«Біз – ?аза?станны? болаша?ымыз» атты интеллектуалды? білім сайысы

«Біз – Қазақстанның болашағымыз» атты интеллектуалдық білім сайысы (8-сынып оқушылары арасында)
Әзірлеген: №33мектеп-балабақшакешенінің
қазақ тілі мен әдебиетінің мұғалімі-
Мусаралинов Нұрлан Манарбекұлы

Сайыстың мақсаты: мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыра отыра оқушылардың ой-өрісін, ұшқырлығы мен тапқырлығын дамытуға ықпал ету.
Сайыстың міндеттері:
А) білімділік: Қазақ халқының ұлы тұлғалары, мәдениеті,салт-дәстүрлері, мемлекеттік мерекелері туралы білімдерін жан-жақты дамытуға ықпал ету;
Ә) дамытушылық: оқушылардың ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту,
шығармашылықтарын арттыру, ой-өрісін дамытуға ықпал ету;
Б) тәрбиелік: Туған жерге, Отанға деген сүйіспеншіліктерін, мемлекеттік
тілге қызығушылықтарын арттыру, ұшқыр ойды дамыту, дүниетанымдық көзқарастарын дамытуға ықпал ету.
Сайыста қолданатын әдістер: ой шақыру, көрнекілік, интерактивті әдістер
Пәнаралық байланыс: география, тарих, әдебиет, дүниетану
Көрнекіліктер:Интерактивті тақта, компьютер жабдықтары, слайдтар.
Барысы:
I. Кіріспе бөлім.
-Армысыздар, бүгінгі интеллектуалды сайысымызға қатысушы оқушылар және жанкүйерлер!
Бүгінгі, 8-сынып оқушылары арасындағы «Біз – Қазақстанның болашағымыз» атты интеллектуалдық білім сайысына қош келдіңіздер!
Сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер! Бұл шара қала күніне арналады.
Төрелік жасайтын қазылар алқасы мүшелерімен таныстырып өтейін.
1.
2.
3.
Сайыс ережесімен қысқаша таныстырамын. Сайыс 3 кезеңнен тұрады.
I кезеңде жалпы 30 сұрақ қойылады. І кезеңде ең аз ұпай жинаған топ сайыстан шығарылады. ІІ кезеңде сұрақтар белгілі бір тақырыпқа байланысты қойылады.Бұл ІІ кезеңде де азұпай жинаған топпен қоштасуға тура келеді. ІІІ кезең «Тіл -өнер». Жасырылған жұмбақтардың жауабын қазақ, орыс, ағылшын тілдеріне аудару керек. Жауаптар ауызша беріледі. Сайыскерлермен таныстырып өтемін – әр мектептен топтар келіп отыр. Әртоп басшылары кезекпен өз топтарын таныстырып өтсе.
Сайысымызды бастамас бұрын «Жарқын болашақ» атты қалалық олимпиадасына қатысып, дипломмен марапатталған Тесля Ксенияны ортаға шақырамыз. Абайдың қара сөзін оқиды. Қабыл алыңыздар.
I кезең. Жалпы сұрақтар. Бұл сұрақтарға жылдам жауап беру шарт.
Қазақ тіліне тән неше дыбыс бар? /10/
Қазақ тілінде буынның неше түрі бар? /3/
Қазақ тілінде неше септік бар? /7/
Мақалды аяқтандар. Мектеп - кеме, білім - .... /теңіз/
«Кел, балалар, оқылық!» өлеңінің авторы кім? /Ы.Алтынсарин/
Қазақстанның бас қаласы. /Астана/
Қазақстанның мемлекеттік тілі. /қазақ тілі/
Қазақстан неше мемлекетпен шекаралас? /5/
Астана қай өзенінің бойында орналасқан? /Есіл/1О.«Мен, сен, ол» есімдіктің қай түріне жатады? /жіктеу/11 .Етістіктің неше шағы бар? /3/
12. Қазақ тілі мемлекеттік мәртебе алған жыл?
13. Жіктік жалғаудың неше жағы бар? /3/
14. Көмір өндірілетін жер? /Қарағанды/
15.Мұсылманша жыл басы /22 наурыз/
16. Бурабай көлі қай облыста? /Солтүстік Қазақстан/
17. Қыста ауа райы қандай болады? /суық/
18. Жылқы, түйе, сиыр, қой-ешкі бір сөзбен қалай аталады? /төрт түлік/ 19.Бие сүтінен не әзірлейді? /қымыз/
20.Түйе сүтінен не әзірлейді? /шұбат/
21.Айранды ненің сүтінен әзірлейді? /сиыр/
22.«Қазақфильм» киностудиясы кімнің атында? /Ш.Айманов/
23. Париж сахнасында ән салған тұңғыш қазақ әншісі? /Ә. Қашаубаев/
24.Бір жылда неше жыл мезгілі бар? /4/
25.Бір жылда неше күн бар? /365/
26. Ұлттық валюта қай жылы айналымға енді?/1993 жылы, 15 қараша/
27.Қазақтың батыр қыздары? /М.Мәметова, Ә.Молдағұлова/
28.Қазақстан тәуелсіздігіне неше жыл толды?
29.«Мүғалім» сөзінің синонимі /¥стаз/
30.«Үлкен» сөзінің антонимі /кішкентай/
Құрметті сайыскерлер осымен біз бірінші кезеңді аяқтадық. Қазылар алқасы есептеп болғанша Быкова Ольганың биін тамашалаңыздар. «Қазақ биі» Енді ұпайларымызды білу үшін әділ қазы мүшелеріне сөз береміз. Ұпай саны аз топпен қоштасамыз.
ІІ КЕЗЕҢ. Көкпар. І жартысы. ІІ кезеңнің І-жартысында сұрақтар Қарағанды тарихы, ескерткіштер, мемлекеттік мерекуелер тақырыбына байланысты болады. Ең көп ұпай жинаған топ сұрақтың тақырыбын, категориясын таңдайды. Егер ол сұраққа жауап бере алмаса, басқа сайыскер топ жауап беру мүмкіндігін алады. Сұрақ категориясы бойынша сайыскер топқа ұпай қосылады.
Тақтада тор көзді кесте көрсетіледі. Кестеде әр категория бойынша түрлі тақырыптарда сұрақтар жасырынған. Сұрақтың күрделілігі оның нөміріне байланысты.
Қарағанды тарихынан
10-Қарағанды қаласы қашан қала мәртебесін алды? (10 ақпан 1934 жылы)
20- Қарағанды қаласында неше аудан бар? Оларды атаңдар. (екеу, Қазыбек, Октябрь)
30- Қарағанды облысының тумасы, тұңғыш ғарышкер кім? Қай жылы ғарышқа ұшты? (Тоқтар Әубәкіров)
40- Қарағанды аймағына арналған күй қалай аталады? (Сарыарқа)
50-Көмірді алғаш тапқан қазақ баласы кім? (Аппақ Байжанов)
Ескерткіштер (Суреттер)
10-Қазақтың ұлы ақыны, данышпаны. Ол кім? /Абай Құнанбаев/
20-Қарағандыда қазақ драма театры кімнің атында? /Сәкен Сейфуллин/
30- Кеңестер Одағының батыры, ҚаҺарман әскери-ұшқыш. /Н.Әбдіров/
40-Ұлы Отан соғысының 65 жылдығына арналған Саябақ қалай аталады? (Жеңіс саябағы)
50-Абылайдың кеңесшісі, ХVІІІ ғасырда өмір сүрген жырау. (Бұқар жырау)
Мемлекеттік мерекелер
10- Қазақ халқы Жаңа жылды қашан тойлайды? (22 наурыз)
20- 16 желтоқсан қандай мереке? (Тәуелсіздік күні)
30- Ата Заң күні (30 тамыз)
40- Қазақстан Республикасының туған күні қай күн? (25 қазан)
50- Б.Майлиннің әңгімесінде қандай діни мейрам туралы жазылған? (Құрбан айт)
ІІ кезең. ІІ-жартысы. Қазақ халқының салт-дәстүрлері, ҚР рәміздері, қазақ халқының қолөнері тақырыптары бойынша сұрақтар болады.
Қазақ халқының салт-дәстүрлері
10-Қазақтар бала туғанда қандай той жасайды? /шілдехана/
20-Бала жүре бастағанда қандай той жасайды? /тұсаукесер/
30-Жаңа туған сәбидің алтын ұясы болып не есептеледі? /бесік/
40-6-7жастағы бала мектепке барғанда жасалатын той? /тілашар/
50-Отыз күн бойы ауыз бекітуді қалай атайды? /ораза/
Қазақстан Республикасының рәміздері
10-ҚР рәміздерін қашан қабылдады?
20-Қазақстан Республикасының Туының авторы кім?
30-ҚР Әнұранының авторлары кімдер?
40-ҚР Туында қыран құс нені білдіреді?
50-ҚР елтаңбасында нелер бейнеленген?
Қазақ халқының қолөнері
10- Суретті көрсетемін. Мына бұйым қалай аталады? (жүзік)
20- Зергерлік бүйымдар жасайтын адамды кім дейміз? (зергер)
30- ¥ста деп кімді атайды? (Темірмен айналысатын адамды)
40- Киім тігетін адамдарды қалай атайды? (тігінші)
50- Шаңырақ, кереге, уықты неден жасаған? (ағаштан)
Ұпайларымызды білу үшін қазылар алқасына сөз беріледі. Қазылар алқасы есептеп болғанша Матвеева Викторияның орындауында «Туған жер» әнін қабыл алыңыздар.
ІІІ КЕЗЕҢ ”ТІЛ- ӨНЕР”
Келді кезек жұмбақты шешуге
Жауаптарын беруге үш тілдерде
Қазақ, Орыс, Ағылшынды білсеңіз
Жақсы баға шәкірт саған несібе
Жасырылған жұмбақтардың жауабын қазақ, орыс, ағылшын тілдеріне аудару керек. (толық жауап 30 ұпай)
1. Атпаз көрген ат таныр,
Ұстаз көрген .......... таныр.
(хат-письмо-letter)
2. Сөз ..... өтеді.
(сүйек-кость-bone)
3. Жалқаудың жаны тәтті,
Еңбектің .... тәтті.
(нан-хлеб-bread)
4. Жаман сиыр ..... бұзаулайды.
(жаз-лето-summer)
........... алланың сыйлығы.
(ақыл-ум-clever)
6. Өнерлі өрде озар,
Өнерсіз ............ соғар.
(жер-земля-land)
ІІІ кезеңнің және жалпы ұпайды білу үшін қазылар алқасына сөз беріледі. Орындарды анықтау.
Осымен біздің интелектуалды ойынымыз аяқталды. Келіп, қатысқандарыңыз үшін алғыс білдіреміз. Сау болыңыздар!
Қатысқан топтар арасынан көшбасшы анықталды-ол ұпайы ең жоғары сайыскер топ. Барлық қатысқан оқушылар белсенді қатысқаны үшін мадақтамамен марапатталады.