Творческая работа на тему:Математика саба?ында?ы дидактикалы? ойындарды? ма?ызы
ШыCармашылыK жaмыстыS таKырыбы:
Математика сабаCындаCы дидактикалыK ойындардыS маSызы
Математика п‰нініS мaCалімі:
Жоспары:
І.Кіріспе б™лім
1. ДидактикалыK ойынCа аныKтама
ІІ. Негізгі б™лім
Ойын-п‰нге KызыCушылыKты арттырудыS тиімді жолы
ДидактикалыK ойындардыS маKсаты мен міндеттері
Jaрылымы
СапалылыCы
Т_рлері ж‰не Kолданылуы, теориясы
Даму деSгейлері
Бала ойынында педагогтыS р™лі
ІІІ. Jорытынды б™лім
ДидактикалыK ойынныS маSызы
Эпиграф:
Ойын дегеніміз aшKын, білімге KaштарлыK пен еліктеудіS маздап жанCан оты.
В.М. Сухомлинский
І.Кіріспе б™лім
Ойын адамныS ™мір танымыныS алCашKы Kадамы. Ойын ™мірде ™те ерте жастан басталып, адамныS к‰сіпті толыK мегергенінше жалCасады. Ал оKыту процесінде жаSа технологияныS маSызды б™лігі б.т. АдамныS ойын ‰рекетерініS формалары мен ‰дістері ж‰не мазмaны Kарапайым сылдырмаKтар мен KозCалыстар жасаудан, бірте-бірте фантастикалыK шындыK деSгейіндегі видеокомпьютерлік ойынCа дейін ауысады.
Орыс Cалымы, д‰рігер, педагог К.А.Покровский «ойын-к_нделікті бала еSбегі, болашаK ™мірініS бастамасы.Ойын _стінде баланыS ертеSгі ™мірге деген Kабілеті байKалады»-деген. Ойын баланы KимылCа, ‰рекетке, денешыныKтыруCа т™селдіреді. Сол арKылы ™мір к_ресіне, еSбекке баулиды. Ойынсыз аKыл-ойдыS Kалыпты дамуы да жоK. Ойын арKылы баланыS рухани сезімі жасампаз ™мірмен aштасып, ™зін KоршаCан д_ние туралы т_сінік алады.
МатематикалыK ойын дегеніміз-тынысы кеS, алысKа меSзейтін, ойдан-ойCа жетелейтін, адамCа Kиял мен Kанат бітіретін Cажайып н‰рсе, аKл-ой жетекшісі.
Ойын-2 немесе одан да к™п адамдардан Kaрылатын топтардыS ™з м_дделерін іске асыру _шін к_рес ж_ргізу процесі. €рбір топтыS ™з маKсаты, стратегиясы болады.
Педагогика саласында пайдаланатын ойындарды - дидактикалыK ойындар дейді.
ІІ. Негізгі б™лім
ДидактикалыK ойындар баланыS ынтасын сабаKKа аударуCа, к™Sіл KойCызуCа, Kабылдауын жеSілдетуге, білімді толыK игеруге к™мектеседі,сабаKKа эмоциялыK бояу береді.
ОйынныS маKсаты: Баланы п‰нге KызыKтыру, логикалыK ойлауын дамыту
Таным ‰рекетін Kалыптастыру, тиянаKтау, пысыKтау, алCан білімді тексеру, KызыCушылыCын ояту,белсенділігін арттыру.
Міндеті: 1) ТанымдыK: баланыS тану, іздену ‰рекетін дамыту.
2) Т‰рбиелік: айналасымен Kарым-Kатынас жасауCа, Kажетті даCдыны,адамгершілік Kасиеттерін Kалыптастыру
ДидактикалыK ойындарды Kaру мына негіздерге с_йенеді:
1) БалалардыS іс-‰рекетіне ойын т_рлерімен оKуды байланыстыру,біртіндеп KызыKты жеSіл ойындардан ойын-тапсырмалар арKылы берілген оKу-т‰рбие м‰селелеріне к™шу.
2) Шарты мен міндеттерін біртіндеп к_рделенуі
3) Берілген тапсырмаларды шешуде баланыS аKыл-ой белсенділігініS к_шеюі
4) ОKу-т‰рбие маKсаттарыныS бірлігі
ДидактикалыK ойындардыS сапалылыCы:
ОлардыS сабаKтыS ‰р кезеSіндегі орны мен міндетін, маKсатын д‰л аныKтауCа, оны KолданудыS теориясы мен практикасын мaCалімніS жетік меSгеруіне, шеберлік танытуына, ойынCа Kажеті материалдарды алдын-ала дайындап алуына, ойын _рдісіне оKушыларды белсенді Kатыстыруына
байланысты болады.
ДидактикалыK ойын т_рлері:
1) ЗаттыK дидактикалыK ойындар
Бaл ойын ‰рт_рлі ойыншыKтармен ж/е ‰рт_рлі ойын материалдарымен aйымдастырылады.
2) ^стел _сті ойындары: Лото, домино, Kарлы кесек т.б.
3) С™здік дидактикалыK ойындар, яCни ауызша ойналатын ойындар:
Мыс: “Егер, онда”, виктариналыK сaраKтар, математикалыK жaмбаKтар т.б.
ОйындардыS ЫKтималдыK стратегияларды зерттеудіS математикалыK ‰дісі ойындар теориясы деп аталады. Ойындар олар ж™ніндегі аKпаратыS толыKтыCына байланысты толыK аKпаратты ж‰не толыK емес болып б™лінеді.ТолыK аKпаратты ойында ‰рбір Kатысушы ойынныS кез-келген с‰тінде ойынCа KатысушылырдыS жаCдайы ж™нінде біледі.(мыс: шахмат ойыны) ТолыK емес аKпараты ойында ойынCа Kатысушы басKа ойыншылардыS Kандай ресурстары бары ж™нінде ж/е олардыS Kандай стратегияны пайдаланатыны ж™нінде аKпарата болмайды.
ОKытудыS ойын теориясын Kолдануда 2 жаKты дидактика байKалады:
1.Ойнау _шін білу, _йренудіS Kажеттілігі.
2. Ойнай отырып, ™зіндік білім алуы, ™мір т‰жірибесін жинаKтау Kажеттігі.
Ойнау теориясы мен практикасын отандыK ж‰не шет елдік педагог-психологтар, социологтр зерттеуде.
ДидактикалыK ойынCа мысалCы Cажайып алаS, брэйн-ринг, математикалыK сайс, к™шбасшы, лото, танграмм, «айырмашылыCын тап,» математикалыK эстафеталар, виктариналар, крассвордтар, ребустар.
Сонымен KатарaлттыK ойындары математика теоремаларын оKушылардыS ауызша жеткізу сауаттылыCы мен біліктілігін дамыту _шін пайдалануCа болады. `лттыK ойындар- ата-бабалардан бізг жеткен «ханталапай» ойынын топтыK жарыс сабаCында пайдалануCа болады.
Бaл негізгі шарты бойынша шашылCан асыKты кімк™п жинаса, сол aтKаны. Ал мен ™з сабаCымда 2 топтан 2 оKушы шыCарып шаштым. Jай топтыS баласы Kанша асыK жинаса, сонша №-лі асыKтыS, яCни топтаманыS есебін шыCарады. Бaл баланы жылдамдыKKа, ептілікке _йретеді.
«АKс_йек» ойынын айлы т_нде к™Sіл к™терген жстар с_йекті лаKтырып, оны іздеу арKылы ойнаCан.Мен «аKс_йекті» 5-сыныпта теSдеу таKырыбын ™ткенде белгісіз айнымалыныS м‰нін табу _шін, 8-сыныпта арифметикалыK квадрат т_бірдіS м‰нін табу _шін ойнаттым. Бaл _шін т_бір таSбасы KойылCан кез-келген карточканы таSдап алып, оныS теріс санныS квадрат т_бірін табу керек.
«АрKан тартыс» ойыныныS негізгі шарты 2 топтыS сынасуы болса, математика сабаCында 2 топ білім сынасады.Мaны былай жасадым: ЖуандыCы 2 елідей aзын жіпті таKтаныS жоCарCы жаCынCы 2 шегеге іліп, aштарын теSестіріп Kоямын.2 топтан 1-1 оKушы шыCып, 1 мезгілде есеп шыCаруCа кіріседі. Jай топтфыS оKушысы бaрын шыCарса,жіптіS aшын ™зіне Kарай тартады. Н‰тижесінде арKанKай топKа Kарай к™п жылжыса сол жеSді деп есептеледі. Бaл ойынды 5-сыныпта «б™лшектерді к™бейту» таKырыбын ™ткенде пайдаландым.
«Б‰йге» ойыныныS шартында еS ж_йрік, с‰йг_ліктер жарысады. Ал мен «б‰йгені» «ХХІ Cасыр к™шбасшысы» атты баCдарламаныS ойында 9-сынып пайдаландым. «ТригонометриялыK функциялардыS Kасиеттері»таKырыбын ™ткенде таKырыпKа байланысты сaраKтар Kою арKылы пайдаландым.
«ЖорCа» Мaны математикалыK кеште «`лы математиктер» атты виктариналыK сaраKтар т_рінде ™ткіздім.
Ойын ‰рекеті негізінен 3 т_рлі даму деSгейлерінен тaрады: к‰сіптік ойындар, ‰уестену ойындары, оKу-жаттыу ойындары.
Ойын оKу _рдісінде оKытудыS ‰рі формасы, ‰рі ‰дісі ретінде дербес дидактикалыK категория бола алады. Сол сияKты ойынды студенттер мен оKушылардыS, мaCалімдер мен оKушылардыS, мектеп жасына дейінгі бала т‰рбиешілердіS бірлескен оKу ‰рекетініS ™зара байланыста болатын технологиясы ретінде KарастыруCа болады.
ПедагогтыS бала ойынындаCы р™лі
Педагог- aйымдастырушы, аKыл-кеSесші, ойын барысында болатын даулы м‰селені шешетін ‰діл т™реші. ЕS бастысы - баланыS досы.
ІІІ.Jорыта айтKанда
ДидактиклыK ойындар оKушыларды ™з бетінше жaмыс істеуге даCдыландырады, олардыS ойлау Kабілеттерін, ізденімпаздылыCын арттырады, с™з Kорын молайтуCа к™мектеседі, сабаKта дидактикалыK ойындарды пайдалану мектеп оKушыларын сол п‰нге белсенділігін арттырады, баCдарламалыK материалдарды Kажет деSгейде меSгеруге ыKпал етеді.
Балалар ойын барысында ™здерін еркін сезінеді, ізденімпаздыK, тапKырлыK Kасиеттері байKалады. Сезіну, Kабылдау, ойлау, зейін Kою, ерік арKылы т_рлі психологикалыK т_сінікпен сезім‰рекетіне с_йенеді.Ойын _стінде бала Kуаныш пен реніш сезімдерін сезінеді.
К™рнекті нидерланд оKымыстысы Иохан ХейзинганыS «Ойнаушы адам» деген д‰лелдемесіне кеS тараCан еSбегінде: «ойын адамзат ‰рекетініS Жан-жаKты KамтылCан ‰дісі, адамзат тіршілігініS универсал категориясы» Ойын ™мір с_ру ‰дісі емес, біраK адам ‰рекетініS Kaрамды негізі. АKылды адам дегеніміз еS алдымен ойнайтын адам»,-дейді.
АтаKты француз Cалымы Луи де Брайль «ЕS Kарапайым м‰селені KозCайтын ойындардыS ™зінде Cылыми жaмысKа aKсас жалпы элементтер к™п кездеседі» Екі жаCдайда да (ойын мен Cылыми жaмыс) еS бастысы KойылCан маKсаттыS болуы, сонан соS KиындыKтыS болуы, оны жеSу, жаSалыKты ашу-Kуаныш. Міне, сондыKтан адамдарды жасына Kарамастан ойын ™зіне тартып тaрады»,-дейді.
13PAGE 15
13PAGE 14815
13PAGE 15
15