келетін сыйы (базарлық)6. Жаңадан көшіп келген, жапсарлас қонған отбасына бұрыннан отырған көршілері қонақасы беру дәстүрі (ерулік)7. Жасы үлкен адамның жасы кішілерге табақтағы еттен дәм тарттыру рәсімі (асату)8. Үйдің үлкендері жолаушылап кеткенде, қалған жастар жолдастарын шақырып ойын - сауық өткізуі (бастаңғы)9. Ата - анасының баласына арнап жас төлге ен салу дәстүрі (бәсіре)10. Көпшіліктің жәрдемін пайдалану дәстүрі (асар)

ҮІ.Үйге тапсырма: §18 оқу.
Сауалнама орындау.
1.«Ұлыс» сөзінің мағынасы
А) жаңа күн; ә) ел б) той
2. «Наурыз» сөзін парсы тілінде аудармасы
А) жаңа күн ә) күн жаңа б) жарқын күн
3.Қыздың ауылында өтілетін той
А) «Бет ашар» ә) « қыз қу» б) «қыз ұзату»
4.Қазақ халқының ұлттық бас киімін ата
А) телпек ә) тақия б) бөрік
5.7 түрлі тағамнан жасалатын тағамның аты
А) көже ә) наурыз көже б) айран
ҮІІ.Бағалау.
Берілген мақал - мәтелдің жалғасын табу қажет.1. Орамал тонға жарамаса да, (Жолға жарайды)2. Тойға барсаң бұрын бар,(Бұрын барсаң орын бар)3. Құтты қонақ келсе,(Қой егіз табады)4. Батыл жігіт жол бастар,(Ақын жігіт той бастар)5 (Алы жасар бала алыстан келсе)Алпыс жасар кәрі алдынан шығар.6. Той дегенде қу (бас домалайды)7. Саналы ел (салтын сақтар)8. Ата жолы - адамдық, (ана жолы - адалдық)9. Ағадан - ақыл, (данадан - нақыл)10. Әке көрген оқ жонар ( шеше көрген тон пішер)