Алімпіядныя заданні 8 клас
АЛІМПІЯДНЫЯ ЗАДАННІ,VІІІ КЛАС
Заданне 1Утварыць ад прапанаваных слоў пры дапамозе ўказаных суфіксаў новыя лексічныя адзінкі.
Лёд + ян - ______________________Волька + ы н - ___________________
Дрэва + ян - ____________________Агонь + ік - ________________________
Тлушч + е(ць) - __________________Ватэрпола + іст - ___________________
Хлопец + ук - ___________________Казка + н - _________________________
Пекла + н - _____________________Воск + ы н - ________________________
Заданне 2.Падкрэсліць словы, якія складаюцца з пяці марфем.
Нагаварыцца, абагравальнік, абясцэньваць,раздвоены, затуханне, абясшкодзіць, аб’яўляцца, паўнаводны, паслабленне, вывучаны, нарасказваць.
Заданне 3.Разам з нумарам сказа выпісаць выдзеленае слова і напісаць, да якой часціны мовы яно адносіцца.
1.Вось так яно часам бывае, што у сумятлівым жыцці мінаем і не заўважаем красы сваіх родных мясцін.
2.Я ўспамінаю сыраежкі, што мы пяклі.
3.Вакол ляжала маўклівае пустое поле.
4.Вакол старога графскага саду і парку шуміць калгасная збажына.
5.І шыла, і мыла, і прала, і ткала - усё языком.
6.І калі ты ўжо сур’ёзным чалавекам станеш?
7.Нягледзячы на трывожны час, рынак жыў сваім звычайным жыццём.
8.Да сягоння жыве памяць аб злым гэтым дусе на ўсёй чыстаУкраіне і на Беларусі.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 4 .З улікам асаблівасцей словаўтварэння ў кожным радзе знайсці чацвёртае "лішняе”і падкрэсліць яго. Абгрунтаваць свой выбар.
1.Драбніца, кісліца,сальніца,цяпліца.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2.Падгалосак, падзагаловак, падлесак, падпасак.
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Громаадвод, законапраект, лесастэп, торфабрыкет.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Безаблічны, безбілетны, бездакорны, бездухоўны.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5.Аб’ездзіць, абкасіць, абмакнуць, абмежаваць.
Заданне 5.Перакласці рускамоўныя словазлучэнні на беларускую мову адным словам.
Одной рукой - ____________________Доброй ночи - ___________________
Голыми руками - __________________Каждый день - __________________
Обеими руками - __________________Каждое утро - ___________________
На босу ногу - ____________________ Каждую неделю - ________________
Заданне 6.Суаднесці прозвішчы беларускіх вучоных з адпаведнымі характарыстыкамі.
1.В.Рагойша
1.аўтар "Беларускай граматыкі для школ”(Вільня,1918), адзін з першых нармалізатараў беларускага правапісу
2.Б.Тарашкевіч
2.аўтар "Слоўніка сінонімаў і блізказначных слоў”
3.А.Булыка
3.аўтар "Фразеалагічнага слоўніка беларускай мовы”
4.М.Клышка
4.Адзін з першых даследчыкаў беларускай мовы і літаратуры, бацька беларусазнаўства, аўтар "Беларусаў”
5.І.Лепешаў
5.аўтар "Слоўніка іншамоўных слоў”
6.Л.М.Шакун
6.сааўтар "Марфемнага слоўніка беларускай мовы”
7.Я.Ф.Карскі
7.аўтар "Паэтычнага слоўніка”
_____________________________________________________________________________
Заданне 7.Патлумачыць значэнне слоў, выпісаных з вучэбнага дапаможніка "Беларуская літаратура”для 8 класа.
Інсургент - _________________________Нерат -_________________________________
Брэцёр - __________________________Ягдташ - _______________________________
Старык - ___________________________Прысак - _______________________________
Цывільны - _________________________Гмах - _________________________________
Заданне 8.Назваць усе квадры Месяца. Патлумачыць, чаму яны так называюцца?
____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 9.Дадзены азначэнні жанраў юрыдычнага падстылю. На месцы пропуску запісаць назвы гэтых жанраў.
1.Асноўны закон дзяржавы, які вызначае асновы грамадскага і дзяржаўнага ладу, сістэму дзяржаўных органаў, правы і абавязкі грамадзян -__________________________ .
2.Звод законаў - ____________________________ .
3.Пастанова дзяржаўнай улады, якая мае найвышэйшую юрыдычную сілу - _________.
4.Пастанова вярхоўнай улады - ___________________________ .
Ключы
Алімпіядныя заданні
8 клас
Заданне 1Утварыць ад прапанаваных слоў пры дапамозе ўказаных суфіксаў новыя лексічныя адзінкі.
Адказы. Ледзяны, драўляны, тлусцець, хлапчук, пякельны, алешына, вогнік, ватэрпаліст, казачны, вашчына.
Заданне 2.Падкрэсліць словы, якія складаюцца з пяці марфем.
Адказы: Нагаварыцца,раздвоены,затуханне,аб’яўляцца,паўнаводны,нарасказваць.
Заданне 3.Разам з нумарам сказа выпісаць выдзеленае слова і напісаць, да якой часціны мовы яно адносіцца.
Адказы: 1)Што - злучнік; 2) што - займеннік; 3)вакол - прыслоўе; 4)вакол - прыназоўнік; 5)і - злучнік; 6)калі - прыслоўе; 7)нягледзячы на - прыназоўнік; 8)чыста - часціца.
Заданне 4 .З улікам асаблівасцей словаўтварэння ў кожным радзе знайсці чацвёртае "лішняе”і падкрэсліць яго. Абгрунтаваць свой выбар.
Адказы:1.Сальніца:утворана пры дапамозе суфікса - ніц-, астатнія - суфікса-іц-.
2.Падзагаловак: утворана прыставачным спосабам, іншыя - прыст.-суфіксальным.
3.Громаадвод: утворана шляхам асноваскладання і нулявога суфікса (гром адводзіць), іншыя - шляхам асноваскладання.
4.Бездухоўны:утворана прыставачным спосабам, іншыя - прыст.суфіксальным.
5.Абмежаваць: утворана прыст.-суфіксальным спосабам, іншыя-прыставачным.
Заданне 5.Перакласці рускамоўныя словазлучэнні на беларускую мову адным словам.
Адказы. Аднаруч,галаруч,аберуч,басанож,дабранач,штодзень,штораніцы,штотыдзень.
Заданне 6.Суаднесці прозвішчы беларускіх вучоных з адпаведнымі характарыстыкамі.
Адказы 1-7, 2-1, 3-5, 4-2, 5-3, 6-6, 7-4.
Заданне 7.Патлумачыць значэнне слоў, выпісаных з вучэбнага дапаможніка "Беларуская літаратура”для 8 класа.
Адказы: Інсургент - паўстанец, нерат - рыбалоўная прылада; брэцёр - дуэлянт, ягдташ - паляўнічая сумка, старык - старое перасохлае рэчышча, прысак - гарачы попел, цывільны - не ваенны, грамадзянскі; гмах - вялікі, вышынны будынак.
Заданне 8.Назваць усе квадры Месяца. Патлумачыць, чаму яны так называюцца?
_Маладзік, поўня, сход, ветах.
Адказы. Маладзік - малады месяц , месяц у першай квадры; поўня - фаза месяца, калі ён відзён увесь (поўны); сход - месяц на зыходзе, перыяд ад поўні да ветаха; ветах - месяц у апошняй квадры, на зыходзе, стары (ветхі).
Заданне 9.Дадзены азначэнні жанраў юрыдычнага падстылю. На месцы пропуску запісаць назвы гэтых жанраў.
Адказы: 1.Канстытуцыя.2.Кодэкс.3.Закон.4.Дэкрэт.