Технологияларды пайдалану ар?ылы саба?ты? тиімділігін арттыру

Технологияларды пайдалану арKылы
сабаKтыS тиімділігін арттыру.

«Модуль – Kандай да бір ж_йеніS, aйымныS аныKтайтын дербес б™лігі»
Модульдік технологиялардыS ерекшелігі: тек білімді меSгерту емес, оKушыныS танымдыK Kабілетін ж‰не танымдыK процестерді жадыныS алуан т_рлерін есту, к™ру, Kимыл ойлауды, ынтаны Kабылдау Kабілетін дамытып, оны бекіту, шыCармашылыK деSгейін арттыру.
СабаKтыS KызыKты, сапалы ™туі тікелей мaCалімніS шеберлігіне байланысты болады. Осы орайда белгілі Cалым Ахмет Байтaрсынaлы «ШеберліктіS белгісі – т_рлі ‰дісті болу», - деген ™ткен Cасырда айтылCан с™здері ойCа оралады. Бір сабаKтыS ‰р кезеSдері т_рлі ‰дістері орнымен пайдалану арKылы к™п н‰тижеге жетуге болады.
ОKушыныS оKу ж‰не танымдыK ‰рекеттерініS белсенділігін арттыру – еS негізгі ‰дістемелік м‰селе. Модуль арKылы оKыту сы м‰селені шешуге м_мкіндік беретін тиімді жолы болып табылады. Модуль арKылы оKыту технологиясыныS ™зіндік ерекшеліктері KаCидалары, белгілі бар.
Тиімді белгілерініS бірі – оKышыныS оKу белсенділігі. Бaл технологияныS бір ерекшелігі сабаKтыS негізгі кезеSдерініS б‰рінде оKушыларCа шыCармашылыK жaмысты aсынуCа болады.
С™здікпен жaмыс кезінде оKушыныS шыCармашылыCы, м_мкіндігіне Kарай с™з тіркесін, с™йлемдерге с™зжaмбаK, ребус немесе сканворд Kaрастыру м_мкіндігін тудыру болса, жаSа материалмен жaмыс істеген кезде ™з ойын сызба немесе сурет, тірек конспектілері арKылы жеткізуіне, жаSа таKырыпты бекіту кезеSінде ™з пікірін шаCын шыCарма, ™леS, жaмбаK, KаCида немесе ереже Kaрап жазу арKылы беруге болады.
ОKушыныS белсенділігін оныS ойлау, есте саKтау, елестету, Kабылдау Kабілеттерін, жадысы мен зейінін дамытып, KызыCушылыCын арттырады. СабаK формаларыныS ™згеріп отыруы, ‰сіресе топтыK формалар оKушылар арасында Kарым-KатынастыS ныCаюына ыKпалын тигізеді. ОKушыныS тапсырманы ™зініS орындау м_мкіндігіне Kарай таSдап алуCа еріктілігі, оныS ™з к_шін, шама-шарKын баCалай білуге, ™зін Kауіпсіз сезінуіне, KиындыKKа дайын болуCа ж‰не оны жеSуге тырысуына жетелейді.
Модульдік оKыту технологиясыныS негізі – модуль. Осы технологияны басшылыKKа ала отырып, баCдарламада берілген таKырыптарды логикалыK бір ж_йеге келтіріп, модульдерге б™лдім. Бaл модульдік оKытудыS негізгі идеясы – жаSCырту. ОныS мазмaны:
оKытудыS жалпы маKсатын Kою;
жалпы KaрылCан маKсатты наKтыландыруCа к™шу;
оKушылардыS білім деSгейін алдын-ала баCалау;
оKу ‰рекеттерініS жиынтыCы;
н‰тижені баCалау
ОKушыларды оKу маKсатымен модульмен таныстырамын. ОKушылар: оKу маKсатын, ™зіне Kойылатын талапты, лексикалыK ж‰не грамматикалыK таKырыпты, модульдіS мазмaнын, жaмыс-_рдісін, н‰тижесініS баCаланып ж‰не т_зетіліп отыратынын біледі.
ОKыту модулі _ш KaрылымдыK б™лімнен тaрады:
кіріспе (модульге, таKырыпKа енгізу)
с™йлесу б™лімі (оKушылардыS ™зара с™йлесуін aйымдастыру)
Kорытынды б™лімі (баKылау, тест)
€рбір оKу модуліндегі сабаK саныныS ауытKуы таKырыпKа байланысты бестен тоCызCа дейін тиімді деп есептеймін, себебі с™з KорыныS молаюы аз м™лшермен беріліп Kайта-Kайта жаSартылып, ™з пікірін ортаCа сала алатындай болуы керек.
С™йлесу б™лімін педагогика ж‰не психология CалымдарыныS жетістіктерін басшылыKKа ала отырып, оKушылардыS Kабылдау деSгейлері мен Kабілеттеріне Kарай aйымдастырамын. М. ЖанпейісованыS с™йлесу б™лімін Kaру KаCидаларына с_йене отырып, жеке тaлCаны дамытатын кез-келген ‰рекет емес орындау ‰рекеті екенін ескере отырып, оKушыныS танымдыK Kызметпен айналысуына, аKыл-ой жaмысына KанаCаттануына жаCдай жасаймын. Міндетті т_рде, сабаK барысында, оKушыныS іс-‰рекетініS т™рт т_рін: тыSдау, оKу, жазу ж‰не ‰Sгімелесуді Kолданамын. МодульдердіS н‰тижелі болуын к™здеп, с™йлесу сабаCыныS т_рін ™згерте отырып, ‰рт_рлі белсенді формаларды пайдалану арKылы іске асырамын. Олар:
топтыK;
жaптыK;
жеке топтыK;
aжымдыK
ОKыудыS басты ерекшелігі – оKушылардыS Kарым-Kатынасы арKылы тіл дамыту, тaлCаныS дамуына жаCдай жасау.
ОKушы + оKушымен + топпен + aжыммен + мaCаліммен Kатынаста болуына жаCдай тудыру. С™йлесу сабаCы _стінде тапсырманыS жеSілдігімен к_рделіге Kарай бірнеше іс-‰рекет формалары ауысып отырады. Мысалы: сабаKтыS басында с™здікпен жaмыс ж_ргізгенде жaптыK немесе бекіту кезінде топтыK форманы немесе жеке топтыK жaмысты Kолданамын. Топтарды aйымдастыру кезінде оKушылардыS ™зара Kарым-Kатынасын ескеріп, олардыS бір-бірімен білім алмасуCа, жеке тaлCасын дамытуCа ыKпал жасауына к™Sіл б™лемін.
Тілді оKытуда с™здікпен жaмыс оKушыныS тілін байытуда ерекше орын алады. Бaл жaмыс оKушыныS с™здік Kорын молайтып, тілін, ойлау Kабілетін дамытады. С™йлесу сабаCы оKушыларды тек Kана KазаK тілінде ауызекі с™йлеуге _йретіп Kоймайды, оларды ойлау, талдау, сараптау ж‰не Kорытындылау Kабілеттерін жетілдіреді.
Тілді оKытып, _йретудіS сапасын арттыру ‰рт_рлі жаCдайларCа байланысты. Орыс мектебінде оKытылатын KазаK тілі п‰нініS т_пкі маKсаты – оKушыларCа KазаK тілін меSгерту, сауатты жазуCа _йрету, KазаK халKыныS ‰дет-Caрпын, тілін Kaрметттеуге, Отанды с_юге баулу.
СабаK ™ткізу, оKыту барысында ™ткізілетін еS к_рделі жaмыс т_рлерініS бірі – сабаKта м‰тінмен жaмысты aтымды aйымдастыру. М‰тінмен жaмыс дегеніміз – сабаKта м‰тінмен жaмысты aтымды aйымдастыру. М‰інмен жaмыс дегеніміз – сабаKта ™тілетін ‰рт_рлі жaмыстардыS жиынтыCынан Kaралады. Олар:
Дыбыстармен жaмыс
С™здіктермен жaмыс
С™здік Kорларын жетілдіру
Тіл дамыту
Ережемен жaмыс
Ауызша с™йлей білуге даCдыландыру.
М‰тінмен жaмыс істеу мынадай кезеSдерге б™лінеді:
М‰тінді оKыCанCа дейінгі жaмыс.
М‰тінмен жaмыс кезеSі.
М‰тінді оKыCаннан кейінгі кезеS.
М‰тін алдындаCы жаттыCулар мен соCан сйкес жaмыс т_рлері мынадай баCытта ж_ргізіледі: тілдік тaлCа мен с™йлем _лгілерін м‰тінде танып, айыра білу ж‰не ‰рт_рлі KaрылымдыK материалдарды (с™зжасам элементтері, етістіктіS жаK, шаK т_рлері, т.б.) меSгерту.
Келесі м‰тінмен жaмыс кезеSі. Бaл кезеSде м‰тінніS тілдік материалы мен Kaрылымы орындалады. М‰тін ішінен Kажет м‰ліметті б™ліп алу, айыра білуге машыKтандыру жаттыCуларын ‰рт_рлі т‰сілмен орындау. М‰тінмен жaмыс былайша aйымдастырылады: оKыCанныS мазмaнын айту, м‰тін бойынша сaраKKа жауап беру, жоспар жасату, бірнеше б™лімге б™ліп оKыту, негізгі жанама ойды таптыру, Kорытынды жасату.
Шартты т_рде алып отырCан _шінші кезеSде м‰тінді оKып, т_сініп, негізгі ойды KазаK тілінде жеткізе білу.
М‰тінді оKыCаннан кейінгі жaмыстар:
ЛогикалыK сaраKтар
С™здік жaмыстар
ФонетикалыK жаттыCулар
С™йлем Kaру
М‰тінге жоспар Kaру
Аударым
М‰тінге ат Kою
Диалог, ситуация Kaру
М‰тінніS мазмaнын жоспар бойынша айту
М‰тінді оKытудыS мынадай т_рлерін сабаK _стінде Kолданамын:
Дауыстап оKыту арKылы оKушыныS с™йлеу элементерін меSгергендерін байKауCа болады, таCы да бір тиімділігі – оKушылар бірініS Kатесін бірі естіп ж‰не т_зетіп отырады.
Іштей оKу – бaл жaмыстыS маKсаты оKушылардыS шапшаS оKу д‰режесін аныKтау. Мысалы: оKушыларCа іштей шапшаS оKу _шін бір м‰тін беремін де, Kай жерге дейін оKу керектігін белгілеймін. €ркім белгілеген жерге келгенде кітаптарын жауып, бітіргенін байKатады. Солай оKушылардыS оKу шапшандыKтарын м™лшерін ™зім белгілеп отырамын.
СабаK тиімділігін арттыруда ойын элементтерін Kолдану белсенділігін арттырып, оларды ынталандырады, теориялыK білімдерін практикада KолдануCа _йретеді. Ойын элементтерін сабаKта екі т_рлі маKсатта пайдаланамын. Біріншісі – сабаKKа KызыCушылыCын арттыру, тілін дамыту, екіншісі – оKушылардыS ойлау Kабілетін дамыту, тапKырлыKKа баулу.
СабаKта Kолданылатын ойындар: «Б‰йге», «Кім жылдам?», «Кім тез табады?», «Ойлан тап!», «ЖалCасын айт», «Полиглот», «Не,Kайда, Kашан?». Ойын барысында оKушыныS ойлау Kабілеті, тапKырлыCы дамиды.
Модульдік технология мaCалімніS алдында тaрCан к™птеген м‰селелерді шешуге к™мектеседі:
жалпы білім сапасын жоCарылату;
сабаKтыS тиімділігін жоCарылату;
дарынды оKушылармен жaмыс ж_йесін жасау;
оKушылардыS маKсаттарына жету жолындаCы жетістіктерін есепке алу ж_йесін жасау;
жеке тaлCаныS ™зін-™зі реттеуі, ™зін-™зі т‰рбиелеуі, ™зін-™зі дамытуы.
Модульдік технология алCа KойCан маKсатKа оKушылармен бірлесе отырып проблемаларды шешуге м_мкіндік береді.
Модульдік оKыту технологиясыныS тaлCа Kажеттіліктерін KанаCаттандыруда ж‰не оны дамытуCа ыKпалы


Модульдік оKыту технологиясыныS
тиімділігі

Jарым-Kатынас

Зейін

Жады

Ойлау

Елестету

Білімді баCалау

Топтау

Талдау

Jолдану

Т_сіну

С™здік Kорын дамыту

ШыCармашылыCы

Білу



15