?аза?станны? ?ара металлургия ?нерк?сібі
Сыныбы 9Сабақтың тақырыбы: Қара металлургия өнеркәсібіМақсаты: Қара металлургия өнеркәсібінің маңызы мен құрамы туралы толық мағлұмат беру, қара металлургия кен орындарын орналастыру заңдылықтарын анықтай отыра, оқушылардың ой өрісін дамыту, өз бетінше және топпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырып дамыту.
Дамытушылық:
Пікір алмасу, диалог құру арқылы оқушыларды бірлескен жұмысқа жұмылдыру;
Оқушыларды сыни тұрғыдан ойлауға дағдыландыру;
АКТ-мен жұмыс ұйымдастыру;
Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға, еліміздің байлығын тиімді пайдалануға тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже:
Металлургия кешені туралы біледі.
Металлургия кешендерінің орналасуын картаға түсіріп, көрсете алады.
Қара металлургияның құрамы мен ерекшеліктерін ажыратып, талдай алады.
Топтық жұмыс жүргізуге дағдыланады;
Сыни тұрғыдан ойлана отырып, өз ойын еркін жеткізуге үйренеді;
АКТ-мен жұмыс жүргізе біледі;
Көрнекілігі: Үлестірмелі материалдары, флипчарт, стикерлер, рефлексия қағазы, интернет бейнематериалы, смайликтер,интерактивті тақта, компьютер, маркерлер
Сабақ барысыСәлемдесу.Ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін «Амандасу» тренингін өткіземін.Үйге тапсырма: Кескін картаға металлургия комбинаттарын түсіру, термин сөздермен жұмыс.
Қорытынды: Бүгінгі сабағымызды мынадай өлең жолдарымен аяқтағым келіп тұр:
Металдарсыз өмір жоқ Қыздарымыз неше түрлі
Түсінсең оны шырағым Әшекейін тағады
Қолданамыз қайда деп Ауыл менен қалаға
Білмесең менен сұрағың Металдармен барады
Құрал сайман бәрі де Егістікті жерлерді
Металдардан тұрады Металдармен өңдейміз
Қоспаларын сан жетпес Бұзылып қалған заттарды
Элементтерім құрады Металдармен жөндейміз
Тауда, таста білсеңдер Құрамында қанның да
Қоспалары металдың Металдарым болады
Күміс пенен алтыным Денесі де адамның
Патшасы ғой металдың Металдардан тұрады
Тамаққа да металдың Бейметалл мен металдан
Қоспаларын саламыз Дүниелерім құралды
Аспанға да, айға да Тіршіліктің бәрі де
Металдармен барамыз Элементтерден тұрады – деп бүгінгі
Газымызда үйдегі сабағымызды қорытындылаймыз.
Металл арқылы келеді
Электр мен жарықты
Металдарым береді
I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Оқу іс- әрекетін ынталаныру.
Мұғалім: Оқушылар, сабаққа кірер алдында мен бір қызық сәлемдеме алдым. Оқимыз ба?
«Қымбатты балалар! Қазақстанның отын өнеркәсібінің алдында бір үлкен мәселе туындап тұр, біз сіздерден сол мәселенің шешімін табуға көмектесулеріңізді сұраймыз. Еуропа мен Ресейге мұнай тасымалдау үшін еліміздің аумағында 7000 мың км. астам мұнай құбырлары тартылған. Бұл үшін 50 млн. тоннадай кең диаметрлі болат құбырлар пайдаланылған. Бұл құбырлардың көпшілігінің пайдаланылғанына 40 жылдан асады. Ал мұндай құбырлардың жарамдылық мерзімі 30 жыл болғандықтан, бізге олардың көпшілігін ауыстыруға тура келеді.Осы мәселені шешу үшін кең диаметрлі құбырларды шығару үшін металлургия комбинатының құрылысын қай жерге орналастыруды шұғыл түрде шешу керек. Сіздерден көмек сұраймыз».
Мұғалім: Оқушылар,Энергетика министрлігіне мәселені шешуге көмектесеміз бе? (Оқушылар «иә» деп жауап береді)
Мұғалім: Ендеше жұмысымыздың негізгі міндеттерін айқындап алайық.
Оқушылар:
Қара металлургия өнеркәсібін орналастыруға әсер ететін факторларды анықтау;
Толық циклды қара металлургия өндірісінің кезеңдік сызбасымен танысу;
Қазақстанның қара металлургия өнеркәсібінің орталықтарын анықтау;
Кең диаметрлі құбырларды шығару үшін металлургия комбинатының құрылысын қай жерге орналастыру керектігі жөнінде тұжырым жасау.
Мұғалім: Қойылған міндеттерді шешуге көшпестен бұрын, құбырларды шығару зауыты қай кешеннің құрамына кіретінін анықтап алайық?
Оқушылар: Қара металлургия
Мұғалім: Осыған сүйене отырып, бүгінгі сабағымыз не төңірегінде болуы мүмкін? Сабықтың тақырыбы....?
Оқушылар: Қара металлургия өнеркәсібінің географиясы
III. Тірек білімдерді меңгеру:
Мұғалім: еліміз үшін металлургия кешенінің қажеттілігі қандай екенін есімізге түсіріп көрейік?
Оқушылар: өнеркәсіптің басқа салаларының дамуы үшін қажетті әр түрлі металдарды өндіру (машина жасау, көлік, құрылыс, т.б.)
Мұғалім: Қара металлургия қандай пайдалы қазбалардың негізінде жұмыс жасайды?
Оқушылар: Темір рудасы, кокстелетін тас көмір.
Мұғалім: Атластың көмегімен аталған пайдалы қазбалардың қайда өндірілетінін анықтаңдар.
Оқушылар «Пайдалы қазбалар картасынан» кен орындарын тауып, атайды.
Мұғалім: Картадан көрсетіңдер. Картаны талдау жасау арқылы қандай тұжырым жасауға болады?
Оқушылар: Табиғат ресурстары ел аумағында біркелкі таралмаған.
Мұғалім: Бұл қара металлургия өнеркәсібін орналастыруға қалай әсер етуі мүмкін?
Оқушылар: Қара металлургия өнеркәсіптері темір кен орындары мен кокстелетін тас көмірге бағдарланады. Бізде кокстелетін тас көмірге бағдарланған.
Мұғалім: оқушылар, біз өткен сабағымызда металлургия кешенінің негізгі ерекшеліктерінің бірі өндірісті құрамдастыру екенін білдік. Құрамдастыру дегенді қалай түсінеміз?
Оқушы: Құрамдастыру дегеніміз –…
Мұғалім: тізбек құрастырайық
Пайдалы қазбалар Руда -> шойын-> болат -> прокат»
-> Кокстелетін тас көмірIV. жаңа материалды меңгеру.
Ойланып көріңдер, қара металлургия өнеркәсібінің орналасуына тағы қандай факторлар әсер етеді?
Оқушылар: пайалы қазбалар – шикізат, отын; кокс – су; шойын, болат – электроэнергетикалық; прокат –көліктік; экологиялық; әскери-стратегиялық; біріктіру.
Учитель: Подтвердите информацией из учебника. Учитывая все факторы, к какому выводу можно прийти?
Учащиеся: Предприятия размещаются группами или сгустками.
Учитель: Для того, чтобы узнать, как эти сгустки называются, вам предстоит расшифровать следующую запись.
«Аллатем автсдовзиорп ялд ысрусер еыивилпот или еындур еищбо хищюузьлопси, йитяирпдерп хиксечигруллатем аппург - азаб яаксечигруллатем».
Учитель: Обратимся к учебнику. По карте на странице 137 определите какие металлургические базы выделяют на территории России.
Учащиеся: Уральская, Центральная, Сибирская.
Раздать схемы.
Учитель: Перед вами схемы размещения предприятий металлургического комплекса. Определите, каким базам они принадлежат. Ответ обоснуйте. Дайте им краткую характеристику.
Условные знаки:
- уголь,- месторождения железной руды;
- металлургический комбинат.
Работа в группах. Выступления учащихся.
Учитель: Вы прослушали выступления групп. Давайте определим, на территории какой базы целесообразно разместить завод по производству труб большого диаметра.
Ученики предлагают базы. Идёт обсуждение.
База + -
Сибирская Свои природные ресурсы, не удалена от потребителей (Западная Сибирь) Нет железных дорог на восток страны
Уральская Здесь есть заводы по производству труб, располагается на пересечении транспортных магистралей Старая, исчерпываются ресурсы, работает на привозных ресурсах
Центральная Близость европейских потребителей Старая, работает на привозных природных ресурсах, удалена от основных потребителей
Вывод: Целесообразнее модернизировать уже имеющиеся заводы, нежели строить новый.
Учитель: Мы определились, что завод по производству труб большого диаметра должен находиться на территории Уральской металлургической базы.
П Е Р Е Р Ы В.
Учитель:
Родной Урал – горячий цех России,
Земля легенд и сказов старины.
В твои просторы, зори молодые
Мы с детских лет всем сердцем влюблены.
Ребята, а почему я вам сейчас процитировала эти строки?
Учащиеся: Мы ведь тоже уральцы. Жители Среднего Урала. Свой край должны знать и любить.
Учитель: Средний Урал – крупнейший производитель чёрных металлов и удерживает первенство более 250 лет. А вас лично касается то, как будет развиваться металлургия?
Учащиеся: Да, это налоги, развитие бюджетной сферы.
Учитель: А кто знает, когда мир узнал о «железном Урале»?
Учащиеся: В XVII столетии, а в начале XVIII века железо Урала покупали многие Западные страны, в т.ч. и Англия.
Учитель: Где были найдены богатейшие залежи руд?
Учащиеся: В горах Магнитной, Высокой, Благодать, Качканар, Куса и др.
Учитель: Когда и где появились первые железоделательные заводы?
Учащиеся: 1630 – 1631 г. Ницинский завод около Рудной Слободы на реке Нице. 1669 г. – Дмитрий Тумашов основал в верховьях Нейвы между озёрами Таватуй, Аятским и Исетским Федьковский завод. Это были небольшие заводы, использующие мелкие, легкодоступные залежи бурого железняка.
Учитель: На какой период и почему пришлось бурное развитие Среднего Урала?
Учащиеся: Рубеж XVII – XVIII вв., связано с указом Петра I о создании горнозаводского дела на Среднем Урале. 1699 г. - начато строительство Невьянского чугуно-плавильного и железоделательного завода. 1722 г. – связан с деятельностью Демидовых; кроме Демидовых на Урал были направлены крупнейшие организаторы металлургического производства – В. Н. Татищев, В.И. Генин. Урал становится крупнейшим металлургическим районом страны: в 1733 г. он дал 67% выплавки чугуна России. Свои позиции он удерживает и в наше время.
Учитель: Познакомимся с металлургическими предприятиями, расположенными на Среднем Урале. Воспользуемся учебником «География Свердловской области», автор Капустин В.Г.
Какое место занимает металлургический комплекс в хозяйстве Свердловской области? Попробуйте объяснить, почему?
Ответ учащихся.
Познакомимся с основными металлургическими предприятиями и рекомендуем предприятие, на котором можно наладить выпуск труб большого диаметра.
Предлагаю заполнить таблицу.
Город области Тип предприятия Выпускаемая продукция
Нижний Тагил
Серов
Алапаевск
Верхняя Салда
Екатеринбург
(Верх-Исетский)
Нижние Серги
Серов
Двуреченск
Первоуральск
Каменск-Уральский
Полевской
Ревда
Вывод: НТМК – связующее звено, обеспечивающее коксом, чугуном, заготовками для проката труб. Наиболее вероятный кандидат – НТМК.
Учитель: Ребята, мы с вами пытались решить проблему, которая действительно имела место в истории развития хозяйства России. Этот проект называется «Стан -5000».
26 апреля 2000 года было подписано распоряжение Правительства России о создании ОАО «Завод по производству труб большого диаметра», которое ставит точку в этой проблеме. Подписано соглашение с ОАО «Газпром» о поставке труб, которая начнётся с 2006 года.
Р Е Ф Л Е К С И Я
Учитель: Вернёмся к задачам нашего урока…Решили мы их или нет ?Ответы учащихся.
Ребята, спасибо за работу на уроке! А теперь я предлагаю оценить свой вклад в достижении цели урока .
Критерии оценки оценка
Понял, но не могу применить
Понял, могу применить, но объяснить другому не могу
Понял, могу применить и объяснить
На доске
Учащимся предлагается оценить самостоятельно свою работу на уроке, прикрепив соответствующий знак на экран.
V. Домашнее задание: § 26, творческая работа «Влияние металлургического комплекса на экологическую обстановку Урала».
3.Мақал сөзде де металл жүреді,
Металл қадірін халқым біледі ( әр топқа 2 мақал, 2 жұмбақтан қойылады)
«Ел іші… (алтын бесік)
От көмір жейді, ….. (тот темір жейді)
Арпа, бидай ас екен, …. (алтын, күміс тас екен)
Қойдың сүті … (қорғасын)
Ақыл арымас…. (алтын шірімес)
Өнерлінің қолы алтын …(өлеңшінің сөзі алтын)
Сұрғылт түсті кәдімгі металмын,
Механикалық әсерге берілмейтін қаталмын
Негізгі пәтерім 24ші, 6-шы көшеде болсам да
Кендерім Мұғалжарда, тауда жатырмын.
(Жауабы: Cr)Менделеев ауылының 6-шы көшесінде тұрағым
Әр түнде адамдармен жүздесіп тұрамын
Мені балқыта алмай қиналады көбісі
Қазақстан Әлемде кенім жөнінен біріншісі
(жауабы: W)
Созыламын сағыздай,
Соқса жұқа қаңылтақ,
Ертегідей, аңыздай,
Қарайды жұрт таңырқап.
Сым болып ұзақ созылып
Өткізем бойдан токты мен
(Жауабы: Cu)Жарыста, топта озғанда,
Тағады мені төсіне
Алтыннан басқа алдыма
Түсетінің жоқ шығар
(жауабы: Ag)Мақтанбаймын, қараңдаршы, халайық,
Айналаға көз жүгіртіп қарайық
Болат жолды бөгей алмас ешбір күш
Кане, менің қасиетімді санайық
(жауабы: Fe)Ардақтымын жасыңа да кәріңе
Дүниенің менмін көркі, әрі де
Толықсыған толған айдай жарықпын
Өлшемімін барлық баға нарықтың
( алтын)
V. Қорытынды және бағалау.