открытый урок на тему?арсылы?ты салалас

Аманг_л ЖаKсылыKKызы Нахуанова. АSKаты ЖОББМ.БJО, Теректі ауданы, АSKаты ауылы.
СабаKтыS таKырыбы: JарсылыKты салалас.
СабаKтыS маKсаты: а) JарсылыKты салалас Kaрмалас с™йлемніS Kалай жасалатынын, екі т_рі бар екенін, тыныс белгілері мен жалCаулыKтарын толыK айтып, т_сіндіру.
‰) ТеориялыK білімдерін практикалыK жaмыстарда Kолдана алуCа _йрету. ЖаSа белсенді оKыту ‰дістері арKылы баланыS п‰нге деген KызыCушылыCын арттыра т_су.
б) АлCан білімдерін ™мірде Kолдана алатын жеке тaлCа Kалыптастыру.
СабаKтыS т_рі: ашыK сабаK.
СабаKтыS ‰дістері:т_сіндіру, талдау, сaраK-жауап, БО€-ніS элементтері, «Ментальді карта» ж‰не постор KорCау.
СабаKтыS к™рнекіліктері: мультимедиялыK таKта, слайдтар, топшамалар.
СабаKтыS барысы:
1.`йымдастыру. Амандасу, балаларды т_гелдеу. СабаKKа ынтасын аудару.
2. «ШаттыK шеSберін» жасау.
Шаттанамын мен де!
Шаттанасын сен де!
Шаттанамыз б‰ріміз!
Арайлап атKан к_нге! С‰ттілік!(Б‰ріміз айтамыз.)
3. ^й тапсырмасы. ТаKтаCа 4 Kушы шыCып, _йден жазып келген, с™йлемдерін талдайды.
4. «ЫстыK орындыK» . ОтырCан оKушылардыS біреуін «ЫстыK орындыKKа » отырCызып, сaраKтар Kоямыз.
1.Jaрмалас с™йлем деген ше?
2.Jaрмалас с™йлем маCынасына Kарай нешеге б™лінеді?
3. Салалас Kaрмалас с™йлем деген не?
4. Салалас с™йлем Kалай жасалады?
5.ЫSCайлас с™йлем деген не? ЖалCаулыKтарын ата!
6.ЫSCайлас салалас нешеге б™лінеді?
7.Себеп-салдар салалас с™йлем деген не?
8.ЖалCаулыKтарын ата!
9. Себеп-салдар салалас с™йлем нешеге б™лінеді?
10. ЖалCаулыKсыз себеп-салдар салалас с™йлемдердіS арасына Kандай тыныс белгілер Kойылады? Себебі бірінші тaрса ше?Салдары бірінші тKрса Kандай тыныс белгі Kойылады?
5.ЖаSа сабаK. (ЖаSа сабаKты т_сіндіру жолыныS б‰рі слайд арKылы ж_зеге асты.)
JаSтар айыныS жиырма бірі.
Сынып жaмысы.
JарсылыKты салалас.
Мысал жазайыK.
Нaржан мен Бектас к™л жаCасына дейін ж_гірді, біраK Санжар кетіп Kалыпты.Осы с™йлемдердегі айтылCан ой Kандай м‰нде беріліп тaр.
JaрамындаCы жай с™йлемдердіS біріндегі іс, оKиCа екіншісіндегі іс, оKиCаCа Kарама-Kарсы болатын салаластыS т_рін KарсылыKты салалас дейміз.
JарсылыKты салалас с™йлемдер мынадай жалCаулыK шылаулар арKылы жасалады. Олар:
БіраK, дегенмен, ‰йтсе де, десе де, сонда да, алайда.
Кейде бaл жалCаулыKтар т_сіріліп айтылады. Ондай жаCдайда екі с™йлем арасына _тір мен сызыKша Kойылады.
Сондай-аK, KарсылыKты салаластыS екі т_рі бар. 1. ЖалCаулыKты KарсылыKты салалас. 2. ЖалCаулыKсыз KарсылыKты салалас.
JарсылыKты салаластыS KaрамындаCы жай с™йлесдер жалCаулыKты шылау арKылы байланысса, онда ол с™йлем жалCаулыKты KарсылыKты салалас деп аталады.
JарсылыKты салаластыS KaрамындаCы жай с™йлесдер жалCаулыKты шылаусыз байланысса, онда ол с™йлем жалCаулыKсыз KарсылыKты салалас деп аталады.
6. ЖаттыCу жaмысы.
А) Кітапппен жaмыс.106-жаттыCу. Берілген жай с™йлемдерге ойларыSнан Kарама-Kарсы м‰нді жай с™йлем ойлап жазып, KарсылыKты салалас Kaрау, с™йлем м_шесіне талдау.1.Жел саябырлаCан сияKты, біраK екпіні ‰лі де Kатты болып тaр.2. ТеSіз тынышталды, дегенмен су бетінде ‰лі де толKын иірімдері бар.3.Тау астындаCы к™лдіS _Sгірі жолдан алыс емес екен, дегенмен де к™п ж_руге тура келді. 4. Бaрын бай еді, біраK Kазір сіSірі шыKKан кедей болып Kалды. 5. К™п балалы _йдіS шаS-шaSы к™п болушы еді, алайда ешKандай шудыS белгісі де естілмейді. 6. Жаз ортасы болып Kалды, ‰йтсе де к_зге дайындыK ‰лі басталCан жоK.
107-жаттыCу. JарсылыKты салалас с™йлем екенін д‰лелдеп, с™йлем м_шесіне талдау.
€) Топшамамен жaмыс.
1-топшама. JaрмаластыS Kай т_рі екенін тауып, с™йлемге синтаксистік талдау жасаSыз.
МaCалімніS жaмысында KиындыKтар ™те к™п ж‰не мaCалімніS жауаптылыCы да ™те зор.
2-топшама. JaрмаластыS Kай т_рі екенін тауып, с™йлемге синтаксистік талдау жасаSыз.
АдамдарCа мaCалімніS еткен ‰сері м‰Sгі Kалып Kояды, сондыKтан да мaCалім ™зін-™зі баKылай ж_руге тиіс.
3-топшама. JaрмаластыS Kай т_рі екенін тауып, с™йлемге синтаксистік талдау жасаSыз.
Д_ниеніS т™рт бaрышын тегіс кезіп шыCады, біраK Kайда барса да к™ретіні – Kазып жатKан к™р болады.
4-топшама. JaрмаластыS Kай т_рі екенін тауып, с™йлемге синтаксистік талдау жасаSыз.
JaдайдыS Kаkарынан жалбарынып KaтылуCа болады,-халыKтыS Kаkарынан жалбарынып KaтылуCа болмайды.
7. Постор KорCау. ТаKырыпKа с‰йкес ‰р т_рлі таKырыпты KоCайды.
1-топ. ЖалCаулыKты KарсылыKты салалас Kaрмалас с™йлемді суретпен Kалай т_сіндірер едіSдер?Сурет салып, таKырыпты KорCау.( Екі адамныS бір –біріне к™Sілсіз к_йде Kарап тaрCан суреті)
2-топ. ЖалCаулыKсыз KарсылыKты салалас Kaрмалас с™йлемді Kандай сурет салу арKылы т_сіндіресіSдер?( С™йлем схемасы. Дым білместіS суреті. СaраK белгісі.)
3-топ. JарсылыKты салаластыS екі т_ріне байланысты тыныс белгілеріне Kатысты сурет салып, т_сіндіру.(Схема арKылы т_сіндіру)
8. Бекіту. «Ментальді картаCа» салу. Балалар, б_гінгі сабаK таKырыбы бойынша нені _йрендік? Соны д™Sгелектеп, ішіне бас ‰ріппен жазып, картаCа т_сіреміз. Соны т_сіндіреміз.
9. ^й тапсырмасы.
1)109-тапсырма. М‰тіннен ™ткен Kaрмалас с™йлемніS т_рлерін теріп жазу, с™йлем м_шесіне талдау.
2) «К_ш атасы - JажымaKан» туралы эссе жазу. 10 с™йлемнен кем емес.