Внеклассный урок по географии на тему XXI ?асыр к?шбасшысы (10 класс)

«Бекітемін» Келісілді
Мектеп директоры Мектеп әдіскері
_______________Ж.М Шабаорв ____________ М.Қ. Иқласова
«_____» ______ 2012-2013 оқу жылы «___» _______ 2012-2103 оқу ж
Қандыағаш қалалық №2 орта мектебінің
10 –сыныптар арасында өткізілген кластан тыс
жұмыстың тақырыбы:
«ХХI ғасыр көшбасшысы» зияткерлік сайыс
Пән мұғалімі: Абдирзакова Альбина Шамшатқызы
2012-2013 оқу жылы
18.04.2013жыл
Сабақтыңтақырыбы: «XXI ғасыр көшбасшысы» зияткерлік сайыс
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың география пәнінен алған білімдері мен қосымша материалдарды игеру деңгейін анықтай отырып, олардың географиялық сауаттылықтарын арттыру.Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, сыныптар арасынын көшбасшысыны табу
Сайыс кезеңдері:
1-кезең: «Бәйге»
2-кезең: «Жорға»
3-кезең: «Дода»
4-кезең: «Полиглот»
5-кезең: «Көкпар»
Сайысқа қатысушыларға сәттілік тілейміз!
1-кезең: «Бәйге»
Кезеңнің ережесі:
Оқушыларға ортақ сұрақтар қойылады;
Сұраққа кез- келген оқушы жауап бере алады;
Әр дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады;
Қараптұрмай бәйгеге еріңіз,Шәкірттерге әділ шешім беріңіз.Жүзден жүйрік мыңнан тұлпар шығарар,Бәйге, бәйге бәйгелерді көріңіз!
1.Жер бетінің табиғаты, халқы, оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым. (География)
2. Экватордың ұзындығы. (40 000 км)
3.Ежелгі біртұтас материк. (Пангея)
4.Ең биік шың Джомолунгманың ағылшынша атауы? (Эверест)
5.Каспий теңізінің дүниежүзілік мұхиттан биіктігі (-28)
6.Батысы тұщы, шығысы ащы көл? (Балқаш)
7.Ең үлкен арал? (Гренландия)
8.Мұнай үстінде қалқып тұрған ел? (Сауд Арабиясы)
9.Дүние жүзіндегі ең терең шұңғыма? (Мариан шұңғымасы 11022м)
10. Мұхит суы қандай температурда қатады? (-2)
11. Жердің ең құнарлы жоғарғы қабаты. (Топырақ)
12.Алматы облысының орталығы? (Талдықорған)
13.Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал. (Барометр)
14.Бүкіл құрлықты алып жатырған мемлекет. (Аустралия)
15.Экваторды екі рет қиып өтетін өзен? (Конго)
16.Африканың ең биік жері. (Калиманджаро)
17.Үнді мұхитында орналасқан Мадагаскар аралы материктен қандай бұғаз арқылы бөлінген? (Мозамбик)
18.Қазақстандағы ең төмен жер. (Қарақия ойысы -132)
19.Жоңғар қақпасы арқылы Қазақстан қай мемлекетпен шекараласады? (Қытаймен)
20.Зайсан ойпаты мен Байкал көлі аралығында жатқан тау жүйесі? (Алтай)
21.Қазақстанның тәуелсіздігін ең алғаш болып қоодаған мемлекет?
(Түркия)
22. Кофенің отаны. (Эфиопия)
23. Дүние жүзінде ең ылғалды материк (Оңтүстік Америка)
24.Бразилияның мемлекеттік тілі. (португал тілі)
2-кезең: «Жорға»
Кезеңнің ережесі:
Қатысушы ұяшық таңдайды;
1 минут ішінде сұрақтар оқылады, сұрақтарға жылдам жауап беру керек
Әр дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады;
Осы айналымнан кейін 2 кезеңнен ең төменгі ұпай жинаған 2 оқушы сайыстан қысқартылады
1-ұяшық.
Ауа қабаты Атмосфера
Тұщы су Гидросфераның неше пайызын алып жатыр? 2,5
Толқынның пайда болуының басты себебі? Жел
Қытайлықтар оны «Сары өзен» деп атайды. Бұл қай өзен? Хуанхе
«Құрылыс наны» деп нені атайды? Цемент
Халықаралық валюта металы. Алтын
Металлургия кешені нешеге бөлінеді? 2
Африкадағы ең дамыған мемлекет. ОАР
Сергітпе дақылдарға не жатады? Шай, какао, кофе
Күріштің отаны. Қытай
Машина жасаудан бірінші орын алатын мемлекет. Жапония
Қазақстан неше елмен шекараласады. 5
Ең ұзын тау жүйесі. Анд
Қазақстанның ең биік жері. Тянь-Шань тауы 6995м
Бидайдың астанасы деп аталатын қала. Виннепег
2-ұяшық.
Маштабтың неше түрі бар. 3
Жердің кішірейтілген модулі. Глобус
ТМД-ның құрамына неше мемлекет кіреді. 11
Желдің бағытын өлшейтін құрал. Флюгер
Жердің су қабаты қанша пайызды алып жатыр? 71
Әлемдегі ең үлкен көл. Каспий
Тіршілік қабаты қалай аталады? Биосфера
Солтүстік және оңтүстік полюсті қосатын сызық. Меридиан
Шай өндіретін аралдық мемлекет. Шри-Ланка
Крахмалды дақылдарға не жатады? Картоп
Қойды экспортқа шығаратын ел. Аустралия
Ең кіші мұхит. Солтүстік Мұзды Мұхиты
Әлемде мыс өндіруден бірінші орын алатын мемлекет. Чили
Экваторға параллель жатқан сызық. Парпллель
Африкадағы ең құрғақ аймақ. Сахара
3-ұяшық.
Жердің су қабағы қалай аталады?
Дүние жүзінде құрлық қанша пайызды алып жатыр? 29
Каспий теңізі неше елмен шекараласады. 5
Ресей Федерациясы құрлық арқылы шекараласады. 14 елмен
Жерге ең жақын жұлдыз. Күн
Кібісе неше жылда қайталанады?
Жер күнді айналып шығады? 365күн 6 сағатта
Мұнай экспорттайтын ұйым. ОПЕК
Әлемде ең тыңыз орналасқан ел. Бангладеш
Қазақстанда 1км2 жерге қанша адамнан келеді? 5,5
Ең кіші мемлекет. Ватикан
Қазақстанның негізгі сауда серіктесі. Ресей, Қытай
Дүние жүзілік шаруашылық неше кезеңнен тұрады? 3
ТМД-дағы машина жасаумен айналысатын ел. Белоруссия
Дәм татымдық дақылдар? Қалампыр, бұрыш
4-ұяшық.
Дүние жүзіндегі мұхиттар саны. 6
Дүние жүзіндегі ең үлкен дүние бөлігі. Азия
Азия мен Еуропны бөліп тұрған тау. Орал
Қазақстанның ең ұзын шекараласатын елі. Ресей
Қазақстан жері неше физ- географиялық аймаққа бөлінеді? 9
Ресейдің мұнайға бай аймағы. Батыс Сібір жазығы
Ұлттар Лигасы Қай жылы құрылды? 1920жылы
Қазір Ұлттар Лигасының атауы қалай аталады. БҰҰ
Антарктидаға тән жануарды ата. Пингвин
Діндер нешеге бөлінеді? 3
Жапонияның ұлттық діні? Синтоизи
«Екінші Аристотель» атағына ие болған ғалым. Әл-Фараби
Қазақстанның ең ірі өзені? Ертіс.
Индустрияға дейінгі шаруашылық
Мұғалжар тауының биік нүктесі. Үлкен Боқтыбай
5-ұяшық.
Нөлдік меридиан қай қала арқылы өтеді? Лондон
Желдің бағытын өлшейтін құрал. Флюгер
Климаттық белдеудің ең суғы қандай?
Ауа райын болжайтын адамдар? Синоптиктер
Беринг бұғазы қандай мұхиттарды қосып тұр? Атлант, Тынық
Ең тұзды теңіз? Өлі
Байқал көлінен ағып шығатын өзен. Ангара
Топырақ туралы білімнің негізін салған орыс ғалымы? Докучаев
Қазақстандағы ашық әдіспен өндірілетін көмір кешені. Екібастұз
Ең көп жүк тасымалданатын мұхит. Атлант
Ең арзан электр энергиясын беретін ресурс. Су ресурсы
Күнге Жердің ең жақын келетін уақыты. 3 қаңтар
Қазақстандағы кеме жүзетін өзін. Ертіс
Оңтүстік жарты шарда қалыптасқан ежелгі материк. Гондвана
Төрт жарты шарда жатқан материк. Еуразия
6-ұяшық.
Қазақстандағы қорықтар саны. 9
Қазақстанда ең алғаш ашылған қорық? Ақсу- Жабағылы
Мұғалжар тауының негізгі пайдалы қазбасы? Ниель, хром
Қостанай қай өзеннің жағасында? Тобыл
БҰҰ-ның штаб пәтері орналасқан қала. Нью-Йорк
Субурбандалу дегеніміз? Халақтың қаладан ауылға көшуі
Бір мемлекет болып біріккен ел. Германия
Суэц каналы қай елдің құрамына кіреді? Египет.
Қазақстан қай мұхитқа шығады? Шыға алмайды.
Қазақ тілі қандай тіл семьясына жатады? Алтай
Жер шарында ең биік сөнбеген жанартау. Котопахи
Оңтүстік жарты шардағы ең суық айларды атаңыз. Маусым, шілде
Сүт өндіруден көзге түсетін ел. АҚШ
«ЕО» құрылған жыл. 1957жыл
Қала халқының өсуі қалай аталады? Урбандалу
3-кезең: «Дода»
Кезеңнің ережесі:
Оқушыларға 3 бөлім ұсынылады
Тақырыпты таңдап , содан кейін ұяшық таңдалады
Ойынды ұпайы аз оқушы таңдайды
Осы ойналым біткеннен соң ұпайы ең төмен оқушы ойыннан қысқартылады
Ұлы географиялық ашылулар
Ел астаналары
Қазақстан
1.Ұлы географиялық ашылулар
20 ұпай: Үндістанға баратын теңіз жолын ашқан саяхатшы. Васко да Гамма
30 ұпай:Шоқан Уәлиханов Саяхаттары арқылы Еуропаға танылған өлке. Қашқария
40 ұпай:Беллингаузен мен Лазеров 1820жылы 28 қаңтарда бұл материктің жағалауына жетті. Антарктида
50 ұпай: Мұхиттық аралдарды зерттеген орыс саяхатшысы. Н.Н Миклухо- Маклай
2.Ел астаналары
20 ұпай: Оттава қай елдің астанасы. Канаданың
30 ұпай:Румынияның астанасы. Бухарест
40 ұпай:Сукре қай елдің астанасы. Боливия
ұпай:Бутанның астанасы. Тхимпху
3.Қазақстан
ұпай: Ең үлкен экономикалық аудан. Батыс
30 ұпай: Қапшағай су қоймасы салынған өзен. Іле
40 ұпай:Солтүстік Қазақ жазығының негізгі өзені. Ертіс
50 ұпай: Марганец кенінің кен орындары. Атасу, Жезді
4-кезең: «Полиглот»
Кезеңнің ережесі:
Сайыскерлерге шешуі минерал ресурсы болтын жұмбақтар оқылады
Жұмбақтар оқылады шешімін қазақша, орысша, ағылшынша айтуы тиіс
Толық жауап 20 ұпай, жартылай жауап 10 ұпай
Кең әлемді кернейді,
Көзің бірақ көрмейі (Ауа-воздух-air)

2.Құрғақ жерде сақтайсың
Онсыз тамақ таппайсың. (Тұз-соль-salt)
3.Қыздырып соқсаң иленеді
Балға мен төстен именеді (Темір-железо-iron)
5-кезең: «Көкпар»
Кезеңнің ережесі:
Географиялық 10 сөзге жылдам жауап
Ойынды ұпайы аз оқушы таңдайды
Әр дұрыс жауапқа 10 ұпай
1-оқушы:
Гималай- тау
Анд-тау
Абориген- халық, тайпа
Гоби- шөл
Бриз- жел
Гольфстирм- мұхиттық ағыс
Токио- астана
Эхолот- мұхит тереңдігін өлшейтін құрал
Гейзер-жер бетінен оқтын-оқтын атқылайтын су
Юань-ақша бірліг
2-оқушы:
Өлі теңіз- теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жер
Сахалин- арал
Дели- астана
Йорк-Аустралияның солтүстік мүйісі
Тропик-климаттық белдеу
Секвоя- субтропиктік ағаш
Эскимрстар-Канада халқы
Руаль Амудсен- саяхатшы
Ла-Плата-Оңтүстік Америка жазығы
Перу-мемлекет
3-оқушы:
Чад- Африка мемлекеті
Бәдәуилер- сахарадағы көшпелі арабтар
Гавай-аралдар
Цунами-жер дүмпуінен пайда болатын мұхит толқыны
Эребус-Антарктида жанартауы
Ока-өзен
Памир-тау
Пиай-Еуразияның оңтүстік ең шеткі нүктесі
Зайсан-көл
Иудаизм-дін
Қортынды: Осымен сайысымыздың кезеңдері аяқталды. Ендігі мақсат ортамыздан көшбасшыны анықтап, марапаттау.