Б?ГІНГІ ТА?ДА?Ы А?ПАРАТТЫ? ТЕХНОЛОГИЯНЫ? ЭКОНОМИКА П?НДЕРІН О?ЫТУДА?Ы МА?ЫЗДЫ Р?ЛІ.

БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ЭКОНОМИКА ПӘНДЕРІН ОҚЫТУДАҒЫ МАҢЫЗДЫ РӨЛІ.
К. Б. Байсеитова
М. Тынышпаев атындағы Қаз ККА Ақмола колледжінің оқытушысы
Ғылыми жұмыстың мақсаты: Іскерлік ойын танымдық қызметті жүзеге асыру нысаны ретінде оқу процесін жеңілдете отырып болашақ мамандықтарына қызығушылықтарын дамыту.
Ғылыми жұмыстың өзектілігі: Экономика ең үлкен салалардың бірі болып табылады,активтердің құны бойынша ол елдің алғашқы үштігіне кіреді. Сондықтан тәжірибеде экономиканы оқыту сынағының қойылуы өмір талабынан туындаған, көпшілік көңілінен шығатын жаңашылдық деп қабылдау керек.
ХХI ғасырдың жан-жақты зерделі, дарынды адамын қалыптастыру бағытындағы білім беру мәселесі мемлекеттердің басты назарында. Білім мен ғылымның Қазақстанның дамуына оңтайлы әсер етуі үшін дүниежүзілік кеңістігін оқыту жүйесін заман талабына сай үйлестіре алу міндеті туындап, білімге, бүкіл оқу- әдістемелік жүйеге жаңа талаптар қойылуда. Осы тұрғыдан алғанда мұғалімдерге білім берудің тиімді жолдарын қарастыру, таңдап білу еркіндігі беріліп отыр. Сонау ХХ ғасырдың басында Жүсіпбек Аймаутов:
«Сабақ беру- үйреншікті жәй ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер» деген екен.
Бүгінгі таңда әр ұстаздың алдында заман талабына сай оқытушы болу міндеті артып келеді. Мен өзім соңғы жылдары ұзтаз қауымына жете таныс, жаңа технологиялардың түрлерімен танысып, оларды шәкірттеріме білім беру кезеңінде тиімді пайдалануға тырысып жүрмін. Жалпы өзімнің педагогикалық тәжірибемнен айта кетсем, әдістемелік тақырыбым «Құқық сабағында жаңа технологияны пайдалана отырып студенттке білім беру».
Бұл тақырыпты таңдаған себебім қазіргі кезде өмір талабы білім беру жүйесін компютерлендіру, жаңа технологияларды пайдалану арқылы оқытуды жүйелендіру, ізгілендіру, ақпараттандыру мақсатында педагогтардың алдына жаңа мүмкіндіктер қойып отыр.
Осы қойылған талаптар бойынша құқық сабағын оқыту барысында бірнеше жаңа технология элементтерін қолданамын.
Атап айтсақ, оқытудың компьютерлік технологиясы, дебат технологиясы, ойын арқылы оқыту технологиясы, Шаталовтың тірек сигналдары арқылы оқыту технологиясы, жобалап оқыту технологиясы.
Проектор мен дыбыс үлкейткішті пайдалану сабақ берудің қуаты мен тереңдігін одан сайын арттыра түседі, өйткені тақтада сабаққа керекті мультимедиялық оқулықтарды, бейнежазбаларды тағы да басқадай материалдарды бүкіл аудиторияға қолдануға болады. Ал тақтаның бағдарламамен қамтамасыз етілген аспаптары оқытушыға кең мүмкіншілік береді.Сондай-ақ тақтада оқу көрнекті құралдардың қорын жинақтап, оны әр кезеңдерде пайдаланып отыруға болады.
Бұл оқулық- ғылыми педагогикалық құрал көзі ретінде болашақ мамандарға үлкен ақпараттық мәліметтер береді. Электронды оқулықтар әртүрлі кестелер, сұрақтар мен тапсырмалар студенттердің практикалық біліктерін, дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі. Электрондық оқулықтың тиімді жағдайлары:
теориялық материалды өздігінше оқып – үйренуге, зерттеуге мүмкіндік береді;
сабақта, сабақтан тыс уақытта әртүрлі тақырыптан ізденіп, шығармашылық тапсырмалар орындай алады;
емтиханға дайындыққа пайдаланады.
Сондай- ақ әрбір тараулар бойынша білім деңгейлерін тексеруге тестілер, тапсырмалар берілген, тест сұрағын орындаса берген жауаптары бірден бағаланады, оқушылар түрлі ақпараттар алады, студент өзі алған білімін өзі тексере алады.Электронды оқулықты пайдаланып оқытудың өзіндік артықшылығы да байқалады:
Студенттің танымдық мүмкіндігін кеңейте түседі
Электронды оқулық есте сақтау үшін білімді тез меңгертеді
Студенттің қабілетін шыңдап, оқуға деген ынтасын арттырады
Сабақ – жиналыста оқытушы барлығын өзі айта бермейді, себебі мұнда қызметтестік педагогикалық рөлі басым яғни студенттердің ойлау әрекетімен дербес айналысуына мүмкіншілік береді, дебат технологиясы арқылы пікір ой қайшылықтары, пікір таластар туындайды, бірін бірі оқытады, үйретеді, өз бетімен білім алады.
Оқыту процесін толығымен жобалап оқытуға көшіру мүмкін емес екені мәлім. Алайда, білім жүйесінің қазіргі даму кезеңінде педагогикалық практиканы жеке тұлғаға бағытталған оқыту технологияларымен байыта түсу маңызды.Сондықтан, жобалап оқыту технологиялардың бірі деп есептеуге болады.
Тірек сигналдары арқылы студенттердің білім, білік, дағдыларын қалыптастыру, жеке мәліметтеріне қарамастан, барлық студенттерді оқыту. Материалдарын тірек- схема, тірек – конспект түрінде хаттау.Үнемі қайталау, міндетті кезеңдік бақылау, жоғары деңгейдегі қиыншылық, ірі блокпен оқыту, тіректі қолдану.
Оқытудың компьютерлік технологиясы- ақпаратпен жұмыс істей білуді қалыптастыру және қатынас қабілетін дамыту. Жеке басты ақпараттық қоғамға даярлау.
Оқыту бұл студенттің компьютермен қатынасы. Студенттердің жеке қасиеттеріне қарай компьютерге бейімдеу.
Ойын – мәдениет феномені. Ол-оқытады, тәрбиелейді, дамытады, ойын- сауық уақыттарын сыйлайды. Сондықтан да педагогтар мен писхологтардың негізгі мақсаты- ойын процесінде баланың жан – жақты дамуы, танымдық қызығушылығын арттыру. Ойын әрдайым оқыту мен тәрбиелеудің мазмұнына сәйкес таңдалынады. Бұл классификацияға төмендегі ойын түрлерін көрсетеміз.
Жұмбақ ойындар
Ойын- тапсырмалар
Диалог – ойындар
Танымдық ойындар.
Мысалы: ойын сабақ барысында әртүрлі деңгейлі тапсырмалармен студенттердің қызығушылығын арттыруға болады.
Іскерлік ойынның мақсаты мен міндеттерін :Студенттерді пәнге қызықтыру, логикалық ойлауын дамыту.
Іскерлік ойынның жүргізілу барысы.
Фирма презентациясы мен жарнамасы.
Сауда сессияларын жүргізу
«Жетістік» ақпараттық карточкасын толтыру
Қорытынды.
Кезең
Фирма презентациясы мен жарнамасы.
Кәсіпкерлік қабілеттерді ашу
Өнімді нарықтық бәсекеге жеткізу
Сөйлей алу сауаттылығы мен түсініктілігі
II- кезең
Сауда сессияларын жүргізу
Сатып алушы мен сатушы қабілеттеріне ие болу
Жарнама және өнімді безендіру сапасы
Саудаласа алу
III- кезең
«Жетістік» ақпараттық карточкасын толтыру
Толтыру дұрыстығы
Ұқыптылығы
Нарық нақтылығы
Фирманың аты Өнімнің түрі Нарықтық бағасы Табысы Шығыны Нәтижесі
1 Бүгінгі сабақтағы ең оңай сұрақтар қандай болды? 2 Сабақта кездескен ең қиын сұрақ? 3 Қандай қиын жағдай кездесті? 4 Сабақтың ең ұнаған сәті? 5 Бүгінгі сабақ жайында не айтасыз? Қазіргі өмір талабына сай ғылым жолы ауыр да қиын әрі қызықты. Тек қана төзімділік, еңбекқорлық пен тапқырлық біздерді ғылым жолында алға жетелейді.
Ақпараттандыру және коммуникацияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпаратты нақты тұтынушының ұсынастары мен қызығуына сай ақпарат ағынын қалыптасыруға , ақпаратқа көлем мен жылдамдық жағынан шектеусіз қол жеткізеді. Сондай — ақ кез келген қашықтықтағы ақпарат көзіне , оның ішінде оқу ақпаратына назар аударуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін әлемдік ақпараттық орта жағдайында ақпараттық қоғамдық өнім ретінде белсенді пайдаланумен сипатталады. Бұл жас ұрпақты ақпараттық қоғаммен, қарым — қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды. Осыған сәйкес қазіргі білім жүйесінің ерекшелігіне оның іргелі, алдын — алу сипаты және қол жеткізу мүмкіндіктері жатады. Білім беруді ақпараттандыру бағыттарының бірі ақпараттық — коммуникациялық технологияларды білім беру саласына енгізу жұмыстары болып саналады. Заман ағымына қарай күнделікті сабаққа аудио қондырғыларды, теледидарды, компьютерді қолдану айтарлықтай нәтижелер береді. Кез келген сабақта электрондық оқулықты пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін артырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Қорытынды:«Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүүделі жаңа білім беру өте қажет» деп , Елбасы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу керек. Еліміздің кепілі, болашақ тірегі мектептердің білім деңгейін көтеру және онда ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы оқу-тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, ұстаздардың, педагогикалық ұжымның жүйелі басшылыққа алған бағыты деп есептеймін.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Атамқұлов Е.Д. Жанғаскин Қ.Қ.
Қазақстанның темір жол көлігі: қайта құрымдау және әлемдік экономикаға кірігу жолдары.
2.Н.Ә. Назарбаев «Ғасырлар тоғысында » 1996ж
3. Болашақтың іргесін бірге қалаймыз -2011ж
4.Шорманова Ж.Р. «Жаңа технология заман талабы» журнал