?азіргі жа?дайда?ы к?сіпорындарда?ы персоналды бас?ару ж?йесін жетілдіруді? басымдылы?тары

3.1 Jазіргі жаCдайдаCы к‰сіпорындардаCы персоналды басKару ж_йесін жетілдірудіS басымдылыKтары

Jазіргі жаCдайдаCы к‰сіпорындардаCы персоналды басKару KызметініS маSызы ж‰не м‰ртебесі, бірінші кезекте, aйымныS ™мірлік циклі сатысына, оныS Kажеттілігі мен стратегиясына байланысты екені заSды. ДамудыS ‰рбір сатысында персонал KызметініS маSызды айтарлыKтай ™згереді. Jазіргі кезде KазаKстандыK менеджменттіS неCaрлым маSызды м‰селесі мынада: персонал бойынша менеджерлер к™бінесе, компанияныS бизнес – процесінде ™з орнын аныKтау, даму ерекшеліктеріне байланысты aйымныS Kажеттілігін айKындау _шін басKару KaзыреттілігініS Kажетті деSгейін меSгермеген.
ЖаSашылдыK менеджмент басKару ‰дістерініS баCытын зерттеп, соCан сай ™ндіріс м‰дениетін aйымдастыру ж‰не басKару KaндылыKтарын Kалыптастырылуы тиісті. Сонымен Kатар к™нерген басKару м‰дениетініS м™лшерлеріне тойтарыс берілуі Kажет.
«М.Еламан» ЖШС -S негізгі маKсаты – халыKKа Kызмет к™рсету, мекеме жaмысшыларыныS жаCдайын жасау, коммерциялыK жаCдайда пайда табу толып табылатындыKтан к‰сіпорын Kызмет т_рлерін жоCаныда атап ™ттік.
МекеменіS пайда келтіретін негізгі Kызмет т_рі - халыK тaтыну тауарларын, ™ндірістік-техникалыK ™німдерін, сатып алу, саKтау, ™Sдеу ж‰не сату; к™терме, б™лшек ж‰не комиссиялыK сауданы aйымдастыру; д_кендер, супермаркеттер, сауда орындары мен сауда _йлерініS ж_йесін aйымдастыру; автосервис ж‰не автожуу aйымдастыру.
МaныS барлыCы «М.Еламан» ЖШС-S 2010-2011 жылдарCы даCдарыс салдарын артKа тастап, сауда ж‰не делдалдыK тапсырмаларды ойдаCыдай орындап, Kалыпты жaмыс ырCаCына к™шкендігін к™рсетеді.
«М.Еламан» ЖШС-S коммерциялыK саласын ж‰не персоналдарды дамытудыS салалыK баCдарламалары бойынша жеті маSызды міндетті атап ™туге болады:
Біріншісі – ™ндірісті кешенді т_рде дамыту.
Екіншісі – индустриялыK дамуды жетілдіру.
^шінші – жеке меншік инвестиция тарту ж‰не негізгі Kaрал-жабдыKты жаSCырту мен жетілдіру.
Т™ртінші – жaмысшыларCа Kолайлы ахуал туCызу, жалаKы м™лшерін к™теру ж‰не дер уаKытында жалаKымен Kамтамасыз ету;
Бесінші міндет – к‰сіпорын есебін уаKытылы ж‰не дaрыс жасап отыру;
Алтыншы – еSбек Kауіпсіздігін ‰лемдік талаптарCа с‰йкестендіру.
Жетінші – корпоративтік басKаруды жетілдіріп, ж‰не осы тaрCыдаCы есеп беруді Kамтамасыз ету.
Бaл маKсатты тапсырмаларды орындаудаCы негізгі идеология жаSCырту мен жетілдіру арKылы ™ндірілген ™нім сапасы мен KызметініS тиімділігін к™теріп, мемлекет пен KоCам _шін неCaрлым оSтайлы ‰рі икемді м_мкіндіктерді Kалыптастыру.
К‰сіпорында кадрлыK ‰леуетті саKтап Kалу мен олардыS к‰сіби біліктілігін жетілдіру маKсатында игілікті істерді одан ‰рі жалCастыратын болады. €сіресе жaмысшылардыS ‰леуметтік тaрмыстыK жаCдайын жаKсарту басты назарда болмаK.
€рине, к‰сіпорында т_йіні шешілмей жатKан проблемалар да ‰лі баршылыK.
Сонымен бірге Kаржы т‰уекелдіктерін басKару Kызметі JоCамныS т‰уекелдіктерді басKару принциптері мен саясатыныS саKталуын т‰уелсіз баKылау процесін Kамтамасыз ету _шін т‰уекелдіктерді басKаруCа байланысты т‰ртіптерді енгізуге ж‰не ж_ргізуге жауап береді.
Т‰уекелдіктерді басKару процесіне JоCам ™з Kызметін ж_зеге асыру барысында тап болатын т‰уекелдіктерді тaраKты т_рде аныKтау, ™лшеу, баKылау ж‰не мониторингтеу жатады. Т‰уекелдіктерді басKару т‰уекелдіктердіS ‰рбір т_ріне шектеуліктер мен лимиттік параметрлер белгілеу арKылы, резервтерді саKтандыру, ‰ртараптандыру ж‰не Kалыптастыру арKылы ж_зеге асырылады. Сонымен бірге т‰уекелдіктерді басKару процесі шеSберінде Kызметтер мен жауапкершілік JоCамныS барлыK KaрылымдыK б™лімшелері арасында _лестірілген.
Ішкі аудит Kызметі ™з алдына ішкі баKылау ж_йесініS тaраKты мониторингін жасау ж‰не капиталды баCалау бойынша ішкі т‰ртіптерініS б™лігі болып табылады, ™йткені ішкі аудит баламалылыKтыS т‰уелсіз баCалануын ж‰не банктіS белгіленген ішкі саясаты мен т‰ртіптерініS саKталуын Kамтамасыз етеді. Ішкі аудит Kызметі Компания басшылыCы мен Директорлар кеSесініS ™з міндеттерін тиімді ж‰не aтымды орындауына ыKпалын тигізеді.
Ішкі аудит KызметініS негізгі міндеттері:
ішкі баKылау ж_йесініS баламалылыCын ж‰не тиімділігін тексеру ж‰не баCалау;
т‰уекелдіктерді басKару процедураларыныS ж‰не т‰уекелдіктерді баCалау ‰діснамаларыныS Kолданылуын ж‰не тиімділігін тексеру;
менеджмент ж‰не Kаржы аKпараттарыныS ж_йелерін тексеру, электрондыK аKпарат ж_йелері мен электрондыK банк Kызметтерін бірге KосKанда;
бухалтерлік есеп ж‰не KаржылыK есептілік жазбаларыныS д‰лдігін ж‰не дaрыстыCын тексеру;
активтерді саKтау Kaралдарын тексеру;
банк т‰уекелдіктерін баCалауCа байланысты оныS капиталын баCалау бойынша банк ж_йесін тексеру;
операциялардыS тиімділігін баCалау;
KаржылыK есептіліктіS дaрыстыCын ж‰не уаKыттылылыCын тестілеу;
арнаулы тексерістерді ж_зеге асыру.
С™йтіп, т‰уекелдіктерді баCалау ж‰не К‰сіпорындаCы барлыK операцияларды баKылау «М.Еламан» ЖШС Kызметіне байланысты барлыK т‰уекелдіктерді барынша азайтуCа м_мкіндік береді, аKырында ол несие Kоржыны сапалылыCыныS оS серпінін береді.
К‰сіпорын персоналдарыныS сапалы жaмыс істеуі келесі баCыттар бойынша ж_зеге асады:
«М.Еламан» ЖШС к™рсететін Kызмет Kaрылымын _немі жетілдіріп отыру, сапасын жаKсарту ж‰не ™рісін кеSейту;
«М.Еламан» ЖШС – де кадрларды дайындау ж_йесін aйымдастыру, Kуаттау ж‰не жетілдіру;
сапаны басKару саласында іске жaмылдырылCан KызметкердіS Kaзіреті мен жауапкершілігін т_сіну;
ішкі ж‰не сыртKы аудиттер ж_ргізіп отыру, баKылау ж_йесініS ‰рбір эелементін _немі баKылап отыру.
БасKару саясатын іске асырудыS негізгі шарттары болып табылады:
1) БасKару саясатыныS ж‰не персоналды басKару ж_йесініS JазаKстан Республикасы заSнамасы талаптарына с‰йкестігі;
2) Мекеме басшылыCыныS іске асырылып отырCан БасKару саясатыныS адалдыCы;
3) персоналды басKару ‰дістеріне инновациялыK ж‰не тиімді техноло-гияларды енгізу;
4) Мекеме Kызметкерлері _шін персоналды басKару ж_йесініS объек-тивтілігі мен айKындыCын Kамтамасыз ету.
«М.Еламан» ЖШС – де персоналды басKарудыS тиімділігін баCалау кезінде жaмыс к_шіне кететін шыCынды аныKтаудан б™лек осы іс-‰рекеттіS н‰тижелік к™рсеткіші есептелінеді. `йымдаCы еSбек ‰леуетініS дамуы KабылданCан басKару шешімдерініS н‰тижесі ретінде ™ндірістік іс-‰рекеттен Kосымша н‰тиже алу к™зі болып табылады. ЯCни н‰тиже мынадай т_рде к™рінуі м_мкін:
- еSбек ™німділігін ™сіру;
- еSбекпен KанаCаттанушылыK;
- к‰сіби мамандарды іріктеу.
Персоналды баKару тиімділігі кадрлыK KызметініS aйымдастырушылыK KaрылымыныS aтымдылыCы арKылы сипатталынады. Кеніштегі персоналды басKару бойынша негізгі KaрылымдыK б™лім – кадрлар б™лімі болып табылады. Ол кадрларды жaмысKа Kабылдау, іріктеу, босату, оKыту, біліктілігін к™теру ж‰не Kайта даярлау функцияларын атKарады. СоSCы екі функцияны орындау _шін кадрларды даярлау б™лімі немесе оKыту б™лімдері Kaрылды.
Кадрларды іріктеу _міткерлердіS сапаларын баCалаудыS к™мегімен жинаKтау барысында талапKа сай келетін _міткерлердіS резервінен тaрады. Кадрларды іріктеуде – оныS маKсатын, _міткердіS к‰сіби ж‰не жеке басыныS сапаларын, іріктеу аныKтау маSызды.
«М.Еламан» ЖШС кадр б™лімініS маKсаты – _міткерлердіS арасынан талап етілген н‰тижеге Kабілеті бар жaмыскерді таSдап алу.
^міткерлерге келесідей талаптар Kойылады:
жоCары біліктілік;
жеке бас сапалары;
білімі;
к‰сіби т‰жірибесі;
алдыSCы жaмысынан алCан т‰жірибесі;
айналысындаCылармен тіл табыса білуі;
Белгілі бір Kызметке _міткерді наKты Kабылдау – бaл адамдыK ресурстардыS сапасын алдын-ала баCалаудыS бір т_рі.
^міткердіS сапасына Kойылатын талаптар. К‰сіби талаптары:
™з мамандыCы бойынша біліктілігініS жоCары д‰режелігі;
к™п кешенді жaмыстарды орындауCа м_мкіншілік беретін басKа к‰сіп пен мамандыKты жеткілікті деSгейде меSгеруі;
жоCары деSгейде орындауCа м_мкіндік беретіндей жаKсы денсаулыK ж‰не денешыныKтыру дайындыCы;
жинаKылыK, aKыптылыK, aйымшылдыK, ™з функцияларын к‰сіби орындауы.
ЕSбегі _шін материалдыK сый беру. Персоналды материалдыK ынта-ландыру к™бінесе наKты адамныS еSбек н‰тижелерімен байланысты болады. Олар тікелей аKылар: еSбекаKы, барлыK сыйаKылар ж‰не бонустар. СыйаKылар, ‰детте, жеке ж‰не жалпы болып б™лінеді (Kызметкерлер командасы жaмыстарыныS н‰тижелері ж‰не фирма табыстары бойынша). Бонустар – бaл aйым _шін маSызы бар Kызмет н‰тижелеріне, бір айда немесе бір тоKсанда бір рет орындалCан міндеттер фактілері бойынша т™ленетін Kызметкерге Kосымша сый беру. БaларCа: сату к™лемін жоCарылату, ™нім сапасын жетілдіру, еSбек ™німділігін арттыру, жоспарланCан нормадан тыс Kосымша міндеттерді орындау ж‰не т.б. жатады.
«М.Еламан» ЖШС – де персоналды басKару ж_йесі персоналдарды бас-Kару маKсаттарыныS, функцияларыныS, aйымдастырушылыK KaрылымныS Kалыптасуларынан, басKарушылыK шешімдерді негіздеу, ™ндеу, Kабылдау ж‰не орындау процестерінде мамандар мен жетекшілердіS тігінен ж‰не к™лденеSінен функционалды ™зара байланыстардыS Kалыптасуынан тaрады.
Персоналды басKару функцияларын ж_зеге асыратын ж_йе aйымныS персоналын басKару ж_йесі деп аталады.
«М.Еламан» ЖШС– S персоналын басKару ж_йесі жалпы ж‰не сызыKтыK басKарудыS кіші ж_йелерінен, сонымен Kатар, бірыSCай функцияларды орындауCа мамандандырылCан бірKатар функционалды кіші ж_йелерден тaрады.
Жалпы ж‰не сызыKтыK басKарудыS кіші ж_йесі: aйымды б_тіндей басKару, жеке функционалды ж‰не ™ндірістік б™лімшелерді басKару жaмыстарын атKарады. Жалпы ж‰не сызыKтыK басKарудыS кіші ж_йесініS функциясын aйымныS жетекшілері, оныS орынбасарлары, функционалды ж‰не ™ндірістік б™лімшелердіS жетекшілері, олардыS орынбасарлары, мастерлер, бригадирлер орындайды.
«М.Еламан» ЖШС – де персоналды басKару ж_йесі aйымды б_тіндей ж‰не оныS жеке б™лшектерін басKаруды орындайтын сызыKтыK жетекшілік б™лімдер мен сонымен Kатар, келесі функционалды жэне Kамтамасыз ететін кіші ж_йелерден тaрады:
- персоналды жоспарлау ж‰не маркетинг;
- персоналды жалдау ж‰не есепке алуды басKару;
- еSбек Kатынастарын басKару;
- бір Kалыпты еSбек жаCдайын Kамтамасыз ету;
- персоналды дамытуды басKару;
- персоналдыS мінез-кaлKын мотивациялауды басKару;
- ‰леуметтік дамытуды басKару;
- басKарудыS aйымдастырушылыK Kaрылымын дамыту;
- персоналды басKару ж_йесін KaKыKтыK Kамтамасыз ету;
- персоналды басKару ж_йесін аKпараттыK Kамтамасыз ету;
- персоналды басKару ж_йесін техникалыK Kамтамасыз ету.
«М.Еламан» ЖШС– S к™леміне байланысты функционалды кіші ж_йелердіS міндетін орындайтын б™лімдердіS Kaрамы ™згереді. Кіші aйымдарда бір б™лімше бірнеше кіші ж_йелердіS функцияларын орындауы м_мкін, ал жеке м‰селелердіS орындалуын б™лімше емес, наKты мамандарCа тапсырылуы м_мкін. Кейбір функциялар Kатары персоналдарды басKару Kызметіне кірмейтін басKа б™лімшелерге берілуі де м_мкін. Жеке функцияларды техникалыK даму б™лімшелері орындауы м_мкін. Кейбір функциялар (мысалы, персоналдарды басKару ж_йесін аKпараттыK Kамтамасыз ету) басKаруды aйымдастыру ж™ніндегі кіші б™лімдердіS Kaзырына берілуі м_мкін.
Персоналды басKару KызметініS KaрылымдыK орналасKан орны келесі нaсKалардыS біріне с‰йкес келуі м_мкін:
1)Kызмет штабтыK орган ретіндегі Kaрылым бойынша aйымныS жетекшісіне баCынады;
2)Kызмет aйымныS басKару K_рылымына кіріп, персонал бойынша таCайындалCан басшыныS жетекшілігінде болады;
3)штабтыK орган ретіндегі Kызмет Kaрылымы бойынша функционалды баCыттаCы директорCа баCынады;
4)Kызмет Kaрылым бойынша ‰кімшілік ету ж™ніндегі маманныS жетекшілігіне баCынады.
«М.Еламан» ЖШС–де персоналды басKару ж_йесініS aйым-дастырушылыK Kaрылымы - бaл персоналды басKару ж_йесі мен лауазымды тaлгSалардыS ™зара байланысKан жиынтыCы.
«М.Еламан» ЖШС–де персоналды басKару ж_йесініS aйымдас-тырушылыK Kaрылымын жасау келесі кезеSдерден тaрады:
- персоналды басKару ж_йесініS маKсатын Kалыптастыру;
- басKару функциясыныS Kaрамын аныKтау;
- басKару функциясыныS Kaрамын Kалыптастыру;
- aйымдастырушылыK KaрылымныS кіші ж_йелер Kaрамын Kалыпта-стыру;
- барлыK деSгейдегі б™лімшелердіS мамандары мен жетекшілердіS Ka-KыKтары мен жауапкершіліктерін аныKтау;
- кіші ж_йелер арасында байланыстарды бекіту;
- б™лімшелердіS саны мен атKаратын функцияларыныS еSбек сыйым-дылыCын есептеу;
- aйымдастырушылыK KaрылымныS кескін _йлесімін (конфигурациясын) Kaру.









13 PAGE \* MERGEFORMAT 146815























15