Вклад нашего рода в дело Победы в Великой Отечественной войне.

Бизим сулялемизнинъ Буюк Гъалебеге къошкъан иссеси
Биз яш несиль о дешетли куньлер акъкъында къартана-къартбабаларымызнынъ икяелеринден билемиз. Меним Вели къартбабам Буюк Ялтанынъ Лимена коюнде догъып оськен. Аилелеринде эки огълан ве эки къыз экенлер.Бабасы Небиулла дедемиз агроном экен, сонъ колхоз реиси олгъан. 1937 сенеси репрессиягъа огъратылып Озьбекистаннынъ Алмазар ( Вревский) деген коюне тюшип, агрономлыкъ япып, аджайип емиш багъчалары осьтире. Ерли озьбек халкъы оны пек урьмет эте экен. Къырымда къалгъан сою-сопу, къорантасынен корюшалмай, асретлик чеке. 1941 сенеси дженк башлагъанынен буюк огълу Али эмджемиз джебеге кете, белорус фронтында булуна, яралана, демобилизация олып Харьков областына тылгъа йибериле, арбий заводларда чалыша. Небиулла къартбабамызнынъ аптеси Рахибе Велиева Мисхорда ресторанда намлы ашчы олып чалыша, учь огъул осьтюре. Буюк огълу Мустафа дженк башлагъанда арбий хизметини Брестте битирип, демобилизациягъа азырлана экен. Имансыз дженкнинъ биринджи кунюнден башлап, энъ дешетли урушларда гъайып ола. Экинджи огълу Эбазер 18 яшыны толдурып, арбий хизметининъ биринджи куньлеринде дженк башлай. Эки агъа-къардаш бельки корюшип етиштирерлер деген умютте олгъан ана, янып якъыла, амма ич демей ки омюрлик бир даа огъулларыны корьмейджек. Эбазерден алты ай къадар кягъыт келе, сонъ немселер Къырымгъа басып кельген сонъ, мектюплер узюле ве бир даа бир шей кельмей. Учюнджи огълу Амет пек шох бала экен. Немселер койге кельген сонъ 12 яшындаки Амет керпеденнен немселернинъ телефон, электрик теллерини кесип юрьген, оларгъа олгъан нефретини юрегине сыгъдырамай, санки агъалары киби элинден кельген иссесини къошмагъа тырышкъан. Бир къара чантасы бар экен, онен дагъгъа партизанларгъа аш ташый экен, ич къоркъу бильмез экен. Бир кунь озь диверсиясыны япкъанда немселернинъ къолуна тюше, уралар, къыйнайлар,сонъ концлагерге йиберелер. Бираздан сонъ буюк бир группа эсирлерни атмагъа алып кетелер. Балабан ярнынъ кенерына тизип, атып башлагъанда, Амет озюни къуршун тиймезден эвель яргъа ташлай. Гедженинь бир маалинде олюлер арасындан тырмашып чыкъып къача.Пек чокъ изъетлик чекип , дженк биткенде Франциядан къайтып, анасыны Озьбекистанда, сюргюн олунгъан еринде келип тапа. Гъарип анасы оны корьмеге асыл да умют этмей, оны немселер атып олдюрдилер деп беллей, ана эп дженктен огъланлары Мустафа ве Эбазерни беклей, чюнки кягъыт кельмесе де, ольгенлери ичюн де хабер кельмегени ичюн умютини джоймай. Сабыры етмей, арбий хизметлерге юзлернен кягъытлар яза, джеваплары даима бир « пропал без вести » деп келе. 85 яшына келип , ольгендже огъланларыны бекледи, бельки Амети киби олар да бир кунь келип чыкъарлар деп бекледи. Фоторесимлери даима кроваты устюнде асылы турды. Оларнен къонушыр, лаф этер эди . Асретликтен къурып-къатып къалды, тёшеги ичинден корюнмез эди, козьлерини ресимлерден алмайып джан берди. Сонъки дакъкъаларынадже козьлерини къапатып оламадылар, дженазеде булунгъанлар « огъланларына асрет кетти, шунынъ ичюн козьлери ачыкъ кетти» дей эдилер.
Вели къартбабамыз дженк башлагъанда 14 яшында экен, агъасы Али эмджемиз джебеге кеткен сонъ хаста анасы ве эки татасыны бакъмакъ, къорчаламакъ онынъ бойнуна къала. Дёрт йыл немсе баскъынджыларынынъ изъетине даянгъан халкъымыз 1944 сенеси Къырым немселерден азат олгъан сонъ, энди аман алдыкъ дегенде, бутюн яшларны апрель айынынъ сонъунда трудармиягъа джыйып алалар.Къартбабамыз Самара веляетининъ Куйбышево шеэринде нефтеперегонный завод къуруджылыгъында 1947 сенесине къадар булуна. Тек 1947 сенеси келип Озьбекистанда таталарыны тапа. Шу йылы агъасы Али да къайтып келе. Бабасы Небиулла къартбабамыз къорантасына къавуша, сюргюн олып кельген халкъымызгъа пек чокъ ярдымы тие , чюнки о энди еди йылдан берли алышкъан- къавушкъан эди, таныш-билишлерине ярдым элини узата эди. Вели къартбабам Бояджы Велининъ къызы Сафиеге эвленип аиле къура. Бояджы Вели къартбабамыз исе дженкнинъ биринджи кунюнден башлап сонъуна къадар джебеде олып, Берлингедже барып, 1947 сенесине къадар дженк биткен сонъ бир бучукъ йыл даа фронт оборонасыны тута. Тек 1947 сенеси Озьбекистангъа келип аптелнринен ве эки оксюз оськен балаларынен къавуша. Эр кишилер къайткъан сонъ халкъымыз эвлер къурып ерлешип башлайлар, Халкъымызнынъ ярысындан чокъусы сюргюнликте хасталыкълардан, ачлыкътан олип кетелер, сагъ къалганлар азиз Ватанымызны бир дакъкъа унутмайып, асретлигини чекип, омюрлерини девам этелер. Лякин бир вакъыт Ватангъа къайтув умютини джоймайып, миллий арекетке эллеринден кельгени къадар озь исселерини къошып, ниает бала-чагъа , торунларыны топлап Ватанымызгъа къавуштылар.
Бу йыл Буюк Гъалебенинъ 70 йыллыгъы къайд этиле.
Бизим баба-деделеримиз де бу гъалебеге, буюк ве кучук ватанларыны немсе баскъынджыларындан азан этювге озь исселерини къоштылыр. Эр бир къорантадан джебеге тек бир – эки дегиль, атта едиге къадар огъул ве къызлары кетип, дженк мейданларында дешетли урушларда озь джанларыны аямай, джесюрлик косьтерип, къараманджа уруштылар. Олар келеджекни тюшюнип, бизлер яш несиллерге бахтлы омюр багъышладылар. Шунынъ ичюн юрегимизде ифтира окюнчи, аджысы унутылмаса да, бу гъалебеге иссе къошкъан бутюн Советлер Бирлигининъ дженк иштиракчилерининъ хатиреси эпимизнинъ юрегимизде эбедий яшайджакъ.