?мирхан Еники “Бер ген? с?гатьк?” хик?ясе эчт?леген ачыклау.

Нәбиуллина Айгөл Хөснулла кызы,
Зәй муниципаль районы Бура-Киртә төп белем мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы.
Тема Әмирхан Еники “Бер генә сәгатькә” хикәясе эчтәлеген ачыклау.
Максат хикәяне анализларга ярдәм итү;
Ә. Еникинең әсәрләренә хас сыйфатларны иҗади таба белүгә этәргеч ясау;
Укучыларда ата-анага карата миһербанлылык тәрбияләү;
БурычУкучыларның фикерләү активлыгын, сөйләм телен үстерү.
Укучыларда УУГ (танып белү, регулятив, коммуникатив,шәхескә кагылышлы) формалаштыру.
УУЭ Шәхескә кагылышлы УУГ:
- Үз мөмкинлекләрен аңлап, үзенә дөрес бәя бирү.
Регулятив УУГ:
-Максат кую (белгәннәр нигезендә ачыкланган белергә тиешле уку мәсьәләсе кую);
-бәяләү.
Танып белү УУГ:
- аңлап уку; кирәкле мәгълүматны аерып ала белү; төп һәм ярдәмчел мәгълүматны билгели белү. Коммуникатив УУГ:
- Аралашу бурычлары нигезендә үзеңнең фикерләреңне тулы һәм төгәл итеп әйтеп бирү белү
- иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү.
Төп төшенчәләр Хикәя, вакыт төшенчәсе, кеше исемнәре,
Предметара бәйләнеш Татар теле, тарих
Төп ресурсларӨстәмә ресурсларКуллану өчен дәреслек:
Әдәбият:, 11нче сыйныф өчен дәреслек, Язучының портреты, “ Бер генә сәгатькә”, “ Кем җырлады?”, “Ана һәм кыз” хикәяләре, Ә.Еники. Сайланма әсәрләр,”Мәктәп китапханәсе” сериясе, II том, 2002 ел.
Техник чаралар:
Компьютер, экран, проектор
Power Point да презентация.
Эшчәнлекне оештыру формасы индивидуаль, күмәк, парлап эш.
Дәрес этаплары Укытучы эшчәнлеге Укучы эшчәнлеге Көтелгән нәтиҗә
1 этап. Оештыру өлеше, мотивация.
Максат: дәрестә укучылар белән уңай психологик халәт тудыруХәерле көн хөрмәтле укучылар. Бездә бүген үзенчәлекле дәрес. Кунакка килеп дәрес күрсәтәбез. Әлеге дәреснең төп хуҗалары ул сез. Һәм сезнең ярдәмчегез ул мин. Мин дә сезгә уңышлар телим. Дәрестә игътибарлы булыгыз, бер-берегезгә ярдәм итегез, актив катнашыгыз. Берничә укучы хәерле көн дип әйтә. Коммуникатив . Укучылар бер-берсенә теләкләр теләп уңай атмосфера тудыралар.
Шәхси. Яхшы укучы сыйфатын аңлау.
2 этап. Мотивация (эшкә кызыксыну) тудыру.
Максат: Әсәр белән эшкә әзерләү. Гаилә фоторәсеме.
Түбәтәй милли баш киеме Укучылар фотоны карый һәм түбәтәйне ала ике өлеш арасында бәйләнеш таба. Коммуникатив: - бүтәннәрнен сөйләвен тыңлау һәм аңлау;
- үз фикерләренә ышандыра белү.

3 этап. Уку мәсьәләсе кую
Максат: Дәрескә максат кую (белгәннәр нигезендә ачыклап бу дәрестә үзләштерелергә тиешле уку мәсьәләсе кую). -Табышмакка җавап эзлибез. Әлеге җавап безне нинди төшенчәгә китерде?
Бүгенгә кадәр Ә. Еникинең дәрестә нинди әсәрләрен өйрәндек икән?
Парларда эш.
Вакыт . Алдагы сыйныфта үткән хикәяләрне искә төшерәбез, кабатлыйбыз.
Без “Матурлык”, “Бала”, “Әйтелмәгән васыять”хикәяләрен өйрәндек. Бүген вакыт турында әсәр өйрәнүебезне дәвам итәбез. Әсәргә анализ ясап, эчтәлеген җентекләп ачабыз.. Автор фикерен ачыкларбыз.
Метапредмет УУГ
регулятив:
- дәреснең максатын билгеләү, аңа формулировка ясау;
- укытучы ярдәмендә дәрестә үз эшчәнлегеңне планлаштыру.
4 этап. Уку мәсьәләсен чишү.
Максат: хикәянең өлешләрендә бәйләнеш табу; әсәрне
аңлау өчен шартлар тудыру. Бүген без сезнең белән Ә.Еникинең “Бер генә сәгатькә” әсәрен өйрәнүне дәвам итәбез. Эчтәлеген ачыклау Вакыт белән бәйле сорауларга җавап эзлибез. Шәхси УУГ:
- укучының башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру.
- яңалыкка кызыксыну
Регулятив УУГ:
- уку бурычларын кую;-
Танып белү УУГ:
- белгәннәр нигезендә ачыкланган белергә тиешле уку мәсьәләсе кую.
Коммуникатив УУГ:
- башкаларның сөйләмен ишетеп һәм тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү;
- үз фикерләреңә ышандыра белү.
1нче бирем: Текстның кыскача этәлеге белән эшлибез. Текст өлешлреннән
вакыт белән бәйле сүзләрне табабыз. Өй эше . Эчтәлек сөйләнә. Әлеге сүзләрне аерып алалар, укыйлар.
Мәгънәләре ачыклана, аңлаталар, сүзтезмәләр, җөмләләр төзиләр 2 нче бирем: Хәзер табылган сүзләрне бер генә сүз белән әйтәбез. Өч өлешне бәйлибез. Көтелгән җаваплар:
Кереш өлеш – вакыт күп.
Төп өлеш – вакыт бик аз.
Йомгаклау өлеш – күпме көтәргә.

3 нче бирем: Әсәрнең исеменә кайтабыз. Көтелгән җавап.
Исем белән өлешләр арасындагы бәйләнешне табабыз.
4 нче бирем: Әсәрдәге кеше исемнәренә аңлатма бирик.
(Парларда эш)
Кешеләр күңелендә матурлык хисе уята торган тирән мәгънәле исемнәр;
Һәр исем турында аерым сөйләп чыгалар; 5 нчы бирем: Укучылар, әйдәгез әле образлардагы сыйфатларны санап карыйк:
Гомәр
Галимҗан
Мәрьям
Заһидә Парларда эш.
Гомәр әти-әнисен сөендерү өчен кайта, ләкин вакыт аз булу очрашу ямен җибәрә.
Мәрьям улларын сагынучы ана. Улы исән бит, димәк, өмет бар, өмет яши.
Заһидә үксеп-үксеп елый.
Галимҗан абзыйның кирәкле әйберләр турында гына сөйләшәсе килә.
Фикерләребезне гомумиләштерик: Язучы хисләрне гел бертөрле хәлдә тота алмый; алар алышыналар.
Хикәянең темасын әйтегез. Кеше кичерешләре . Өме, яхшылык турында.Сугыш-тормыш. 5 этап. Рефлексия.
Максаты: Дәрестә эшләгән эшләргә нәтиҗә ясау
Дәрестә нинди УМ чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек?
Дәрес башында бирелгән детальләр белән хикәяне бәйлибез
Без бүген дәрестә Ә.Еникинең “Бер генә сәгатькә” әсәрен өйрәндек. Әсәрдәге вакыйгаларны берләштердек, ике өлешкә калдырдык. Әсәрнең эчтәлеген ачыкладык. Автор фикерен таптык. Вакытның кадерен белергә , туган якның матурлыгын күрергә,ата-анага игелекле булырга кирәклегенә төшендек.
Ә.Еникинең барлык хикәяләрендә сүз гаил турында бара. Түбәтәй ул милләт язмышы. коммуникатив:
- бүтәннәрнең сөйләмен тыңлау һәм аңлау;
-- үз фикерләреңне тулы,
төгәл,ачык һәм аңлаешлы итеп әйтү, аны яклау
Дәрескә гомуми бәя.
(укытучы һәм укучы килешкән) билгеләр көндәлекләргә һәм журналга куела.
Укучылар гомуми билге куялар. Метапредмет УУГ
регулятив:
- дөрес һәм ялгыш эшләнгән эшне аера белү.
- үзара контроль булдыру.
-үз эшчәнлекләрен бәяләү.
6 этап. Өй эше бирү
Өй эшен сайлау мөмкинлеге бар.
“Кем җырлады?“ хикәясен уку.
Игелеклелек турында инша язарга.
Хикәяне төсле рәсем рәвешендә күзаллау. Метапредмет(УУГ)
регулятив:
-үз эшчәнлегең белән идарә итү, өй эшен сайлаганда дөрес карар кабул итү белү.