Ирон ?взаджы урочы пълан 6 кълас?н. Урок бац?тт? кодта Остъаты Татьяна.

Ирон æвзаджы урочы пълан 6 къласæн.
Урок бацæттæ кодта Остъаты Татьяна.
Темæ: Миногон. Фæлхат кæныны урок.
Урочы хæс: 1) миногоны тыххæй нæ зонындзинæдтæ ныффидар кæнын;
2) миногонты арæзт; миногонты хуызтæ ратгæйæ
3) ныхасы рæзтыл куыст
Салам раттын уазджытæн, кæрæдзийæн. Афтæ зæрдæрухсæй бакусæм.
Мотивации: - Сывæллæттæ, æрбакæсут фæйнæгмæ.
- Цы уынут фæйнæгыл? – Тырыса Ирыстоны. (фæйнæг)
- Цавæр хуызтæ ис нæ тырысайæн?
- Урс, сырх, бур! – Цы у? Миниуæг
- Алы хуыз дæр цы нысан кæны, уый
Мах зонæм, фæлæ цавæр ныхасы хай ахуыр кæны предм миниуджытæ? – Миногон.
- Уæдæ абон дæр мах хæс у бакусын миногоныл
Хъусæм лæмбынæг æмæ кусæм рæвдз
- Нæ куыст райдайæм дзырдуатон – орфографион куыстæй.
Ным., къ. куыст, темæ Миногон
Дз. – орф. куыст : ( Λ аг, -æг, -ын, -ыккон, - джын, - гомау)
- Цавæр афæдзы афон у? – Зымæг… - Саразæм дзы миногон Λ руаджы.
- Зымæджы кæцы мæй у? – Цыппурсы мæй.
- Цавæр орфограммæ дзы ис? Цы нысан кæны Цыппурс? – чырыстон бæрæгбон, куыд конд у дзырд бæрæгбон. Цавæр бæрæгбон ма ис Цыппурсы мæй (Н.аз).
- Цы вæййы зымæджы? – Æрдзы ивддзинæдтæ,
4996815232410003701415232410002653665232410001577340232410005720715-81915005796915-8191500324421538100045339023241000805815-19621500548640-19621500Цы у дзинад, рæсугъд куыд фыссæм, хохаг лæг, кусаг лæппу, хъæддаг, æнусон цъититæ, хъызт бон, рæсугъд цад, дур. хæдзар, хъис фæндыр, фæсмын цъындатæ, фыдæлтыккон хæзна, цыбыр къаба, рагон æгъдæуттæ, кадджын хистæртæ – ссарын синонимтæ, ант. – æгад (→ к →г цæмæн раивта)
316801525082500330136525082500357759014605003244215146050028346401270000315849014605001215390139700014344651460500112966513970009677401270000Мах зонæм: æ, æм – ы фæстæ, стæй дæл, уæл, фæс æзыланг – зыл раивы.
Цавæр Λ руаджы сарæзтам миногонтæ: ( аг, -æг, -ын, джын, ыккон, -гомау).
Нæ зæрдыл æрлæуын кæнæм: -Цы у миногон?
- Цавæр миниуджытæ зонæм?
- Ас, ад, кар, хуыз, хъæд?
- Æрхæссæм сæм дæнцæгтæ?
- Ацы миниуджытæй кæд фæпайда кæнæм?
- Исты предметы тыххæй куы фæдзурæм уæд.
- Грамматикæйы та цыдæриддæр уынæм, æнкъарæм, уыдон иууылдæр сты предметтæ. Предметы тыххæй та æнæ миногонæй радзурæн нæй, уымæн æмæ алы предметæн дæр ис йæхи сæрмагонд миниуæг.
- Хæдзармæ лæвæрд уыд ахъуыды кæнын æмæ ныффыссын дз., дз.б., рæсугшъд хъуыд зымæджы тыххæй. Скодтат ма ноджы презентации. Лæппутæ ма йæм бафтыдтой классикон музыкæ Вивальди « Аф. Аф». Цыппурсы мæй.
- Фенæм æй, бакæсæм презентаци.
- Мах федтам през., байхъ. муз., нæ дз. Куысты дæр ис цалдæр зымæгон дзырды, хæдз. дæр хъуамæ ныффыстаиккат зымæг дз. – Цæмæн?
- Цы нывтæ фенæм, уыдоныл рæдз. саразæм.
- Мах ацы куыстытæ бакодтам æмæ нæм цавæрдæр æнкъарæнтæ фæзынд зымæджы тыххæй. Цæмæй не' нкъарæнтæ равдисæм, зымæг нын рæсугъдæр уа, уый тыххæй спайда кæнæм миногонтæй. Зымæгон æрдзыл нæ поэттæ, нывгæнджытæ æмæ композитортæ ныффыс диссаджы уацмыстæ, мах та 5-6 хъуыд. (8 мин)
- Хорз. Радз. сты аив. Иннæ радз. уын уæ тетр. сбæрæг кæндзынæн.
- Уæ куыстыты уыдис алыхуызон миногонтæ.
- Нæ зæрдыл æрлæууын кæнæм миногоны хуызтæ сæ нысаниуæгмæ гæсгæ.
- М.з., миниуæгæвдисæг æмæ ахастæвдисæг
- Миниуæг æвдисæг цавæр сты? Миниуæг æвдисæг миногонтæ æвдисынц предметы ахæм миниуæг, кæцы вæййы фылдæр кæнæ къаддæр бæрцы 3-æм хорз – хуыздæр (…)
- Уымæ гæсгæ миниуæг фылдæр кæнæ къаддæр бæрцы кæй вæййы, миниуæгæвдисæг миногонтæн ис бæрцбарæнтæ.
-Цавæр бæрцбарæнтæ ис миногонæн? – Бындурон, барæн бæрц æмæ уæлахизон бæрц.
3-æм: бæрзонд хох, бæрзонддæр хох, тынг бæрзонд. (фæйнæгмæ)
- Цы зонæм бынд. бæрцы тыххæй? – Мах зонæм, бындурон бæрцы предметы миниуæг барст нæ фæцæуы æндæр ахæм миниуæгимæ. Миного вæййы йæ райд формæйы (н. х., иу. н).
- Цы зонæм барæн бæрцы тыххæй?
- Барæн бæрц æвдисы предметы миниуæг фылдæр кæнæ къаддæр кæйц вæййы æндæр ахæм предметы миниуæгимæ абаргæйæ. Арæзт у бындурон миногон æмæ ᴧ дæр-æй.
3-æм бæрзонддæр ( дæр фысгæ у миног. иумæ)
- Иу предм нывыл барæм иннæмæ? Цавæр у?
- Цы у уæлахизон бæрц?
Уæлахизон бæрц нысан кæны миниуæджы æппæты фылдæр бæрц. Арæзт у бындурон кæнæ барæн бæрцы миногон æмæ дзырдтæ: иттæг, тынг, ноджы, æппæты, иууыл, бынтон куы бафтауæм
3-æм тынг бæрзонд.
- Æз сбæрæг кодтон!
- Цал хохы цъупп дзы ис? Цы нысан кæнынц?
- Ацы ныв у герб ирон адæмы национ символ? Ныв куы ссардтой.
Дарддæр дæр æркæсæм миногонты растфыссынадмæ. Куыд фыст сты ацы миногонтæ: Урс – урсид, сырх – сырхид, бур – бурид ( ног рæнхъæй )
Цæмæн сæ афтæ фыссæм? – Уымæн æмæ хуызнысан гæнæн миногонтæ дæр аразынц уæлахизон бæрц, бындур дывæр кæны, фыссæм дефисæй хицæнгæнгæ.
Презентации
- Фæйнæгыл ис дз. б. Цавæр миногонтæ сты:
Ирон адæймаг ахастæвдисæг. – Цы сты ахастæвдисæг
Хохаг цыхт миногонтæ? - Æвдисынц предметмæ ахаст (к чему имеет отношение )
- Ссарут, скæнут бæрцбарæнтæ.
- Афтæ вæййы хатдзæг: ахастæвдисаг миногонтæн бæрцбарæнтæ нæй.
- Ацы æрмæгæй дæр нæм ис презентаци, фенæмæй.
- Кæд цы радзырдтам æмæ федтам, уый хорз бахъуыды кодтат, уæд скæнæм ахæм куыст.
Раф. ( цæджындзæй ) кæрæдзи бынмæ дз., ссарут ант.
2 къордыл адих кæнын
Уазал
Ног 1 къ саразæд бырæн бæрц
Сыгъдæг 2 къ уæлах бæрц мин.
Фæлмæн
Даргъ
Цыргъ
- Мин. цавæр сты? Миниу. æвд., ахастæвд бæрцбар нæй
- Хорз. Скæнæм æндæр куыст. Атасындз. кæн миног.
Н. цавæр? Рæсугъд чызг рæсугъд чызг
Г. цавæры?
Д. цавæрæн?
И. цавæрæй?
Æд.б. цавæрыл?
Ц – имæ
Х – цавæрау?
Скæнын хæтдзæйæ
- Цалынмæ фæйн. кус., уæдмæ мах дæр нæхи куыст бакæнæм. Фенæм раст бахахх кодтам миногонтæ хъуыдыйады.
190119025336500190119020574000166306520574000145351520574000122491520574000107251520574000177165205740001. Зондджын æдылыйы нæ фæзмы.
( Миногонæн ис номд. роль ).
146304017716500145351525336500107251517716500253365177165002. Уалдзыгон бон фæхъармдæр вæййы ( амад зæгъинаг)
214884025336500215836517780000181546517780000156781517780000105346517716500253365177165003. Фæззыгон куыст адæмы дары
Хатдзæг. Миногонтæ цавæр хъ уæнгтæ сты ( сæйрат, æххæстгæнæн, зæгъинаг, бæрæггæнæн).
- Миногонты руаджы не' взаг хъæздыгдæг æмæ рæсугъддæр кæны. Нæ адæмон сфæлдыстады дзы парахатæй пайда кæнæм. «Н. к., таурæгъты, аргъ, зардж., æмб. æмæ уыци-уыцитæ».
Æнæ миногонтæй къæйт. радзурæн нæй.
Фысджытæн та у æвзаджы аивгæнæн мадзал. Мах ахуыр кодтам лит. аивгæнæн мадзæлттæ.
- Цавæртæ сты фенæм сæ
( … ) + коммент.
- Æрмæг нæ зæрдыл куыд æрлæууын кодта, уый сбæрæг кæнæм тесты. ( …) 4 мин.
Рефлексия: - Ацы урок цымыдисон уыд?
- Уæ зæрдæмæ фæцыд?
- Цы базыдтам? ( Мин. бæрцбарæнтæ,
мин. дзырдарæст,
мин. тасындз
мин. синт. роль,
мин. аивгæн. мадз.)
- Цы нын уыд зын?
Бæрæггæнæнтæ: Д рæвдз куыста
хорз дзуапп лæвæрдта
хорз радзырд
раст дзуапп
раст хатдзæг
1 Тырыса
2 Дз. – орф. куыст + Λ-тæ