Урок по теме Ю.Скворцов пултарулaхe. «Ултaк» калава тишкересси. 
Тема: Ю.Скворцов пултарул
·х
·. «Улт
·к» калава тишкересси.
Урок т
·с
·: Писатель пурн
·з
·пе пултарул
·хне в
·ренмелли, хайлава вуласа тишкермелли        урок.
Урок: З
·н
· тем
·на в
·ренсе хайлава тишкермелли  урок
Урок т
·ллев
·сем: 1. Юрий Скворцов  пурн
·з
·пе, 
·з
·-х
·л
·пе к
·скен паллаштарасси.
                               2. «Улт
·к»  калава тишкересси
                               3.Калаври зут зантал
·к якерч
·к
·сене с
·нланине тупса вуласси, ун 
                                  илемл
·хне курма; т
·п герой х
·й
·н й
·н
·ш
·сене 
·нланса илн
·  
                                 выр
·нсене тупса вуласа, ун
·н чун турт
·м
·сене т
·р
·с 
·нланма 
                                  пул
·шасси..
                               4. Ачасен пуплевне аталантарасси: хайлава илемл
· вулама, содержани  
                                   каласа пама  малалла х
·н
·хтарасси, илемл
·х мел
·сене, калар
·шсене   
                                   тупма в
·рентесси.
                               5. С
·нарсене хак пама х
·н
·хтарасси.
                               6. Ашш
·-ам
·шне хисеплес, юратас туй
·ма аталантарасси, в
·сен ум
·нчи                     
                                  тив
·зе 
·нланса хаклама х
·н
·хтарасси. В
·сене ватл
·хра пул
·шса т
·ма  
                                   тив
·злине туйтарасси; пурн
·зра йыв
·рл
·ха лекн
· зынсене пул
·шса  
                                   пыма в
·рентесси.
Урок мел
·семпе меслеч
·сем: учитель с
·мах
·; калазу; ыйту-хурав; илемл
· вулав; содержани  калаттарни; тишкерни; кирл
· выр
·нсене теп
·р хут вулани; п
·т
·млетни; танлаштарулл
· характеристика тутарни; якерч
·кпе ус
· курса калазу йеркелесси; харп
·р х
·й т
·лл
·н шух
·шласа зырни; словарь 
·з
·; ачасем каласа п
·лтерни(доклад)
Словарь 
·з
·:1) к
·кш
·м, хура 
·з,ула т
·па, ул
·х, кункра, ч
·к
·т, вучах;
2) «т
·нче шавк
·н
· п
·с
·лн
·», пил
·к хузми ярса т
·х
·нн
· шур пяс к
·пелл
·», «шывран илсе каззине хурса тен
· пек» с
·мах завр
·н
·ш
·семпе 
·злесси.
Предметсем хушшинчи зых
·ну: выр
·с литератури, выр
·с  ч
·лхи
Литература теорий
·: калав зинчен аса илесси; Калав – зын пурн
·з
·нчи п
·р-ик 
·з е пул
·м        
                                      зинчен калакан пыс
·ках мар проз
·лла хайлав.
                                     Танлаштарулл
· характеристика - с
·нар кур
·мл
·рах,уз
·мл
·рах пулт
·р тесе ик
· е виз
· с
·нар зинчен черетпе зырса к
·тартни.
                                     Психологилл
· с
·нл
·х - геройсен характерне чун-ч
·ре хускан
·в
·, кулян
·в
· урл
· к
·тартни. (Зак й
·ркесене к
·ртме пулать: «Чух
·нчч
·-и Володя уй
·хсерен п
·р вун
· тенк
· те пулин  ам
·шне укза ярса пама? Ч
·лхес
·рчч
·-и в
·л ам
·ш
·н сывл
·х
· пирки ыйтса п
·лме?»)                                     
·шри монолог – герой х
·й 
·ш
·нче шух
·шлани. 
·шри монолог теп
·р           
                                   чухне герой шух
·шлав
·пе, х
·ш-п
·р чух автор шух
·шлав
·пе п
·рлешсе  
                                   каять. (Саша ам
·ш
· патне ян
· й
·ркесенче пал
·рать). 
Урокра кирл
· хат
·рсем:1.зыравз
· портреч
·
                                      2. учебник 
                                      3. Ю.Скворцов  к
·некисен курав
·
                                      4.  проектор
                                      6.PowerPoint программ
·ра хат
·рлен
· слайдсем
                                      7.компьютер
                                      8. «Улт
·к» калав т
·р
·х тун
·  ачасен якерч
·к
·сем
Урок эпиграф
·:    Кай
·к хитре  т
·к
·пе, этем ыр
·  
·с
·пе.
УРОК ЮХ
·М
·
1.Класа урока й
·ркелени: сывл
·х сунни; класра кам пуррипе зуккине пал
·ртни.
2. З
·н тем
·на 
·нлантарни.
1)  Писатель пултарул
·х
·пе к
·скен паллаштарни. 
 Учитель с
·мах
·. Юрий Скворцов – ч
·ваш литературинче 1950-1970 зулсенче хастар 
·злен
· пултарулл
· зыравз
·, илемл
· проза 
·сти. Юрий Скворцов Муркаш район
·нчи Хур
·нкасси ял
·нче зуралн
·. Ашш
·-ам
·ш
· п
·р-п
·ринчен уйр
·лса кайн
·ран каярахпа ыв
·л
· ашш
·-пат
·нче, Пат
·рьел район
·нчи Асл
· Арапуз ял
·нче,пур
·нн
·. Кунтах в
·там шкул ылт
·н медальпе в
·ренсе п
·терн
·. И.Я.Яковлев яч
·лл
· Ч
·ваш патшал
·х педагогика институт
·нче ч
·ваш ч
·лхипе литература факультет
·нче в
·ренн
·. Унтан в
·л Ч
·ваш к
·неке издательствинче редакторта, т
·рл
· хазат-журналта 
·злен
·. 1977 зулта чирлесе вилн
·.
     Юрий Скворцов литература 
·зне с
·в
·сенчен тыт
·нн
·.Х
·й
·н с
·ввисенче, калав
·семпе пов
·з
·сенче в
·л замр
·ксен пурн
·зне, шух
·ш-туй
·мне, 
·зне-х
·лне с
·нласа к
·тартать. Ун
·н с
·нласа парас 
·стал
·х хайлавран хайлава яссе пырать. Писатель пурн
·з пул
·м
·сене зиелтен якерсе к
·тартнипех зырлахмасть, в
·сене тымартан т
·пчет. Завна пула 
·нт
· якерекен с
·нарсен характер
·сем к
·тк
·с, ч
·р
· зынсенни пекех 
·нентерялл
·. Закна эпир «Х
·рл
· м
·к
·нь», «Зын 
·шши», «С
·вапл
· вут» пов
·зсенче, «Юр
·з Вазза», «Пар
·м» т.ыт. калавсенче курма пултаратп
·р.
       Ача-п
·ча калав
·сем те чылай зырн
· писатель, палл
·раххисем шутне «Хур з
·марти», «Ч
·кез ч
·ппи», «С
·в
·слан пыл
·», «Рак», «Кулине инкен хура ч
·ххи» т.ыт. те к
·ртме пулать. Хал
·х ун
·н хайлав
·сене юратса вулать.
2) «Улт
·к» калав т
·р
·х 
·злесси ( калава ачасен килте вуласа тухса план зырмалла пулн
·,  якерч
·к якермелле пулн
·).
3)  Килти 
·з
· т
·р
·слени:
- «Улт
·к» калав т
·р
·х тун
·  якерч
·ксене ачасем п
·рер
·н доска  умне тухса заказз
·.
- Ачасем х
·йсем зырн
· плансене вуласа паразз
·.                        
·1.Володя т
·ван яла  х
·нана килни
2.М
·н тери ыр
· в
·л аннепе п
·рле с
·тел хушшинче ларма!
3.Килте: т
·ван таврал
·хра
4.Володя хулана тухса кайн
· кун
5.Ам
·ш
· вилни
6.Володя х
·й
·н й
·н
·шне 
·нланни
- «Улт
·к» калав
·н содержанине калани.
Замр
·к учитель Володя,  хулара 
·злекенскер, яла т
·ван ам
·шне курма каять. Унта в
·л т
·ван таврал
·ха курса сав
·нать.Теп
·р кунне Володя кун
·пех т
·ван таврал
·ха  курса зярер
·. Х
·й
·н ачал
·хне аса илч
·. Ачал
·хра 
·на ытларах х
·велл
·  кунсем аса килезз
·.  Х
·й зуралса ясн
·  пярт, тай
·лса кайн
·  пулин те,  унш
·н зав тери х
·тл
·, к
·м
·лл
·.  Ам
·ш
·  п
·ччен пур
·нать.  Т
·ват
·  ыв
·л зуратса  ястерн
· в
·л, анчах пурте т
·ван килтен тухса кайн
·. Ват
· ам
·шне Володя х
·рхенет, 
·на пул
·шмалли  зинчен вара аса та илмест. Теп
·р  зултан  ам
·ш
·  сасарт
·к вилсе каять.  Вара Володя тин ам
·ш
·  йыв
·рл
·хра  пур
·ннине  
·нланса илет:   в
·л 
·на укза-тенк
·пе те пул
·шман,  сывл
·х
·пе  те  интересленмен.
- Ыйтусем т
·р
·х 
·злесси.
1) М
·нле проблема тухса т
·рать ку калавра? (Земьери ачасем, ашш
·-ам
·ш
·пе ачасем хушшинчи хутш
·ну).
2) Калав
·н т
·п шух
·ш
·? (  Автор атте-аннене хисеплемеллине, пул
·шмаллине аса илтерет)
3) 2-3 абзацсенче ам
·ш
·н ыв
·л
·сем зинчен м
·н п
·лт
·м
·р? ( Володя-учитель, Илле-инженер, Зит
·р-бухгалтер, в
·сем хулара пур
·назз
·, яла темизе зул та килсе курман)
4) Ялалла сукмакпа утн
· чух Володя м
·н зинчен аса илет? (Ачал
·ха, каникула тавр
·нни, нес
·л
·сем аса килезз
·, киленя туй
·м
· зуралать.)
5) Т
·ван ял
·пе х
·йсен пяртне курсан Володь
·н м
·нле шух
·шсем зуралазз
·? (Зурч
·сем пурин те тен
· пекех з
·н
·скерсем. Киввисен ум
·нче те пурасем ларазз
·. Волдь
·сен зез пярч
· м
·нле пулн
· заплпх юлн
·)
6)  Володь
·па ам
·ш
· калаз
·в
·нчен эпир м
·н п
·лт
·м
·р? С
·н
·р: ам
·ш
· м
·н т
·х
·нн
·, х
·йне м
·нле тытать, м
·н-м
·н т
·вать, ыв
·лне м
·н зинчен каласа парать? ( Ам
·ш
·пе ыв
·л
· хушшинче чуна узса калазни кур
·нмасть, ам
·шне м
·н пул
·шса х
·вармалли зинчен те ыйтмасть. Ам
·ш
·н сывл
·х
· зинчен те, м
·нле пур
·нни зинчен те ыйтса п
·лмест.)
7) Ам
·ш
· х
·й
·н пурн
·з
· зинчен м
·н каласа парать? Пур
·нма йыв
·рриш
·н япкелешет-и? Хайлаври й
·ркесемпе хуравл
·р.( муталанкаласа пур
·нкалап.., шывран илсе каззине хурса тен
· пек,унтан ыратать, кунтан сурать, в
·л зитмест, ку зитмест, хисеп зук.)
8) М
·н чухл
· пур
·нать Володя ам
·ш
· пат
·нче, м
·н пул
·шса х
·варать в
·л 
·на?
9)Ам
·ш
· ыв
·л
· валли хулана илса кайма м
·н-м
·н хат
·рлет? ( пыс
·к кук
·льсем, темизе ч
·к
·т, с
·ра в
·ретме салатпа х
·мла, п
·р мих
· з
·р улми)
 10) М
·нш
·н ам
·ш
· чунтан хурланса й
·рет? ( Хулара пур
·накан Володя ам
·шне 5 зул 
иртсен зез килсе курма шутлать. Ам
·ш
·пе т
·л пулса ыр
·  с
·мах каламасть. Зав
·нпа та 
ам
·ш
· п
·т
·м чунтан хурланать, х
·йне л
·плантарма й
·ре-й
·ре зерем зине чупать).
11) Ыв
·л
·н м
·нле с
·мах
·сем хызз
·н ам
·ш
·н к
·м
·л
· з
·кленет? ( Анне, эс ан мак
·р-ха.. Эп
· 
час-часах кил
·п..)
12) Теп
·р зултан Володя м
·нле хыпар илет?  Саша ам
·ш
· патне ян
· зыр
·ва илсен в
·л 
х
·йне м
·нле туять ( аран-аран вуласа тухкалар
·, ч
·лхс
·р пек пулса ларч
·).
13) Калав м
·нпе в
·зленет тата в
·л пире м
·нле пулма в
·рентет?
  Физкультминутка
-« Ула т
·па, улт
·к» проект 
·з
· (презентаци)
1) Ула т
·па юрри калавра мизе хутчен т
·л пулать? ( 1-м
·ш хут – ача чухне Володя 
·на 
темизе хутчен те илтн
·, 2-м
·ш хут
·нче ам
·ш
· Володь
·на лашапа автобус чар
·н
·вне лезме 
кайсан илтет, ам
·ш
·нчен зак кай
·к зинчен ыйтать, 3-м
·ш хут – хайлав в
·з
·нче)
2) Словарь 
·з
·:
Улт
·к, ула  т
·па- горлица, вяхирь, дикий голубь.                                     
3) Ула т
·па зинчен
     Ула т
·па к
·вакарч
·нсен йышне к
·рет. Раззейре пил
·к т
·рл
· ула т
·па пуррине пал
·ртн
·. Лай
·х п
·хса т
·рсан в
·сем 15-18 зул пур
·нма пултаразз
·.  Ун
·н тушки 25-27 см. Х
·м
·ртарах т
·сл
·. Зунаттисем в
·злекерех, ури лаппи х
·рл
· т
·сл
· м
·й
·нче хурапа шур
· й
·р. В
·сем к
·вакарч
·нсем пекех т
·рл
·  т
·ш-тыр
·па т
·ранса пур
·назз
·.
4)Автор калава ам
·ш
· ула т
·па зинчен юрланипе тата произведение зак кай
·ках хурл
·хл
·н уласа мак
·рнипе в
·злесе м
·н каласш
·н пулн
·?  (Автор калава ам
·ш
· ула т
·па зинчен юрланипе тата  зак кай
·ках хурл
·хл
·н уласа мак
·рнипе в
·злесе вулакан
·н чунне витересш
·н пулн
·) Калав в
·з
·нче ула т
·па  «хурл
·н уласа» ур
·хла мак
·рать: « ..Ул уссине курмар
·м» тет. Володь
·ран, ун
·н пичч
·ш
·сенчен ват
· зын ч
·пт
·м ус
· та кураймар
·, шанса к
·тнипех з
·ре к
·ч
·.  Улт
·к кай
·к хурланни халь Володя хурланни те,  анчах та 
·нт
· кая  юлн
·, в
·х
·т иртн
·.
5) Зак калаври пек т
·сл
·х пурн
·зра пулма пултарать-и?
П
·Т
·МЛЕТ
·.
- Ю.Скворцов калав
· кашни зынна шух
·шлаттарма тив
·з. Эпир аннесем ум
·нче 
·м
·р пар
·мра. Калаври Володь
·на, Зит
·рпа Иллене чунтан сивлес килет, в
·сем ч
·тмалла мар чунс
·рла х
·тланч
·з: х
·йсене пурн
·з зул
· зине к
·ларн
· ам
·шне юлашки зула 
·сатма та (Володь
·с
·р пузне) килмер
·з. Ваттисем запла калан
·: « Х
·й
·н ашш
·-ам
·шне сума суман зын малалла каяймасть. П
·р Саша зез чунл
·  пулниш
·н 
·на кил
·штерме пулать.
- Синквейн зырни
1)Ам
·ш
·
Хуйх
·лл
·, ват
·
Юратать, т
·р
·шать, п
·ш
·рханать
Ам
·ш
· ыв
·л
·сене яланах к
·тет
К
·текен
2)Володя
Кахал, к
·м
·лс
·р
П
·ш
·рханмасть, пул
·шмасть, 
·нланмасть.
Чунс
·р Володя ам
·ш
· патне  зяремест
Чунс
·р
3)Саша
К
·м
·лл
·, ыр
·
·злет, т
·р
·шать, пул
·шать
Ам
·шне пул
·шса т
·ракан ыв
·л.
·зчен
-Килти 
·з:1)Володь
·па Саш
·н танлаштарулл
· характеристикине зырмалла.
2)«Анне ч
·ри» 
·слав сочинений
· зырмалла
горлица 2Рисунок 1E:\горлица 2.jpg15