инновациялы? педагогикалы? идеялар

Инновациялық – педагогикалық идеялар
Мұғалім - өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, ал оқуды, ізденуді тоқтатқанмен оның мұғалімдігі де жойылады.К.Д.Ушинский.
Білім беру жүйесі - сабақтастығы бар білім беру бағдарламалары мен әр түрлі деңгей мен бағыттағы мемлекеттік білім беру стандарттары жүйесінің, оларды әртүрлі ұйымдастыру құқықтық формадағы, типтегі және түрдегі білім беру мекемелерінде іске асырушы тармақтардың, сонымен бірге білім беруді басқару органдары жүйесінің жиыны.
Бiлiм беру жүйесi қоғамның әлеуметтiк – экономикалық дамуында жетекшi роль атқарады, сондай – ақ оны әрi қарай айқындай түседi. Ал бiлiмнiң қалыптасып, дамуының жалпы шарттары философияның негiзгi мәселесi – рухтың материяға, сананың болмысқа қатынасы тұрғысынан зерттелетiн iлiм таным теориясы деп аталады. Таным теориясының басқа ғылыми теориялардан түбiрлi айырмашылығы – ол бiлiмнiң қалыптасуы мен негiзделуiнiң жалпы ұстанымдарын, объективтiк қатынастарды қалыптастырады.
Орыс педагогі К.Д.Ушинский айтқандай, қазіргі заман талабына сай, әр мұғалім, өз білімін жетілдіріп, ескі бірсарынды сабақтардан гөрі, жаңа талапқа сай инновациялық технологияларды өз сабақтарында күнделікті пайдаланса, сабақ тартымды да, мәнді, қонымды, тиімді болары сөзсіз. Бұл жөнінде Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңының 8-бабында «Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» деп атап көрсеткен. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев жолдауында айқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім». Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің технологиялан
дыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың инновациялық педагогикалық идеялары бойынша әртүрлі технологиялары сарапталып, жаңашыл педагогтардың іс – тәжірибесі зерттеліп, мектеп өміріне енуде.
Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты - бәсекеге қабілетті маман дайындау. Мектеп – үйрететін орта, оның жүрегі - мұғалім. Ізденімпаз мұғалімнің шығармашылығындағы ерекше тұс - оның сабақты түрлендіріп, тұлғаның жүрегіне жол таба білуі. Ұстаз атана білу, оны қадір тұту, қастерлеу, арындай таза ұстау - әр мұғалімнің борышы. Ол өз кәсібін, өз пәнін , барлық шәкіртін , мектебін шексіз сүйетін адам.Өзгермелі қоғамдағы жаңа формация мұғалімі – педагогикалық құралдардың барлығын меңгерген, тұрақты өзін-өзі жетілдіруге талпынған, рухани дамыған, толысқан шығармашыл тұлға құзыреті.Жаңа формация мұғалімі табысы, біліктері арқылы қалыптасады, дамиды. Инновациялық – педагоги калық технологиялар идеялар байқауының негізгі ережелері  : бәсекеге қабілеттілігі, білім беру сапасының жоғары болуы, кәсіби шеберлігі, әдістемелік жұмыстағы шеберлігі.
Осы айтылғандарды жинақтай келіп, инновациялық – педагогикалық идеялар немесе жаңа формация мұғалімі- рефлекцияға қабілетті, өзін-өзі жүзеге асыруға талпынған әдіснамалық , зерттеушілік, дидактикалық - әдістемелік, әлеуметтік тұлғалы, коммуникативтілік, ақпараттық және тағы басқа құзыреттіліктердің жоғары деңгейімен сипатталатын рухани- адамгершілікті, азаматтық жауапты, белсенді, сауатты, шығармашыл тұлға.
Нәтижеге бағытталған білім моделі мен басқарудың жаңа парадигмасы аясында жекелеген ұғымдар мен нормаларды және тиімді инновациялық педагогикалық идеяларды меңгеру үшін педагогтардың кәсіби мәдениетін дамытуға бағытталған оқу қажеттіліктері туындылап отыр.
Біліктілік арттыру жүйесінде педагогтардың оқу қажеттіліктері нақты білімнің мәнін түсінуге, соның нәтижесінде өзіндік іс- әрекетке енуге және жеке өміріндегі тәжірибені жетілдіру мақсаттарына байланысты қалыптасады.
Осы заманғы мұғалім оқуға үлкен потенциалдық мүмкіндіктермен келеді.
Сондықтан олардың функционалдық сауаттылықтарын кәсіби шеберлікпен ұштастыру үшін нәтижеге бағытталған білім беру үлгісінде мақсатты түрде білім беретін, қалыптастыратын, дамытатын андрогогикалық процесс қажет. Басқаша айтқанда ересектерге арналған, жалпы және кәсіби білімнің қажеттілігін дамыту, ғылым, білім мен мәдениет жетістіктері арқылы адамдардың жалпы мәдениеті мен әлеуметтік белсенділікті дамытуға бағытталған танымдық іс-әрекетке ынталандыру үшін білім беру. Қазіргі білім беру парадигмасы «білікті адамға» бағытталған білімнен «мәдениет адамына» бағытталған білімге көшуді көздейді. Бұл білім беру жаңаша ұйымдастыру- оның философиялық , психологиялық, педагогикалық негіздерін, теориясы мен тәжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді.
Сондықтан бүгінгі күні еліміздің білім жүйесінде оқыту үдерісін тың идеяларға негізделген жаңа мазмұнын қамтамасыз ету міндеті тұр.
Француз қайраткері «Адамға оқып – үйрену өмірде болу, өмір сүру үшін қажет» дегендей оқыту процесін технологияландыру, осыған сәйкес оқу бағдармаларын жасау, ғалымдар мен жаңашыл педагогтардың еңбектерімен танысу жұмыстары мұғалімдердің үздіксіз ізденісін айқындайды. Жаңа педагогикалық технологиялардың негізгі мәні пассивті оқыту түрінен активті оқытуға көшу оқу танымын ұйымдастырудағы бастамашылдығына жағдай туғызу, субьективтік позицияны қалыптастыру.
Білім сапасын арттыру және нәтижеге бағытталған үлгіге беталуы барысында мұғалімдер мемлекеттік стандарт берілген нәтижелерге жетуде кәсіби шеберлікпен меңгерген зерттеу біліктері мен дағдылары нәтижесінде проблеманың шешімін таба алатын, ақпараттық – коммуникативті мәдениеті жоғары тұлғалық - дамытушылық функцияны атқарады. Қазіргі заман адамның осы құзыреттілікті меңгере отырып тек « кәсіби икемділігін оңтайландыруды қамтамасыз ету ғана емес, іске асырылу мүмкіндігін « үнемі оқып – үйрену және өзін-өзі жасау талабын қалыптастыра алады.
Қазақстандағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы жобасында Қазақстанда оқитындарды сапалы біліммен қамтамасыз етіп, халықаралық рейтингілердегі білім көрсеткішінің жақсаруы мен қазақстандық білім беру жүйесінің тартымдылығын арттыру үшін, ең алдымен, педагог кадрлардың мәртебесін арттыру, олардың бүкіл қызметі бойына мансаптық өсуі, оқытылуы және кәсіби біліктілігін дамытуды қамтамасыз ету, сондай- ақ педагогтердің еңбегін мемлекеттік қолдау мен ынталандыруды арттыру мәселелеріне үлкен мән берілген. Осыған байланысты қазіргі таңда еліміздің білім беру жүйесіндегі реформалар мен сыңдарлы саясаттар, өзгерістер мен жаңалықтар әрбір педагог қауымының ойлауына, өткені мен бүгіні, келешегі мен болашағы жайлы толғануына, жаңа идеялармен жаңа жүйелермен жұмыс жасауына негіз болары анық. Олай болса, білімнің сапалы да саналы түрде берілуі білім беру жүйесіндегі педагогтердің, зиялылар қауымының деңгейіне байланысты. Дәстүрлі білім беру жүйесінде білікті мамандар даярлаушы кәсіби білім беретін оқу орындарының басты мақсаты – мамандықтарды игерту ғана болса, ал қазір әлемдік білім кеңестігіне ене отырып, басекеге қабілетті тұлға дайындау үшін адамның құзырлылық қабілетіне сүйену арқылы нәтижеге бағдарланған білім беру жүйесін ұсыну – қазіргі таңда негізгі өзекті мәселелердің бірі. Жалпы алғанда «құзырлылық» ұғымы жайлы ғалым К.Құдайбергенова «Құзырлылық ұғымы – соңғы жылдары педагогика саласында тұлғаның субъектілік тәжірибесіне ерекше көңіл аудару нәтижесінде ендіріліп отырған ұғым.
Қазақ мектебінің бүгінгі жайы мен ертеңі, оқушылардың білімділік және тәрбиелік деңгейі шешуші дәрежеде мұғалімге, ата-анаға және қоғам қауымдастығына жүргізілген жұмыстарға, ізденісіне байланысты. Бастауыш сыныптарға арналған бағдарламалар педагогикалық үрдісті жаңаша қарауды талап етеді. Педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің мақсаты – жан-жақты дамыған жеке тұлға қалыптастыру болса, оқытудағы негізгі мақсат - өздігінен дамуға ұмтылатын жеке тұлғаны қалыптастыру. Жеке тұлғаның дамуында маңызды роль атқаратын оқушының өз бетінше жұмысын тиімді ұйымдастыра білу; сол арқылы материалды саналы меңгертудің жүйесін жасау; оқушының түрлі дара қабілеттерін арттыру.
Өз бетінше жұмыс қазіргі жеке тұлғаны қалыптастыру және тәрбиелеуде, білім берудің приоритетін түбегейлі өзгертуде, яғни бұрынғыша оқушыны пәндік білім, біліктердің белгілі бір жиынтығымен қаруландыруды түбегейлі өзгертуде.
Өзіндік жұмыстың негізгі мақсаты оқушылардың танымдық міндеттерін қалыптастыру, шығармашылық қабілеттері мен қызығушылығын жетілдіру, білімге қүштарлығын ояту. Мұғалім сабақта әдіс - тісілдерді пайдалана отырып, балалардың ұсыныс - пікірлерін еркін айтқызып, ойларын ұштауға және өздеріне деген сенімін арттыруға мүмкіндік туғызып отыру қажет. Әдіс – тәсілдер арқылы өткізген әрбір сабақ оқушылардың ойлануына және қиялына негізделіп келеді, баланың тереңде жатқан ойын дамытып оларды сөйлетуге үйретеді. Түрлі әдістемелік тәсілдер пайдалану арқылы қабілеті әртүрлі балардың ортасынан қабілеті жоғары баланы іздеп, онымен жұмыс жасау, оны жан - жақты тануды ойлап, оқушылардың шығармашылық деңгейін бақылап отыру әрбір мұғалімнің міндеті.
Жаңа технологияны меңгеруде мұғалімнің жан – жақты, білімі қажет. Қазіргі мұғалім:
Педагогикалық үрдісте жүйелі жұмыс жүргізе алатын;
Педагогикалық өзгерістерге тез төселетін;
Жаңаша ойлау жүйесін меңгере алатын;
Оқушылармен ортақ тіл табыса алатын;
Білімді, іскер, шебер болу керек;
Жаңа педагогикалық технологияның ерекшеліктері – өсіп келе жатқан жеке тұлғаны жан –жақты дамыту. Инновациялық білімді дамыту, өзгеріс енгізу, жаңа педагогикалық идеялар мен жаңалықтарды өмірге әкелу. Бұрынғы оқушы тек тыңдаушы, орындаушы болса, ал қазіргі оқушы – өздігінен білім іздейтін жеке тұрға екендігіне ерекше мән беруіміз керек. Бұдан келіп болашақ ұрпақтар инновациялық педагогиканың идеяларымен танысады.
«Талапкер орта мектебі мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар» мемлекеттік мекемесі
Инновациялық – педагогикалық идеялар байқауының
ережесімен таныстыру.
Г.Н.Саргаскаева
2014-2015 оқу жылы
Ата-ананың ұйымдастыру және бағыттаушы ролін, ата-анамен бала арасындағы өзара қатынастың сипатын, бала тәрбиесіне әсер ететін жанұяның мақсатты адамгершілік бағыттарын, баланың жанұядағы араласатын іс-әрекетінің алуан түрлілігін, ата-ананың тәрбие құралдарын, тәсілдерін, әдістерін пайдалана алу қабілеттерін, баланың белсенділігінің дәрежесін көруге болады.
Ата-ана арасындағы, ата-ана мен бала арасындағы, балалардың арасындағы өзара қатынас педагогикалық процестің тәрбиелік механизмдері болып табылады.
Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, жаңа дәуірдің күн тәртібінде тұрған мәселе – білім беру, ғылымды дамыту. Өркениет біткеннің өзегі,сғылым, тәрбие екендігіне ешкімнің таласы жоқ. Осы орайда білім ордасы – мектеп, ал мектептің жаны – мұғалімдердің басты міндеті - өз ұлтының тарихын, мәдениетін, тілін қастерлей және оны жалпы азаматтық деңгейдегі рухани құндылықтарға ұштастыра білетін тұлға тәрбиелеу.
Бәрімізге белгілі, біздің қоғам аса күрделі жағдайларды бастан кешірді. Өтпелі кезеңге тән өмірдің ауыртпалықтарын ешкім жоққа шығара алмайды. Бірақ адам қандай жағдайда да өзінің биік адамгершілік сипаттарын, кісілік қасиеттерін сақтап қалуға тиіс. Тәрбиенің осы жақтарын қазақ жастарының санасына кішкентайынан терең енгізу қажет. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында да мектеп оқушылары бойында адамгершілік және тұрмыс негіздерін қалыптастыру, азаматтыққа тәрбиелеу және олардың ақыл – ойын айқындау басты міндет екендігі айтылған. Олай болса, қоғам болашағы- жас ұрпақтың бойына адамгершілік, ізгілік, мейірімділік, ақыл-ой, сана-сезім қалыптастыратын салауатты тәрбие беру мазмұнын жаңаша құру қажет. Осы орайда, «Сабақ беру – үйреншікті жай шеберлік емес, ол – үнемі жаңадан жаңаны табатын өнер» деген, Жүсіпбек Аймауытовтың сөзін айта кету артық болмас.
Егеменді еліміздің ең басты мақсаты өркениетті елдер қатарына көтерілу болса, ал өркениетке жетуде жан-жақты дамыған, рухани бай тұлғаның алатын орны ерекше. Қазіргі білім берудің басты мақсаты да сол жан-жақты дамыған, рухани бай жеке тұлға қалыптастыру болып табылады.
Рухани бай, жан-жақты дамыған жеке тұлғадағы ең басты қасиеттердің бірі - тіл байлығы, өз ойын нақты, терең мағыналы әрі көркем жеткізе білетін, шешен де ойлы сөйлей білетін, Абайша сөйлегенде сөзі жүрекке жылы тиетін, сөз құдіретін игерген адамдарда да тұлғалық қасиет болады. Рухани адамгершілікке тәрбиелеудің басты мақсаты оқушылардың белсенді өмірлік жолын, қоғамдық борышқа саналы көзқарасын, сөз бен істің бірлігін қамтамасыз етіп, адамгершілік нормаларынан ауытқушыларға жол бермеуді қалыптастыру болып табылады.
Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуда әр түрлі әдіс - тәсілдерді қолдануға болады. Оқушылардың өзіндік жұмыстарының мән - мағынасын ұйымдастырудың тәсіл - амалдарын бір ғана белгімен сипаттауға болмайды. Өзіндік жұмыстың ұйымдастырудың негізгі шарттары мыналар:
Мұғалімнің нақты тапсырмалар беруі;
Жұмысты орындаудың уақытын белгілеу;
Мұғалімнің басқаруымен оқушылардың
Дербестігініңөзара байланысы олардың жұмысты өз
еркімен орындау.
Оқушылардың өзіндік жұмысы - мұғалімнің қажетті нұсқаулары бойынша оқушының оқу жұмысының жеке дара және ұжымдық түрі. Өзіндік тапсырмаларды орындау барысында оқушылардан белсенді ойлау талап етілді. Осының нәтижесінде оқушылар өздігінен бақылауды үйренеді, олар да тапсырылған істі орындаудағы жауапкершілік сезім, еңбексүйгіштік, табандылық, ұйымшылдық, бір - бірімен деген жолдастық көмек қалыптасады. Өзіндік жұмыстың негізгі мақсаты оқушылардың танымдық міндеттерін қалыптастыру, шығармашылық қабілеттері мен қызығушылығын жетілдіру, білімге қүштарлығын ояту. Мұғалім сабақта әдіс - тісілдерді пайдалана отырып, балалардың ұсыныс - пікірлерін еркін айтқызып, ойларын ұштауға және өздеріне деген сенімін арттыруға мүмкіндік туғызып отыру қажет. Әдіс – тәсілдер арқылы өткізген әрбір сабақ оқушылардың ойлануына және қиялына негізделіп келеді, баланың тереңде жатқан ойын дамытып оларды сөйлетуге үйретеді. Түрлі әдістемелік тәсілдер пайдалану арқылы қабілеті әртүрлі балардың ортасынан қабілеті жоғары баланы іздеп, онымен жұмыс жасау, оны жан - жақты тануды ойлап, оқушылардың шығармашылық деңгейін бақылап отыру әрбір мұғалімнің міндеті.
Қазіргі заман талабына сай шығармашылық қабілеттің дамуына бағытталған білім дегеніміз – аз уақыт ішінде мол идея қорын алу емес, керісінше, жеке тұлғаның толық дамуын қамтамасыз ететін іс Шығармашылық қабілеттің дамуы әрбір балаға қажет екендігін, әр тұлғаның қоғам дамуында өз орны бар екендігін біле отырып, дарынды балалардың тек өткенге емес, болашаққа да қызығушылығымен, іс-әрекеттердің жаңа тәсілдерін көбейтуге қабілеттерімен ерекшеленетіндігін атап өту қажет. Сонымен бірге бұл жеке тұлғалық дамудың мақсаттарына да жауап береді. Баланың дарындылығын анықтаудың негізі мектептен басталады.
Мектеп балаларымен жұмыс істеу – ерекше маңызды педагогикалық проблема. Осыған байланысты дарынды балалармен жұмыс істеудің төмендегідей кезеңдерін анықтауға болады:
Баланың жеке ерекшелігін, дарынын зерттеу;
Балалар шығармашылық өнімдерін жариялау;
Игерілген нәтижелерді бақылау.
Яғни осындай жұмыс істеу бағыттары арқылы бала белгілі бір шеберлікке жеткен соң, оның шығармашылық қабілеті дамиды, өзіндік идеясы туып, үлкен ізденіс пайда болады. Дарынды баланың бойындағы дамыған сана белсенділігі мен таным белсенділігі, тума қабілеті. Ол қабілет мектепте сан алуан ғылыми салалардан білім алу арқылы және ұстаздардың көмегі арқылы ашылады және дамиды.
Осындай жұмыстарды үнемі жүргізу шығармашылыққа баулуға, шәкірт бойындағы талант
Жеке тұлғаны өздігінен білім алуға баулу – оны ғылым мен мәдениетке үйрету, білім, қарым-қатынас ережелерін, әлеуметтік тәжірибені меңгерту. Бұл аталған мiндеттердi iске асыру үшiн тілдік тұлғаның құндылық бағдарын қалыптастыру маңызды. Жеке тұлғаның құндылық бағдарын қалыптастыру мемлекеттік деңгейдегі мәселе. Жеке тұлғаның құндылық бағдары ұлттық сана, отансүйгіштік қасиеттерінсіз іске аспайды. Құндылық бағдар дегенiмiз - бұл қазiргi уақытта жеке тұлғаның құндылыққа бағдарланған ой-санасы, пікірі, көзқарасы, сенімі, iскерлiгi, iшкi мүмкiндiгi. Құндылық бағдар тіл үйренушінің оқу-танымдық әрекетiне түрткi болып, тіл үйренуіне ықпал етедi, ол оқу әрекетінiң құрамдас бөлiктерiне тiкелей байланысты, мақсаттың орындалуын анықтайды. Құндылық бағдар – жеке тұлғаның белгiлi бір әлеуметтiк құндылықтарды мақсат етiп ұстауы, адамның қоршаған ортаға, құндылықтар тобына деген карым–қатынасы. Жеке тұлғаның таңдаулары құндылық бағдарлар жүйесiне бiрiгедi.
Ыбырай Алтынсарин сөзімен айтқанда мектептің жұмыскер жүрегі – ұстаз. Яғни, негізгі білім қазығы –бастауыш сынып мұғалімдерінен үлкен үміт күтері сөзсіз. Осы міндеттерді жүзеге асыруда әр сыныптың ерекшелігі білім деңгейіне сай болуы қажет. Қазіргі заман талабына бейімделген шәкіртті тәрбиелеп, білім беруде өз тәжірибемде басты өзекті тақырыбымызды: «Жеке тұлғаға бағытталған оқытуды ұйымдастыру арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін арттыру», - деп атадық.
Осы тақырыпты меңгеру барысында мынадай міндеттер шешімін табуға тиіс:
Оқушының психологиялық даму ерекшелігін, пәнге деген қызығушылығын анықтау;
Тілдік қорын, мәдени сөйлеуін жетілдіру;
Оқушылардың өздігінен іздене отыра, шығармашылық қабілеттерін арттыруға икемдеу, соған байланысты жұмыс түрлерін жасау;
Оқу мен тәрбие егіз екендігін ескере келе, тәрбие жұмыстарында да, оқушының танымдық белсенділігін арттыру.
Мұғалімнің инновациялық идеялары (Баяндама)Мұғалімнің инновациялық идеялары (Баяндама).Білім жүйесі өміріндегі стратегиялық маңызды сала болып табыла- тындығы белгілі. Ал оқу процесіндегі дәстүрлі әдістердің озық заман талабына жауап бере алмайтыны түсінікті жайт. Бүгінгі уақыт талабы- на сәйкес білім беруді одан әрі жетілдіру оқу тәрбие процесіне озық тәжірибені, ғылыми жетістіктерді енгізуді талап етеді.Математика мұғалімдерінің педагогикалық жұмыстарына қойылатын талаптарының басқа пәндер мұғалімдерінің жұмысына қойылатын та- лаптарды іске асыру – мұғалімнің жұмыстарының мақсаттылығын кү- шейтіп, сабаққа және сабақтан тыс уақытында нәтижелі әрі құнды ма- териалдарды ұйымдастыруына мүмкіндік туғызады. Оқу – тәрбие үрдісін ұйымшылдықпен жүргізуде мұғалім басты тұл- ға. Осындай талапқа сай қызмет істеу үшін алдымен мұғалім өзінің теориялық және әдістемелік білімін ұдайы толықтырып, үздіксіз ізде- нуі, өз мамандығын барынша жетілдіру және психология мен педа- гогика ғылымдары жайындағы жаңалықтар мен озық тәжірибелерді үнемі пайдаланып отыруы тиіс. Сонда ғана мұғалім қызметінің жемісі оқу-тәрбие жұмысының нәтижесі бүгінгі күннің талабына үн қосады.Үз- діксіз іздену-бүгінде мұғалімдерге қойылып отырған талаптардың бі- рі. Мұғалім шеберлігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі – методика сала- сындағы ғылыми жаңалықтар мен озық алдыңғы қатарлы тәжірибені жетік игеру.Қазіргі замандағы ақпараттық технологиялар білім беру үрдісінде оқушының қабілетін дамытуға мүмкіндік береді, және оқушының та- нымдық іс-әрекеттері күшейіп, өзіндік жұмыстарды тез орындау мүм- кіндіктері артады. Осылайша оқыту құралдарының бірі – электрондық оқулық. Ол оқушыларды даралай оқытуда жаңа информацияларды жеткізуге, игерілген білім мен біліктерді тестік бақылауға арналған программалық құрал.Жаңа технологиялар – педогогтың мүмкіндігін күшейтетін құрал, бірақ ол мұғалімді алмастыра алмайды. - математикада компьютерді пайдалану арқылы оқу сапасының артуы мен оқыту аймағының кеңеюіне байланысты қоғамның әлеуметтік та- лабына сай болуы;- компьютерлік технологияның бұрынғы дәстүрлі пәндерге,оның ішінде математикаға араласуы енгізілуі; - оқушыларды әртүрлі компьютерлік техникалық құралдар игеріп, со- ларды тұтыну тәсілдерінің қалыптасуы, яғни оларды игеру оқушылар- ды жаңа білім ортасына жылдам енгізеді.- математикалық түсініктерді оқып үйренуге қажет жоғары деңгейдегі ойлау қабілетін қалыптастыру мен дамытуда компьютерлік техника- ның тұрақты қолдану мүмкіндіктерінің пайда болуы;Компьютермен оқытудың өз мақсаты, мазмұны, формасы және ерек- ше өткізу тәсілі бар екені белгілі.Мұғалім жеке көзқарасы бар, соны қорғай білетін жігерлі тұлға, зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар маман, білімді де білікті, көп оқи- тын, көп тоқитын, білімін күнделікті ісіне шебер қолдана білетін, өзінің оқушысын өз бетінше білім алуға үйрете алатын болу керек. Бұл өмір талабы. Мұғалімде ұйымдастырушылық, құрылымдық, бейімділік, са- раптамалық қабілет болуы шарт. Ол сонымен қоса ұлттық құндылық- тарды яғни, этнопедагогика, этнопсихология негіздерін меңгеру қажет. Ғаламдасуға байланысты «интернет» жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған қарап ХХI ғасырда мұғалімге қойылатын талап- тар зор екенін көреміз.ХХI ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына,кәсіби мәдениет- тілігіне мұқиат қарайтын дәуір. Бүгінгі білім мазмұны мұғалім мен оқу- шының арасындағы байланысты субъективті деңгейде көтерудегі де- мократиялық бастамалардың барлығы мұғалімдер арқылы жүзеге асырылады.Мұғалімнің басты мақсаты – қоғамның сұранысына лайықты ізгі лік(гуманистік) қасиеттерді бойына сіңірген тұлғаны тәрбиелеу болып табылады. Ізгіліктің нұрына бөленген ұлы Әл-Фарабидің тәрбиеден ажыраған білім адамзатқа қасірет әкеледі деп сонау бірінші мыңжыл- дықта айтқан ұлағатты сөзінің мәні де осында жатыр.Бүгінгі таңдағы Қазақстанның әлемдік білім кеңістігіне енуге деген мүдделілігі осы салада халықаралық әлеуметтік және экономи- калық тұрғыдан озық деп танылған оқыту модельдерін өз мүмкіндігі-мізге сай үйлестіре қолдану үшін заман талабына лайық отандық бі- лімберу стратегиясы мен тактикасын жаңалаудың қажеттілігін артты- рып отыр. Өйткені ұлттың бәсекелестік қабілеті, бірінші кезекте, оның білімділік деңгейімен айқындалады. Әлемдік білім кеңістігіне толығы- мен кірігу білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеруді талап ететіні сөзсіз. Бұл үздіксіз білім беру жүйесінің аса бір маңызды буы- ны болып саналатын орындарындағы оқыту үдерісін де түбегейлі же- тілдіруді қажет етеді. Себебі жоғары білім дамуының негізгі қозғаушы күші болса, білімді де, білікті маман – еліміздің ертеңін,жарқын келе- шегін құрушылар.Кез келген технология білім берудің мақсатынан бастап оның түпкі нәтижесіне дейінгі аралықтағы оқытудың әдістемелік жүйесіне енетін барлық компоненттің біртұтас ортақ мүддеге бірлесе қызмет етуінің тиянақталған жолы болып саналады.Технология – грек тілінен аударғанда шеберлік деген ұғымды біл- діреді. Бұл сөздің мағынасы педагогика саласында қолданғанда ше-берлікпен өнім алу, нақты нәтижеге жету, белгілі бір жүйемен оқыту деген ұғымдарға барабар.Педагогикада оқыту технологиясы мен білім сапасы бір-бірінен ажыратуға болмайтын, өзара тәуелді, өзара сабақ- тас егіз ұғымға айналды. Себебі оқыту технологиясының тиімділігі са- палы нәтижелерге әкелетін факторларды үйлесімділікпен басқаруға тікелей байланысты болса, ал үйлесімді басқару жүйелілік арқылы са- паға қол жеткізудің басты шарты болып саналады.Сондықтан отандық та, әлемдік те ғылымда педагогикалық технологияларға арналған зерттеулер аясы кеңейе түсуде. Компьютерлік оқыту технологиясына қатысты ғылыми ізденістер уақыт өткен сайын жаңарып, жаңғырып, толығып, дамып келеді. Зерттелген сайын оның жаңа өрістерінің де кеңейе түсуі бұл мәселенің өміршеңдігінен танытады.Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі– оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үр- дісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру еніп, көкейкесті мәселе ретінде күн тәртібі- нен түспей отырғандығы мәлім. Қай заманда да өркениеттің дамуы интеллектуалдық шығармашылық қабілеттіліктің негізінде жасалынған, әлі де солай болып келеді. Шығармашылық адам санасының жасам- паздығын және іс-әрекеттің биік белсенділігін көрсетеді. Адам қабілеті- нің дәрежесі, оның кәсіби іскерлік шеберлігі, бизнес пен кәсіпкерліктің нәтижелілігі, жаңалық ашуы тұлғаның шығармашылық ойлауына қа- тысты анықталады.Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсе- келестікті күшейте түсуде. Тіпті бірқатар дамыған елдерде бұл идея ұлттық қағидаға айналған. Сондықтан халықаралық ұйымдар әлем ел- дерінің бәсекеге қабілеттілігінің рейтингін анықтауға кірісті. Елбасы Қазақстанның әлемдегі бәсекге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стра- тегиясы атты жолдауында «Білім беру реформасы –Қазақстанның бә- секеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі» деп атап көрсетті.Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай то- лық білім беруге, меңгеруге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады.Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық техноло- гияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып,оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігін жоғарлатуды көздейді. Ғылым мен техноло-гиялар біздің өмірімізді механизмдерге, құрылғыларға және аспаптар- ға толтырды. Бар жоғы бірнеше онжылдықтар бұрын СD-плеерлер, спутниктік теледидар және ойын қосымшалары болады дегенге сену қиын болды. Техникалық прогресс керемет жылдамдықпен алға жыл- жуда, неғұрлым жетілдірілген және неғұрлым тиімді техника пайда болуда. Қазақстан мектептері мен оқу орындарының міндеті – әлемдік стандарттар деңгейінде білім беру. Математика пәнін оқытудағы ақпараттық технологиялардың педа- гогикалық мақсаты:- қолдану мен ақпараттық және коммуникациялық құрылғылар арасындағы байланыс; - есте сақтауға негізделген оқып білім алудан,бұрынғы меңгерген- дерді пайдалана отырып, ақыл-ойды дамытатын оқуға көшу;- оқушыға орташа деңгейде білім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап оқыту бағдарламасына өту;Оқу процесінің тиімділігі ең алдымен оқушылардың белсенділігі мен танымдық ізденісіне қатысты. Сондықтан мен өзімнің педагогика- лық жұмысымда сабақ жүргізудің профессор Ж.А. Қараев насихаттап жүрген жаңа оқыту технологиясын іс-тәжірибеме енгізіп жүрмін. Бұл технологияның ерекшелігі –терең білім алу арқылы баланың дамуын қолдау болып табылады. Саралап - деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясы мен оқушының белсенділігін арттыру әдісін қатар жүр- гізу арқылы әр оқушының өз бетінше жұмыс жасауына толық мүмкін- дік беруге болады. Алға қойған мақсатқа жету үшін әр мұғалім сабақ өткізудің әр түрлі тәсілдерін қалай, қашан қолдану керектігін біледі.
30- 32-бЖаңаша оқыту мен оқу –өмір талабы0
12345Жариялады: admin|
Пікірлер: 0
|
Оқылды: 399
left0Жаңаша оқыту мен оқу –өмір талабыЖамбыл облысы, Жамбыл ауданы, Жасөркен ауылыМусабекова Венера Исматовна
Осы заманда болып жатқан өзгерістерден білім беру саласы тыс қалмайтыны ақиқат. Сондықтан қазір оқытудың жаңа тәсілдері қарастырылып, тәжірибеге енгізілуде. Қазіргі кезде заманымыздың талабына сай жеті модуль бойынша сындарлы оқыту енгізіліп отыр. Сындарлы оқытудың мұғалім үшін де, оқушы үшін де өте маңызды. Оқу барысында менің түсінгенім, сындарлы оқытудың негізгі міндеті - мұғалімдердің педагогикалық тәжірибиесін жетілдіруі керек. Сондықтан білім беру мен оқытудың қазіргі кездегі әдіс-тәсілдерімен стратегиялары әрбір мұғалімнің тәжірибиесіне керек. Қазіргі таңда жаңа оқытудың негізгі мақсаты-балаға білім бере отырып, оның ойлау қабілетін дамытуға,ойын ашық айтуға, сабаққа деген белсенділігін арттыру, өздігінен шешім қабылдауға дағдыландыру болып табылады..
Білім беру саласында басты тұлға, мектеп тірегі - мұғалім. Оқу үздіксіз жүріп жатқан үдеріс, ал оны тоқтату мүмкін емес. Мен өз білімімді үнемі толықтырып, жетілдіріп барғанда ғана оқушыларды алға жетелеуге мүмкіндік аламын. Сол себептен мен шәкірттерімнің биіктен көрініп, қоғамда саналы, білімді, тәрбиелі азамат болуына ықпал етеуім керек.Неліктен өзгердім? Мен әлемдегі барлық адамдардың ішінен–мүғалімдер ғана үзіліссіз оқудың бағасын түсінетінін білдім. Қарым-қатынастың маңыздылығын түсінемін. Оқу бір жерде тұрмайтынын, өзгерістің болмауы өсудің тоқтағанын білдіретінін түсінгендіктен өзгердім.Мен қалай өзгердім? Мен оқу үдерісі қалай жүретіні және сапалы оқыту дегеніміз не екендігі туралы материалдарды зерделеу арқылы бағдарламамен танысып қана қоймай, жеті модульдің әрқайсысын жеке оқып, оқу үдерісінде оқушылардың қалай оқу керектігін, ой еркіндігін, сенімді, сыни көзқарасты қалай қалыптастыруға болатынын білдім.Мен осы курсқа келгеніме қатты қуанамын, өйткені мен бұл жерде көп нәрсені үйрендім. Осы курсқа келгеннен бастап, көптеген жаңа идеяларды, тың ойларды игердім. Алғаш келген кезде, менің көкейімде сұрақ туындады.Мен бұл курстан не үйренемін? Сол сияқты жеті модульдің сабақта қолданылу мақсатын, оқыту технологиясын үйрендім. Білікті де, білімді тренеріміздің арқасында көп нәрсені ұқтым. Ол кісі тәсілдерді түрлендіре отырып, сабақтарын өту барысында біздің білімімізді шыңдап, жеті модульдің қыр-сырын үйретті. Мұғалімдерге арналған нұсқаулықпен таныса отырып, жұмыс жасадық. Үнемі топқа бөліне отырып, орындарымызды ауыстыра отырып, тапсырмаларды тиянақты орындадық. Курсқа алғаш келген күннен ынтымақтастық атмосферасын жасап, топқа бөлудің түрлерін өзімізге қолдану арқылы үйрете бастады. Әр сабағымызда топта жұмыс жасау барысында жаңа тәсілдерді пайдаланып топпен бірге жұмыс жасауға дағдыландық. Топтық жұмыс кезінде атқарған тапсырмалар тек нәтижеге бағытталу керек екенін ұқтым.Топтық жұмыста мен неге қол жеткіздім? Топтық жұмыс барысындағы әрқайсымыз топта жұптаса, бірлесе отырып, тапсырманы орындауға қатыстық, ортақ шешімге келе отырып, сөйлеуге, өз пікірімізді айтуға дағдыландық. Әрбір адамның пікірі біз үшін құнды екенін айта отырып, бізді белгілі бір тапсырма аясында жұмыс жасауға бағыттады. Ал біз топпен бірге талқылап, талдауға көшеміз. Осы орайда топтық жұмыстың маңыздылығын түсіндім. Мен өз ойымды, өзге топ мүшелері өз ой-пікірін ашық айта алады. Бір-біріміздің ойымызды тыңдап, топта бір шешімге келе аламыз. Түсінбеген сұрақ болса топтық жұмыс арқылы білмегенін түсіне алады. Топ мүшелерінің ой-пікірімен санасады. Осылайша бірлескен жұмыстың арқасында білім ала отырып, тапсырмаларды орындау барысында бағалауға, сол сияқты маңызды сұрақтар қоя отырып, ойды тұжырымдауды үйрендік. Топпен бірлесе отырып, жұмыс жасау барысында мен өз ойыммен бөлісуге, өзімнің іс- әрекетіме сыни көзқараспен қарауға, басқа адамдардың пікірін тыңдап, бір шешімге келуге дағдыландым. Оқытудың осы әдіс-тәсілдерін меңгере отырып, осы үйренгендерімді алдағы уақытта мектептегі іс-тәжірибемде тиімді қолданамын деп ұйғардым. Осы оқу барысында түйгенім, балаға мұғалімнің дайын білімді бере салмай өзінің ізденуі мен айналасындағылардың пікірін тыңдап, сол арқылы ортақ шешімге келуі білімді есте сақтауға қатты әсер етеді. Сол себептен, сыныпты топқа бөліп немесе жұптастыру арқылы сабақты өткізген өте маңызды. Оған мектептегі іс-тәжірибемде көзім жетті. Сондықтан бар үйренгенімді сабақта қолдануды міндетіме қойдым. Мен мектептегі тәжірибе кезеңінде зерттеу жұмысымды курс бағдарламасының білім алу үдерістеріне бағыттап алып жүргіздім. Мектепте өзіммен кеңесіп, ой қоса алатын әріптестерім мен директордың рұқсатымен директордың оқу ісі жөніндегі орынбасарымен кеңесіп, кабинет мәселесін, мектептің құрал-жабдықтарымен жұмыс істеу туралы және өзімнің тәжірибе барысындағы жоспарыммен таныстырып, өз ойларымды ортаға салып, кеңестім. Мектептегі іс-тәжірибеде әлі де бәрін толық меңгермегенімізді ескеріп, оны іске асыру үшін нұсқаулық пен тапсырмалар жинағын басшылыққа алдым. Өз секциямдағы әріптестеріме курстан алған әсерім мен жету модульдің сабақты меңгертуде тиімділігі туралы айтып, осы тәжірибе кезінде жеті модульдің сабақ жүргізу барысында қолданатынымды ескертіп,сабағымда белгілі бір өзгеріс енгізгім келетінін айттым. Бәріне оқудың не туралы болғаны қызық болып кезек-кезек сұрастырып жатты. Біз оларға оқудың жаңа қырлары туралы, келешек ұрпаққа өте тиімді білім берудің жаңа әдістері туралы айтып түсіндірдік. Кейбір мұғалімдерге өте қызық болғанымен, кейбір мұғалімдер аса мән бере қоймады. Олар өздерінің үйреніп қалған ескі әдіс-тәсілдерін тиімді деп санайды. Бірақ келешекте білім берудің жаңаша болатынын өмір талабына сай жүзеге асырылатынына көңіл аудармағандарда болды. Ал, кейбір мұғалімдер керісінше, біз әкелген жаңа тәсілдерге қызығушылық танытып, курс туралы сұрақтар қойып, көп нәрсені білгісі келді. Мұғалім бағыттаушы-бақылаушы, топпен жұмыс жасалады, өзіндік ой-пікірлерінің болуы және ойларын айтуда еркіндік беріледі, зерттеушілікпен айналысады, ізденеді, өзін-өзі, бір-бірін бағалай біледі оқиды. Оқушыны сыни тұрғыдан ойлауға үйрету және қандай да бір тақырып аясында болжамдар мен ұсыныстар айтауға бағыттау. Бұл мектептегі іс-тәжірибемде сабақта не үйрендім? Сабақты өту барысындағы сабақтың құрылымын, тақырыпты ашу жолдарын қарастыруды үйрендім. Топта жұмыс жасау арқылы оқушылар өз ойын еркін жеткізе білетін, өзгенің ойын тыңдай білетін, бір-біріне көмектесе отырып, бір-бірін сыйлай, алатын тұлғалар екеніне көзім жетті. Бұл топтық жұмыстың жеткен жетістігі деп ойлаймын. Оқушыны сыни тұрғыдан ойлауға үйрету үшін қандай әрекеттер жүргізу қажет? Өздерінің пікірін білдіру барысында, дәлелдер келтіре алуы, жетелейтін сұрақтар қоя білуі, әркім өз пікірінде болуы, ойлануға уақыттың берілуі, әр оқушының айтқан пікірін тыңдай білуі, сынға төзімділік танытуы. Оқушыны сыни тұрғыда ойлауға үйрету үшін өз-өздерін бағалауы, бір-бірін бағалуы, кері әсер парағы арқылы оқытуды бағалауы маңызды.Осы сабақтарымды өткізу барысында мен қалай өзгердім? Сыни тұрғыдан ойлау арқылы мен: оқытудағы кедергілерді анықтауға, оқыту үшін және оқытуға бағалауға, бағалай отырып, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, сұрақты дұрыс қоя білуге, өзім де сыни тұрғыдан ойлауға дағдыландым. Оқушыларға жай ғана бағыт-бағдар беру арқылы да көшбасшылық қасиетін оятуға болатынын түсіндім. Олардың іс-әрекетін бақылай отырып, әр түрлі әдіс-тәсілдерді пайдаланып, бағалауды үйрендім. Әр оқушының қабілетіне қарай тапсырмалар дайындап, сабақта қандай да бір кедергі болса, сол кедергіні келтіріп тұрған не нәрсе екенін анықтай отырып, оқушыларға дұрыс бағыт-бағдар беру арқылы сол қиындықтан өздері шығатындай жолды табуды, дұрыс жолға бағыттауды үйрендім. Оқушыға жаңаша білім беруді, тәжірибемде кездескен кедергілерді жеңе білуді үйрендім. Оқу мен оқытуағы жаңа тәсілдер арқылы оқушылардың білім алуға құштарлығы оянып, қызығушылығы артатындай тәсілдерді қолданамын. Пайдаланылған әдебиеттер:1.«Мұғалімге арналған нұсқаулық», Назарбаев Зияткерлік мектебі ДББҰ,2012 ж.2.«Оқыту ізденіс ретінде, ізденіс оқыту ретінде» С. С. Мирсеитова, Қарағанды, 2011 жыл 3.Рефлексивті есептерді жазу және таныстырылым сөздерін дайындау бойынша әдістемелік ұсынымдар, Астана, 2013жыл
Күні: 8-04-2015, 09:16
Категориясы: Баяндама