Презентация по казахскому языку на тему Сын есімні? ма?ыналы? т?рлері (6класс)
Алматы облысы Талғар ауданы мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар № 17 жалпы білім беретін орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Тузелбаева Гулнар Джаксыбековна
Тренинг: "Керемет" Оқушылар шеңберге тұрып, кезегімен бір-бірінің жақсы қасиеттерін айтып шығады. Барлығы жақсы қасиеттерді айтып болғаннан кейін " керемет екен" деп айтып, бір мезгілде бас бармағын көрсетіп, қолдарын жоғары көтереді.
Үй тапсырмасын тексеру. Өзімді- өзім сынаймын (Тест) 10- 9 дұрыс « 5» 10- 8 дұрыс « 4» 10- 7 дұрыс «3»
Қандай жемістер?Миға шабуыл
Қандай табиғат?
Қарашаның он бесі Сынып жұмысы Сын есімнің мағыналық түрлері
1 топ. Сапалық сын есім. Кластер жасау.2 топ. Қатыстық сын есім. Коллаж жасау.3 топ. Тақырыптық түйінді сөздерді табу.4 топ.Сурет бойынша сипаттау мәтінін жазу. Топтық жұмыс
Сын есімнің мағыналық түрлеріСапалық сын есімҚатыстық сын есімНегізгі түбір сын есімнің өзінен болып,заттың түр- түсін, сын-сапасын тікелей анықтайды. Мысалы: көк (шөп), жақсы (сөз), көкшіл (мата),тұщы(су)Заттың сын- сипатын, әртүрлі белгісін басқа сөз табының қатысуы арқылы білдіретін сын есім.Мысалы: өнерлі (жігіт), орманды (алқап), бойшаң (адам), таулы (жер), қызба (мінез)
оқулықпен жұмыс1- топ. 98-жаттығу. Сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек, екі бағанға бөліп жаз. 2 – топ. 101- жаттығу. Мәтінді оқып ,мазмұнын әңгімелеп беріңдер. «Уақыт тізбегі» бойынша3 – топ.101-жаттығу. Мәтіннің құрамындағы сапалық және қатыстық сын сын есімдерді жазып, жасалу жолдарын айтыңдар. 4 - топ. Төмендегі сөздерден қатыстық сын есім болатындай сөйлемдер құрастырыңдар. Тау, дене, күз, біл, шыда, күлкі, қызған
98- жаттығу.Сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді біл бөлек, екі бағанға бөліп жаз. Сапалық сын есімдер Қатыстық сын есімдерақшыл, жасыл, тәтті, үлкен, қымбат, жаман, қызылды- жасылды, ұзын ,жарық, кең, қысқааттылы, сазды,отты, балалы,жігерлі,егінді, иманды,еріншек,көргіш білгір, шексіз,жазғы, күзгі,былтырғы, жан-жақты,алғыр, мінезді,өнерлі жүгіргіш, басыңқы,айтқыш98- жаттығу. Сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек екі бағанаға бөліп жаз.
101-жаттығу. Мәтіннің құрамындағы сапалық және қатыстық сын сын есімдерді ажыратып , жасалу жолдарын айтыңдар. Сапалық сын есімдер :ескі , жесір,керемет, шебер, үлкен, көк, әсем, кең, қызыл,көгілдір Қатыстық сын есім: төбелі, өнерлі, кестелі,шатырлы, қабырғалы, жемісті, үйлесімді, жарасымды,
Бір сөзбен айтқанда.Қиыстырып, тауып сөйлейтін сөзге ұста адам (шешен)Айтқанға сене салатын, еш нәрсені байқамайтын адам (аңқау)Тез ашуланатын адам (ашушаң)Көрінгенге соқтыға беретін адам (ұрыншақ)Керексіз көп сөйлейтін адам (мылжың)Бойы ұзын адам (бойшаң)Әркімнің сыртынан жаман сөз айтып жүретін адам (өсекші) Сергіту сәті Бір сөзбен айтқанда.Қиыстырып, тауып сөйлейтін сөзге ұста адам. Айтқанға сене салатын, еш нәрсені байқамайтын адам.Тез ашуланатын адам .Көрінгенге соқтыға беретін адам .Керексіз көп сөйлейтін адам .Бойы ұзын адам Әркімнің сыртынан жаман сөз айтып жүретін адам.
{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}№ Мысалдар негізгі туынды даракүрделі сапалық қатыстық1Биік + + + 2Таулы + + +3Үлкен-кіші + + + 4Кішірек + + + 5Қара торы + + + 6Ұялшақ + + +7Жылы + + + 8Сөзшең + + +9Пайдалы + + +10Жасыл+++Семантикалық картамен жұмыс
Үйге тапсырма.114 – жаттығу . Мәтіндегі сын есімдердің синонимдерін үлгіде көрсетілгендей етіп жазыңдар.
Рефлексиялық экранБүгін менің білгенім....Бүгін қызық болғаны...Қиын болғаны...Мен мынадай тапсырманы ... орындадым.Менің түсінгенім...Енді мен... орындай аламын.Менің сезінгенім...Менің үйренгенім...Менде жақсы шыққаны...Мен... жасай алдым.Сабақ маған өмірге... берді. Менің жасағым келгені...