Е,Ё,Ю,Я арифлери. Текрарлав мешгъулиеллер


2 сыныф
Дерс мевзусы:
Е,Ё,Ю,Я арифлери.
Текрарлав мешгъулиеллер
Дерс макъсады: талебелрге Е,Ё,Ю,Я арифлери акъкъында малюматны менимсемек; умумий малюмат ве къаиделернидогъру ишлетмеге огретмек; балаларнынъ нутукъларыны инкишаф эттирмек; ана тильге севги ашламакъ.
Дерс донатмасы: кубиклер, дерслик
Дерс кетишаты:
I. Тешкилий къысым. (талебелер дерске азырлангъаныны тешкерюв).
-Селямлашув.
-«Чырайчыкълар» иле озь кейфлеринъизми бельгиленъиз
Фронталь сорав:
-Шимди насыл дерс оладжакъ?
-Бугунь айнынъ къачынджы куню?
-Шимди насыл йыл мевсими ?
-Бугунь ава насыл?
-Эвге насыл вазифе берильди?
II. Кечкен дерснинъ мевзусыны текрарлав.
-Къыш акъкъында субет
-Ресимлерге эсасланып талебелер лугъат сёзлерни язалар.
Къыш, мевсим, къар, сувукъ, къарбаба, къар топу.
-Рус ве къырымтатар тилинде элифбеге бир назар, тешкерюв. Арифлерни текрарлав.
III. Янъы мевзуны анълатув
Сес сёзнинъ болюнмеген энъ уфакъ къысымыдыр. Биз сеслерни эшитемиз ве айтамыз. Сеснинъ сёз маналарыны айырмагъа хызмет эткен чешитине фонема дейлер.
Бар, бал, бат, бас, баш, бор, бир, бер, бур.
Сесни арифнен айырмакъ керек. Биз сеслерни теляффуз этемиз ве эшитемиз, арифлерни исе язамыз, коремиз ве окъуймыз.
Тапмаджаларны окъунъыз.
1. Юре, юре къапу ачар,
Озю корюнмей къачар.
2. Козю ёкъ — корьсете,
Сёзю ёкъ — огрете.
Юре,озю,козю, ёкъ, сёзю сёзлерини эджаларгъа болип, дефтеринъизге язынъыз.
Къайсы сёзлерде е, ё, ю арифлери эки сесни бильдире? Не ичюн?
Тапмаджанынъ джевапларыны тапып, оларнен эки джумле уйдурып язынъыз.
Сёзлерни теляффуз этинъиз. Е, ё, ю, я арифлери насыл алда бир сесни, насыл алда эки сесни ифаделегенлерини козетинъиз.
бель — ель 
Зейнеп — Мерьем
тёпе — ёлакъ
тёшек — ёсун
омюр – юзюк
тюкян – юваш
Кямиль – Зекерья
кягъыт – дерья
Дефтеринъизге язып алынъыз.
Схемаларгъа бакъып, е, ё, ю, я арифлери насыл сеслерни бильдиргенине дикъкъат этинъиз. 
Оларны догъру теляффуз этинъиз.
Сёз ве эджа башында е, ё, ю, я арифлери эки сесни бильдире: ем — [йэ]м, ёл — [йо]л, юрт — [йу]рт, юзь — [йÿ]зь ,ягъ –[йа]гъ.
Берильген сёзлерни эджаларгъа болип, дефтеринъизге язынъыз.
Япракълы, юзьбез, енъмек, ёлдаш, юк, ёрулды, якъын, етмиш.
Е, ё, ю, яарифлерининъ астыны сызынъыз. Олар сёз ве эджа башында къач сесни ифаделей?
Аталар сёзлерини окъунъыз. Маналарыны анълатынъыз.
Догъругъа ёл эр ерде ачыкъ.
Йигит — юртнынъ тереги.
Яхшы киши яман сёз айтмаз.
Бильгенинъни сёйле, бильмегенинъни динъле.
Адамнынъ сёзюне дегиль, ишине бакъ.
Аз сёйле де, чокъ динъле.
Е, ё, ю, я арифлери олгъан сёзлерни эджаларгъа болип, дефтеринъизге язынъыз. Бу арифлер къач сес бильдергенини айтынъыз.
Е, ё, ю, я – етлашкъан сеслер.
10 созукъ арифлер а, я, о, у, ы, ё, ю, и, е, э
Бир созукъ сесни бильдирген а, и, о, у, ы, э
Эки созукъ сесни бильдирген Е, ё, ю, я
-«Кубик оюны» арифлер ярдымынен сёз тизмек
А и т п к -китап
Т а б и т а - табиат
Ф э б и л е – элифбе

-Дерсликтеки мешгъулиетлернен чалышмакъ.
IV. Пекитюв
 Къырымтатар элифбесинде созукъ сеслерни ифаделеген къач дане созукъ сес бар? Бу сеслер насыл айтыла?
Тутукъ сеслерини ифаделеген къач дане ариф бар?
Тутукъ сеслерни айткъанда агъызымыздан чыкъкъан ава неге раст-келе?
Дудакълы созукъ сеслерини ифаделеген арифлерини айтынъыз. Не ичюн оларгъа дудакълы деймиз?
Эджа башында 2 сесини бильдирген арифлерини айтынъыз.
Къырымтатар тилинде ургъу эксерий алда къайсы эджагъа тюше?
Сёзлер сатырдан сатыргъа насыл авуштырыла?
Мустакъиль иш: (ТЕКРАРЛАВ МЕНГЪУЛИЕТЛЕР)
147-мешгъулиет. Берильген сёзлерни эджаларгъа болип, дефтеринъизге язынъыз. Эки сесни бильдирген созукъларнынъ астыны сызынъыз.
Ёлджу, ютум, ярыкъ, тюневин, илядж, етмиш, тютюн, юрек, яйла, юваш, япракъ, ёргъан, тезья, козьлюк, юмрукъ.
БААЛАВ
V. Эв вазифе.