«?аза?ты? дастар?аны»
Сабақты өткәзген Қарағанды қаласы №23 мектебтің қазақ тілі мен әдебиеті пәнәнің ұстазы:
Баймағамбетова Маржан Хамитовна.
8 сынып. 29.10.2014ж.
Тақырып: Қазақтың дастарқаны.
Сабақтың мақсаты: оқушыларға «Қазақтың дастарқаны туралы»
мәлімет беру; тақырып бойынша білімдерін жүйеге
келтіріп пысықтау,тиянақтау,грамматикалық
ұғымдарды сауатты әрі дұрыс қолдану дағдыларын
қалыптастыру.
тәрбиелік: сауатты, көркем жазуға үйрете отырып
ұқыпты болуға тәрбиелеу, дүниетанымын кеңейту;
дамытушылық: тез ойлап, ойды жүйелеп айту дағдысын
қалыптастыру, шығармашылыққа баулу, ауызекі
сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін кеңейту.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: интерактивті оқыту әдісі,өзіндік ізденіс, сұрақ-
жауап, бейнелеу, баяндау.
Пәнаралық байланыс: орыс тілі
Пәнішілік байланыс: лексика
Сабақтың көрнекілігі: кесте,суреттер.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру бөлімі
а) сыныпты түгелдеу, оқу құралдарының толықтығы, оқушылардың сабақты бастауға көңіл-күйі, оқушы назарын сабаққа аудару;
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
Сұрақ-жауап:
1. Сенің сүйікті тағамың не?
2. Ол тағам неден дайындалады?
3.Сенің сүйікті тағамыңның қандай ерекшелігі бар?
4. Ұлттық тағамдар нешеге бөлінеді?
5. Сусындарға нелер жатады?
6. Тағамдарға нелер жатады?
7. Сөйлем мүшелері дегеніміз не?
8. Сөйлем мүшелері нешеге бөлінеді?
9. Тұрлаулы мүшелерді ата.
10. Тұрлаусыз мүшелерді ата
ІІІ. Жаңа сабақ «Қазақтың дастарқаны»
Жаңа сабақ үй тапсырмасымен байланыстыра отырып түсіндіріледі.үй тапсырмасының сұрақтарына жауап берген кезде ұлттық тағамдар туралы айтылғандарын жүйелей отыра төмендегі сұрақтарға жауап алу:
- Балалар ұлттық тағамдар туралы не білесіңдер?
- Қазақтың дастарқанына нелер қойылады екен?
- Грамматикалық тақырып (бастауыш баяндауыш. Жоғарыда көрсетілген сұрақтаға қарай отырып, грамматикалық тақырыппен ережесі шығарылады)
Кім?,не?, кімдер?,нелер? Не істеді?, неғылды?, қайтті?
Қазақтта ұлттық тағамдар алуан түрлі
Кім? Не? деген сұраққа жауап беріп, сөйлем иесін білдіредіБір сызықпен сызылады.
Сыйласқанның суын іш.
Не істеді?, неғылды?, қайтті деген сұраққа жауап беріп бастауыштың іс әрекетін білдіреді.
Екі сызықпен сызылады.
Жаңа сөздер
Сөздікпен жұмыс
Дәм-еда, пища
Аттамайды – не перешагивают
Ауыз тимей- не попробовав
Дәннен жасалған - растительная
Қуырған бидай – жаренная пшеница
Көп күттіруге – заставить долго ждать
Ірімшік – творог
Мәтінмен жұмыс (мәтінді балалар бірнеше рет оқиды, оқушыларға сұрақтар қойылады,әр сөйлемнің бастауышы мен баяндауышы табылады)
Қазақта дастарқаннан, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Дастарқаннан аттамайды. Дастарқандағы дәм, тағамнан ауыз тимей кетуге болмайды. Қазақтың ұлттық дастарқаныңда тамақтардың негізгі үш түрі болады. Олар: ет, сүт, нан тағамдары. Ет тағамдарына қазақша ет, қуырдақ, қарта,қазы,жал, жая жатады. Сүт тағамдары- ірімшік, құрт, май. Дәннен жасалған тағамдар тары, қуырған бидай, жент, талқан. Нан тағамдары – бауырсақ, шелпек.
Тамақ ішуге шақырғанда тамақты көп күттіруге болмайды.
Сұрақтар:
1. Қазақта неден үлкен нәрсе жоқ?
2.Неден аттамайды?
1. Дастарқаннан не істемей кетуге болмайды?
2. Қазақтың ұлттық дастарқаныңда негізгі тағамның неше түрі бар?
3. Олар қандай тағамдар?
4. Ет тағамдарына нелер жатады?
5. Сүт тағамдарына нелер жатады?
6. Нан тағамдарына нелер жатады?
7. Тамақ ішуге шақырғанда нені күттіруге болмайды?
Грамматикалық тапсырма.
Сөйлемнен бастауышпен баяндауышты тауып, морфологиялық талдау жаса.
1.Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.
2.Еттен түрлі тағамдар жасайды.
Адасқан сөздердің өз орнын тап.
1. Қойылады, ең, дастарқанға, алдымен, нан.
2. Түрлі, тағамдар, жасайды, еттен.
3. Еті, өте,сіңімді,болады,жылқының.
4. Үлкен, нәрсе,дәмнен,жоқ, дастарқаннан.
5. Суын,іш, сыйласқанның.
Сөйлесім. (Екі оқушы бір-бірімен өзара сөйлеседі)
- Сен тамақты күніне неше рет ішесің?
- Мен тамақты күніне төрт рет ішемін.
- Бүгін таңертең сен не іштің, ане жедің?
- Мен айран ішіп, май мен нан жедім.
- Сенің сүйікті тамағың не?
- Менің сүйікті тамағым қуырдақ
- Қазақтың дастарқанының басты таңамы не?
- Қазақтың дастарқанының басты тағамы ет.
- Қазақтың қандай ұлттық сусындарын білесің?
- Қазақтың ұлттық сумындары айран, қымыз,шұбат
Бекіту (бүгінгі сабақтан қандай ой түйдіңдер. Тест жұмысы).
1. Қазақтың басты ұлттық тағамы не?
А)Айран В) ет С)шұжық Д) қазы
2. Қазақтың ұлттық сусынын көрсет:
А)Қымыз В)сүт С)шырын Д)су
3. Дастарқанға ең алдымен не қойылады?
А)Сүт В)қант С) сусын Д)нан4. Сөйлем мүшелері нешеге бөлінеді?
А)3 В)4 С)5 Д) 2
5. Тұрлаулы мүшелерді көрсет:
А)Толықтауыш,анықтауыш В) пысықтауыш,анықтауыш
С)Бастауыш,баяндауыш Д) толықтауыш, бастауыш6. Кім? Не? деген сұраққа жауап беретін сөйлем мүшесі
А)Анықтауыш В) Бастауыш С) Толықтауыш Д) пысықтауыш
Үйге тапсырма: 2- тапсырма, 150 бет
Бағалау