“Дарынды балаларды ай?ындау мен дамытуда?ы ?дістемелік ?ызметті? р?лі”

Баяндама

Тақырыбы: “Дарынды балаларды айқындау мен
дамытудағы әдістемелік қызметтің рөлі”
Мақсаты Оқушылардың сезімталдығымен ақыл ой өрісін дамытып жетілдіру .
Ерекше қабілетті оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру
Дарынды тұлға қалыптастыру – білім мен тәрбие берудегі мемлекеттік істің ең маңыздысы болып отыр.Мақсатты білім беру- өмір талабы, тұлғаның дамуын жүзеге асыру – парызымыз. Сабақ үрдісінде сол пәнге деген қызығушылығын арттыру арқылы ерекше дарынды бала тәрбиелеу мақсаты көзделеді.Оқушылардың алған білімді меңгеруі нәтижелі болуы үшін ол сабақта тыңдаушы ғана болмай әрекет үстінде болады.
Сабақта өзідігінен орындалатын жұмыс түрлері :
Мәтін құрастыру, негізігі ойды анықтау
Ой толғау
Мазмұндама
Жоспарлау
Талдау түрлері
Мазмұндама мәтінімен мынадай жұмыс түрлері жасалынады :
А) баяндау әдісі арқылы мәтін дауыстап оқылады.
Ә) Сұрақ – жауап әдісі арқылы мазмұндамаға талдау жасалынады.
Б) Ойлары тиянақты жеткізіліп, мәтінге жуық мазмұндай алулары үшін мазмұндама мәтініне жоспар жасалынады.
В) Керекті тілдік обьектілер мәтін ішінен табылып тақтаға жазылып қойылады.
Г) Ауыспалы мағынада қолданылып тұрған сөздер түсіндіріледі.
9“Б” сыныбындағы “Қалау рай” тақырыбына арналған жаңа сабақты былай бастадым.Ол үшін алдымен оқушыларға мынадай мәтін берілді: “Осынау бейбіт өмірде жақсы оқығанды қалаймын.Әр ұстаздың айтқан ақыл кеңесі мен берген білімінен нәр алуды ойлаймын.Кейбір оқушылар сабақ үстінде бос сөзбен уақыт өткізіп отырады.Оларға айтарым: “Ерінбей сабағыңды оқы, бос сөзден пайда жоқ дер едім.Мен өзімнің достарыма осындай ақыл айттым.Олар маған өкпелемес”
Мәтіннің негізгі мазмұны адамның қандай көңілін білдіретіні жөнінде оқушыларға сұрақ қойылды.Әр оқушы өзінше ынтасын, арманын, ниетін білдіреді деген сөздермен жауап берді.содан соң айтқандарын жинақтап олардың сөздік қорымен “Қалау рай” деген не ? Кім ереже қорытып шығарады?сұрағына оқушылар нақты жауап қайтарды.
Оқушылар жауабын өзім толықтырып, кесте бойынша жасалу жолдарын сұрадым.
Әрине ол үшін оқушыда бұрыннан қалыптасқан білім негізі болу керек.Себебі шығармашылық жаттығу жұмысы кезінде оқушылардың тақырыпты қаншалықтымеңгергені деңгейлік тапсырма орындау нәтижелері арқылы анықталады.
Жоғарғы деңгейдегі тапсырма: берілген мәтінді Қалау рай,Шартты рай, Бұйрық рай Ашық рай жұрнақтарын қатыстырып өлең түріне айналдыру болатын.Сабақ барысында оқушылар мынадай өлең шумақтарын құрады:
1 Мынау бейбіт өмірде 2 Кейбіреулер отырса
Жақсы оқы ғы м келеді Ойнап – күліп бос сөзбен
Ұстазымның айтқанын “Сабақ оқы, ерінбей”
Ұғып ал ғы м келеді Дегенді айтқым келеді
10 “Б” сыныбындағы “Қалау рай” тақырыбына арналған жаңа сабақты былай бастадым.Ол үшін алдымен оқушыларға мынадай мәтін берілді: “Осынау бейбіт өмірде жақсы оқығанды қалаймын.Әр ұстаздың айтқан ақыл кеңесі мен берген білімінен нәр алуды ойлаймын.Кейбір оқушылар сабақ үстінде бос сөзбен уақыт өткізіп отырады.Оларға айтарым: “Ерінбей сабағыңды оқы, бос сөзден пайда жоқ дер едім.Мен өзімнің достарыма осындай ақыл айттым.Олар маған өкпелемес”
Мәтіннің негізгі мазмұны адамның қандай көңілін білдіретіні жөнінде оқушыларға сұрақ қойылды.Әр оқушы өзінше ынтасын, арманын, ниетін білдіреді деген сөздермен жауап берді.содан соң айтқандарын жинақтап олардың сөздік қорымен “Қалау рай” деген не ? Кім ереже қорытып шығарады?сұрағына оқушылар нақты жауап қайтарды.
Оқушылар жауабын өзім толықтырып, кесте бойынша жасалу жолдарын сұрадым.
Әрине ол үшін оқушыда бұрыннан қалыптасқан білім негізі болу керек.Себебі шығармашылық жаттығу жұмысы кезінде оқушылардың тақырыпты қаншалықтымеңгергені деңгейлік тапсырма орындау нәтижелері арқылы анықталады.
Жоғарғы деңгейдегі тапсырма: берілген мәтінді Қалау рай,Шартты рай, Бұйрық рай ,Ашық рай жұрнақтарын қатыстырып өлең түріне айналдыру болатын.Сабақ барысында оқушылар мынадай өлең шумақтарын құрады:
1 Мынау бейбіт өмірде 2 Кейбіреулер отырса
Жақсы оқы ғы м келеді Ойнап – күліп бос сөзбен
Ұстазымның айтқанын “Сабақ оқы, ерінбей”
Ұғып ал ғы м келеді Дегенді айтқым келеді
Дарынды және шығармашылық қабілеті жоғары балалармен жұмыс істейтін мұғалімге қойылар талап та, көтерер жүк те ауыр. Ол қалыпты деңгейден ерекше, өзі де ізденуші, шығармашылық тұлға болуы керек. Сонда ғана оқушы шығармашылығының өсуіне жағдай жасап дарынды азамат тәрбиелей аламыз