Таби?атта?ы а?парат т?сінігі.А?парат т?рлері, А?парат формалары мен оларды ??деу т?рлері.
7 сынып
СабаKтыS таKырыбы: ТабиCаттаCы аKпарат т_сінігі.АKпарат т_рлері, АKпарат формалары мен оларды ™Sдеу т_рлері.
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: ОKушылардыS табиCаттаCы аKпарат туралы т_сінігін Kалыптастыру, сипаты мен Kабылдау т‰сілдері бойынша ‰р т_рлі аKпарат т_рлерімен таныстыру;
Т‰рбиелік: ОKушыларды aKыптылыKKа,ж_йелікке т‰рбиелеу.
ДамытушылыK: ОKушылардыS ойлау Kабілетін,логикасын,м‰дениеттілік дамыту.
СабаKтыS т_рі:Аралас сабаK.
СабаKта Kолданылатын к™рнекті Kaралдар: Компьтер,оKулыK,жaмыс д‰птері
СабаKтыS ™ту барысы:
1.ОKушыларды aйымдастыру.
2.^йге берілген тапсырманы тексеру.
3.ЖаSа таKырыпты т_сіндіру.
4.Тапсырмаларды орындау.
5.СабаKты бекіту.
6.^йге тапсырма беру
ЖаSа т_сініктер:
“АKпарат” с™зі латынныS т_сіндіру, баяндау, м‰лімет деген aCымдарды білдіретін informatio c™зінен шыKKан.Jазіргі кезде аKпарат к_нделікті тaрмысKа, CылымныS ‰р т_рлі философия, экономика физика, математика, информатика т.б салаларында кеSінен енді. АKпаратты біз жазбаша немесе ауызша, тіпті Kимыл-KозCалыс т_рінде бере аламыз. “АKпарат ” деген с™з белгілі бір хабардыS , жаSалыKтардыS ™ткен оKиCалардыS мазмaнын білдіреді. Тірі организмніS Kaрылысын зерттеу де бізге к™п аKпарат береді.
Мысалы: баласы атасына неге aKсайды? Иттен неге тумайды? Бaл сaраKтарCа гинетика Cылымы жауап береді. Ол тaKым KуалаушылыK болатыныS, ‰рбір организмніS негізгі белгілері aрпаKтан aрпаKKа ДНJ молекулалары арKылы аKпарат беріледі. Сонымен аKпарат тірі табиCатта да, ™лі табиCатта болады. Ол ‰рKашан с™збен Cана жеткізілмейді, яCни аKпарат алмасудыS сан алуан т_рлері бар, Kарым-Kатынас жасау, ™з бетімен ойлану, зертеу н‰тижесінде пайда болады.
АKпаратKа _зілді кесілді аныKтама бере алмаймыз.Оны KаршаCан д_ние туралы ж‰не онда ж_ріп жатKан процестер туралы хабарлар мен маCлaматтар деп т_сіyнуге болады.
АKпарат материялымен ж‰не энергиямен Kатар бізді KоршаCан ортаныS Kaрамды б™ліктерініS бірі болып саналады.
АKпарат т_рлері
БарлыK аKпараттарды т™мендегідей б™луге болады: KоCамдыK саясаттыK-‰леуметтік-экономикалыK, Cылыми-техникалыK, химия-биологиялыK, физиологиялыK т.б. Мaнымен Kатар аKпарат ™зініS сипаты бойынша:
1. статикалыK (тaраKты) немесе динамикалыK (айнымалы);
2. алCашKы (кірістік), туынды (аралыK) немесе шыCыстыK;
3. басKарушы ж‰не м‰лімет беруші;
4. объективті ж‰не субъективті болуы м_мкін.
АKпарат Kасиеттеріне мыналарды жатKызуCа болады: толыKтыK, сенімділік (аныKтыK), баCалылыK, маSыздылыK (актуалдыK), айKындылыK, KысKалыK, нанымдылыK.
Тірі табиCатта аKпарат беру мен ™Sдеу мысалдары:
Жануарлар ™здерініS жерлерін KорCап, иісті белгілер Kалдырып кетеді.
Адам аKпаратты сезу, к™ру арKылы Kабылдайды. Адам радиодан, теледидардан, газет-журналдан аKпараттарды сезім м_шелері арKылы Kабылдайды. Адам Kабылдайтын аKпарат таSбалы, бейнелі болып б™лінеді.
Бейнелік аKпарат деп-табиCат к™ріністерін, кескіндерді,д‰м, иіс,сезу м_шелері арKылы KабылданCан аKпараттарды айтады.
ТаSбалы аKпаратKа с™йлеу, жазу т_рінде алынCан аKпараттар жатады. Ауызекі тіл де таSбалы аKпаратKа жатады. Себебі, ‰р т_рлі таSбалардан тaрады, браK олар дыбыстыK таSбалар-феномендер деп аталады. ТаSба т_рінде Kатынасуды Kатынас тілі деп атайды. ТабиCи Kатынас тіліне: KазаK, орыс, аCылшын тілдері жатады. Жасанды тілдерге математика, физика, компьютермен Kатынасу тілдері жатады. €р тілдіS ™з алфабиті бар. Сандарды к™рсететін алфабиттер: екілік, сегіздік, ондыK, оналтылыK болады.
СабаKты бекіту сaраKтары:
1. АKпарат деген с™зге Kандай маCына бересіSдер?
2. Адам аKпараттыS Kандай т_рлерін Kабылдай алады?
3. Адам аKпаратты Kалай ж‰не Kайда саKтайды?
4. Адам аKпаратты ™Sдеуіне мысал келтір?
5. Адам аKпаратты Kалай саKтайды?
^йге тапсырма: ТабиCаттаCы аKпарат т_сінігі.АKпарат т_рлері, АKпарат формалары мен оларды ™Sдеу т_рлері.
15