Абдулла Алишны иск? алып….

Абдулла Алишны иск‰ алып....

Язучы да Алиш, батыр да,
Яуда яшен сыман яшьн‰г‰н!
Ил алдында тик бер тапкыр да
“Мин батыр” дип гайр‰т ч‰чм‰г‰н.

Абдулла Алиш... Д™ньяда аз гына яш‰с‰ д‰, ул _зенеS тормыш юлы, эшч‰нлеге бел‰н халык к_Sелен‰ кереп калган кеше.

Абдулла 1906 нчы елныS 15 нче сентябренд‰ ТатарстанныS х‰зерге Спас районы К™ек авылында урта х‰лле крестьян гаил‰сенд‰ туган.

€тисе игенчелек, умартачылык бел‰н ш™гыльл‰нерг‰ яраткан. Балаларын да эшк‰ ™йр‰тк‰н. Аларны белемле, т‰рбияле ит‰рг‰ тырышкан.

€нисе Газиз‰ апа шигъри к_Sелле булган. Абдулланы кечкен‰д‰н _к иGатка тарткан.

АвылныS иркен болыннары, к_лл‰ре, серле урманнары булачак ‰дипк‰ к_п к™ч бирг‰н. Шул г_з‰л табигать кочагында _ск‰н зир‰к малай кечкен‰д‰н _к с‰л‰тле бала булган, тырышып укыган, китап укырга яраткан.

“Китап Gене” аSа м‰кт‰пт‰ укый башлаганчы ук кагылган. АларныS ™енд‰ китаплар, газета-журналлар к_п, бабасыныS бай китапхан‰се булган.

Алишка 5 яшь тир‰сенд‰ ‰тисе аSа _зен‰ беренче китабын сатып алган. Ул “Кызыл калфак” исемле ‰кият булган. Бу ‰киятне кечкен‰ Абдулла, зурлардан укытып, ятлап бетерг‰н.

Аннары ул б‰йр‰мн‰рд‰ Gыелган 2-3 тиен акчасын да китап алырга дип Gыя барган.
€лм‰тт‰н килг‰н Мостафа абзый ™йд‰н-™йг‰ кереп китап сатып й™рг‰нд‰, Абдулла китаплар сатып алган. Шулай итеп, аныS _зенеS д‰ китапхан‰се барлыкка килг‰н.

М‰кт‰пт‰ укыганда, концертлар оештыру, стена газеталарын чыгару эшл‰рен Абдулла Алиш _зе башкарган, шигырьл‰р, хик‰ял‰р язган.

М‰кт‰пне т‰мамлагач, Спас педагогика техникумында, аннары Казан Gир т™з_ техникумында, соSыннан Казан д‰_л‰т педагогика институтында укыган.

Татар ‰д‰биятына Абдулла Алиш балалар язучысы дип кереп калган. Ул балаларны бик яраткан. Алар ™чен к_п хик‰ял‰р, ‰киятл‰р, шигырьл‰р иGат итк‰н.

Абдулла Алиш балалар бел‰н чын к_Sелд‰н с™йл‰ш‰ белг‰н. Аларга гади с_зл‰р бел‰н тормышныS катлаулы серл‰рен ачып бирг‰н.
^зенеS иGаты бел‰н сабыйларны туган илне яратырга, аны сакларга, табигатьнеS матурлыгына сокланырга, к_Sел бел‰н тоемлый белерг‰ ™нд‰г‰н.

Балалар _зл‰ре д‰ Алишны бик яратканнар. Ул м‰кт‰пк‰ килеп кер_г‰: “€кият с™йли торган абый килг‰н!”- диешеп, аны шундук сырып ала торган булганнар.

Абдулла Алиш балалар ™чен 25л‰п ‰кият иGат итеп калдырган. Татар ‰д‰биятында аны “€киятл‰р иясе” дип атыйлар.
(АныS ‰кияте буенча бер мультфильм )

1941 нче елныS 22 нче июнь ирт‰се... ИGатыныS ч‰ч‰к аткан вакытында, Б™ек Ватан сугышы башланган. Шул сугыш аныS г™рл‰п торган иGатын б_лг‰н.
Алиш, кулына корал алып, сугышка китк‰н. Ул бик батыр солдат булган, берн‰рс‰д‰н д‰ курыкмаган.

1941 нче елныS октябренд‰ Брянск ш‰k‰ре янында Дёсна елгасы буенда чолганышта калып, фашистлар кулына ‰сир т™шк‰н. Аны лагерьга ябып, Германияг‰ озатканнар.

Берлин янындагы т™рм‰д‰ Абдулла Алиш Муса F‰лил бел‰н очрашкан. Тоткынлыкта да алар берг‰ фашистларга каршы к™р‰ш алып барганнар, яшерен оешмада эшл‰г‰нн‰р.

Кызганычка каршы, 1944 нче елныS 25 нче августында алар дуслары бел‰н берг‰ фашистлар тарафыннан G‰залап _терелг‰нн‰р.
Муса F‰лил Абдулла Алишка багышлап, “Дуска” шигырен язган.
(“Дуска” шигырен укучы с™йли)

Абдулла АлишныS гомере бик ирт‰ ™зел‰. АSа бары 36 яшь кен‰ була. Шул кыска гына гомеренд‰ ул безг‰ искиткеч матур, кызыклы k‰м мавыктыргыч ‰с‰рл‰рен б_л‰к итеп калдырган.

( “ ^зем турында Gыр” шигыре с™йл‰н‰)

Б_ген Абдулла АлишныS тууына 105 ел тулу уSаеннан “€киятче” б‰йгесен _тк‰р‰без. €кият иGат итеп килг‰н укучыларга с_з бир‰без.
15