Презентация «У?ыусылар?ы? танып беле? эшм?к?рлеген ???емл?штере??? тер?к сигналдар ??м тер?к конспектар ?улланыу»
Хажиева Флүзә Морҙағол ҡыҙы Учителя башкирского языка и литературы Мин – уҡытыусы.Минең исемем бөтәгеҙгә таныш,Ғорурланып әйтәм – Уҡытыусы!Бала күңелендә илгә, ергә,Үҙ теленә һөйөу уятыусы.Уҡытыусымын! Һөйөнөп эшкә барам,Байрам кеүек миңә һәр көнөм.Балалар һәм мәктәп – бар байлығым,Үҙем тапҡан бәхет бөртөгөмУҡытыусымын! Сәскән орлоҡтарымАҡыл емешенә әйләнгән.Сөнки илем, халҡым киләсәгеМинең хеҙмәтемә бәйләнгән.Беҙ башлаған изге һуҡмаҡтарҙанӨҙөлмәһен бала эҙҙәре.Яңғырап торһон көмөш ҡыңғырауҙар,Балҡып торһон сабый күҙҙәре.
Яҙыусылар менән осрашыу
Салауат көндәре
«Уҡыусыларҙың танып белеү эшмәкәрлеген әүҙемләштереүҙә терәк сигналдар һәм терәк конспектар ҡулланыу»
уҡыусыларҙың күҙәтеүсәнлеген, логик фекерләүен үҫтереүгә материалды блоклап бирергә ярҙам итә;уҡыусыларҙың фекерләү эшмәкәрлеге әүҙемләштерелә, шулай итеп предметҡа ҡарата ҡыҙыҡһыныу уяна;уҡытыусыға ваҡытты рациональ файҙаланырға ярҙам итә, ә уҡыусының ҙур күләмле материалды үҙләштерә белеүен үҫтерә;яңы мәғлүмәтте дөрөҫ итеп үҙләштереү формалаша һәм алда алынған белемдәр менән сағыштырыла;алған белемгә ҡарата ҡыҙыҡһыныу уяна, теоретик белемде тәрәнәйтә, һөҙөмтәлә, уҡыусыларҙың белем сифаты күтәрелеүе күҙәтелә.
ЙәйКөҙЯҙҠышЙыл миҙгелдәре
К*гәрсенТумырт*аҠ*ҙҠ*рҺайы*ҡанҠа*ҙарҠар*аТ*рғайҠарабаш т*рғайҠоштар
ДүшәмбеШишәмбеШаршамбыКесаҙнаЙомаШәмбеЙәкшәмбеАҙна көндәре
10 - ун20 - егерме 30 - утыҙ40 - ҡырыҡ50 - илле60 - алтмыш70 - етмеш80 - һикһән90 - туҡһан1 - бер - енсе2 - ике - нсе 3 - өс - өнсө4 - дурт - енсе5 - биш - енсе6 - алты - нсы7 - ете - нсе8 - һигеҙ - енсе9 - туғыҙ - ынсы Һандар
һарызәңгәрйәшелҡыҙылҡараалаҡкүкТөҫтәр
Әҙәбиәт дәрестәрендә терәк схемалар ҡулланыу2134Уҡыусылар менән дәрестә ҡулланырға күрмә образ-схемаһын төҙөйбеҙ. Күрмә образ өсөн төрлө фигураларҙы файҙаланырға була. Мәҫәлән, Ф.Иҫәнғолвтың “Урманда ни өсөн йылы?”хикәйәһен түбәндәге схемала күрһәтергә мөмкин:Әҫәрҙәге геройҙарҙың һанына ҡарап, төрлө фигуралар һайлайым:ӘсләматаһыАвтор текстың исемеТекста 3 герой булғанБыл текста 4 герой
3241яңылыҡяңылыҡАвтор текстың исемеСхеманы артабан ҡатмарландырырға мөмкин:ваҡиғаларваҡиғаларваҡиғаларваҡиғалар
Мин(малай) Ҡыр ҡаҙыӨй
Ҡыр ҡаҙыятаОса алмайҠурҡа, ҡасаОсоп китте
төҙәлдеһынғанҠанат
тамырҙар көҙ еләк май йыйҙы Көҙ буйына айыу урман ҡыҙҙырҙы.Ул тәмле үлән тамырҙары, еләк ашаны.Май йыйҙы. «Өңдә»( ҡушымта 6 ) тексын уҡығанда тыуған образдарҙы алгоритмға һалабыҙ.Аҙыҡ Һыуыҡ була башланы. Урман төпкөлөндә айыу ҙур шыршы тапты һәм төбөнә өң ҡаҙҙы. Өңдөң төбөнә хуш еҫле ылыҫ, мүк түшәне. Һуңынан ботаҡтар килтереп өңдөң ауыҙын ҡаплап ҡуйҙы. Был өң —айыуҙың төйәге. Ҡыш башланыу менән айыу өңөндә йоҡларға ята. Унда йылы, рәхәт. Һыуыҡ башланғас, айыу йоҡоға тала. Һыуыҡ көслөрәк булған һайын айыуҙың йоҡоһо ҡатыраҡ.төҙөнөшыршы тапты өң ҡаҙҙыылыҫ, мүк түшәне ботаҡтар килтерҙе өңһыуыҡтар башланайылы, рәхәтһыуыҡ көслөрәк —йоҡо ҡатыраҡйоҡо
Был схеманы төҙөүҙә иң мөһиме –текста нисә мәғәнәүи өлөш барлығын дөрөҫ билдәләү.Алгоритм төҙөү күнекмәһе булған балалар тексты уҡыу барышында уҡ уның йөкмәткеһен алгоритм буйынса хәтерҙәрендә ҡалдыралар. Был, үҙ сиратында, текст менән эшләү мөмкинлектәрен шаҡтай арттыра.төҙөйаҙыҡтөҙөнөДөйөм схемакөҙһыуыҡһыуыҡ көслөрәк – йоҡо ҡатыраҡйылы, рәхәт һыуыҡтар башланатамырҙар еләк май йыя өңшыршы таптыөң ҡаҙҙы ылыҫ, мүк түшәне ботаҡтар ташыны
геройуралҠобайырҙар өйрәнгәндә бына ниндәй схемалар ҡулланам:герой һүрәтләмәһе,тышҡы йөҙөгерой ҡағылышлываҡиғалартауҙар - айыу төлкө бүре януар- шоңҡартолпар күле- юлы- тәрән - тәрән борма - борма-болот кеүектеләгән бер сөйәм тиһәң - тиһәң -толпар Ошо схеманы изложение яҙғанда ла ҡулланам. Миҫал итеп “Тумыртҡа” тексын алам.
Текстың геройы нимә? (тумыртҡа) (ҡушымта7 )Текста тумыртҡаны һүрәтләү барм тумыртҡатимерлекаҙыҡтүбәһе ҡыҙыл яңаҡтары аҡ теле оҙон арҡаһы ҡараҙур тубырсыҡ өйөмөшынан ҡорттар урман докторыағас ҡыуы- ҡорттар эҙләйТумыртҡа урмантураһындахәстәрлек күрә(эмоциональ тойоғо)- “мәғәнәүи”тоҡсай – доминанта