«С?з тіркестерін ??деуге арнал?ан стандартты функциялар»
СабаKтыS таKырыбы: С™з тіркестерін ™Sдеуге арналCан стандартты функциялар
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік – ОKушыларды символдыK функциялармен таныстыру, пайдаланып программалар KaруCа _йрету.
ДамытушылыK – ОKушылардыS ой - ™рісін, ™здігінен білім алып, ізденімпаздыK ж_йелілеу Kасиеттерін, символдыK берілгендерді пайдаланып жaмыс істей алу даCдыларын дамыту
Т‰рбиелік – ОKушыларды тез ойлауCа, ойын ж_йелей білуге, ізденуге, наKтылыKKа т‰рбиелеу
СабаKтыS т_рі: ЖаSа м‰ліметті меSгерту сабаCы
СабаKтыS ‰дісі: Баяндау, сaраK жауап
СабаKтыS к™рнекілігі: Графопроектор, компьютер, таратпа кеспелер
СабаKтыS барысы
`йымдастырылу кезеSі
оKушылармен с‰лемдесу
келмеген оKушыларды белгілеу
сабаKKа дайындыCын, Kaралдарын тексеру
ЖаSа сабаK
М‰тін ‰р т_рлі символдардан тaратын жолдар тізбегінен тaрады. М‰тіндермен жaмыс істегенде, тек символдыK шамаларды пайдалану тиімсіз, ™йткені к™бінесе жеке символдарды емес, олардыS тізбегін – с™з тіркестерінен тaратын м‰тін жолдарын ™Sдеу Kажет болады.
Символдар жолы немесе жолдыK тaраKты деп символдарыныS саны 256 – дан (0-255) аспайтын апострофтар ішіне алынCан символдар тізбегін айтады.
Паскаль тілінде символдар тізбегінен тaратын тіркестік айнымалылар кеS Kолданылады, олардыS типін к™рсету _шін алдымен айнымалы атауы, одан кейін тік жаKша ішінде жолдыS еS aзыны к™рсетілген string т_йінді с™зі пайдаланылады.
Тіркестік ™рнек деп амал белгілері, тіркестік тaраKтылар, айнымалылар ж‰не функция атауларынан KaралCан, aзындыCы 256 символдан артпайтын тізбекті айтады.
Мысалы S1:= Ас, S2:= тана, S3:= S1+ S2 н‰тижесінде Астана с™зі алынады.
Паскаль тілінде програмасы т™мендегідей болады.
Program soz;
var S3: string ;
S2: string ;
S1: string ;
begin
S1:= 'As';
S2:= 'tana' ;
S3:= S1+S2 ;
Writeln(S3);
end.
Паскаль тілініS функциялары :
LENGTH(S); S - String – жолдыS aзындыCын аныKтайды. (Kанша символ бар екенін)
COPY( S,P,n ); S – String, ; S с™зініS P н™мірінен бастап, Kатар тaрCан N- символды к™шіріп алады.
UPCASE( C) ;С-Char ; латын алфавитініS кіші ‰ріптерін бас ‰ріптерге ауыстырады.
DELETE(S,P,N); S с™зініS P н™мірінен бастап, Kатар тaрCан N- символды ™шіреді.
INSERT( S1,S2, N); S1 с™зін S2 с™зіне N - н™мірінен бастап тіркеп жазады.
Мысалы: «Информатика» с™зініS aзындыCын аныKтайтын программа Kaру.
Program soz;
var soz: string;
L: integer;
begin
write('sozdi engiz');
readln( soz);
L:= length(soz);
write(L);
end.
Мысалы: «Мен 9- шы сыныпта оKимын» с™з тіркесінен «Мен оKимын» с™з тіркесін шыCаратын программа Kaру.
Program soz;
Var S1,S2: String;
Begi
·n
S1:='Мен 9-шы сыныпта оKимын';
S2:=Copy(S1,1,3)+ Copy(S1,17,7);
writeln(S2);
end.
Мысалы: «-математика», «-физика факультеті» с™з тіркесінен «физика – математика факультеті» с™з тіркесін шыCаратын программа Kaру.
Program soz;
Var S1,S2,S3: String;
Begin
S1:= '- математика';
S2:= '- физика факультеті';
INSERT(S1,S2,9);
DELETE(S2,1,1);
Writeln(S2);
end.
Тапсырма
ПрограмманыS _зіндісі бойынша н‰тижені аныKтайтын программа KaрыSдар.
F:='информатика';
L:=length(F);
D:= Copy(F,3,5);
P:=Copy(F,10,1)+Copy(F,9,1)+Copy(F,8,1) ;
M:=Copy(F,4,4)+Copy(F,2,1);
Тапсырма
F: = « Информатика» с™з тіркесініS с™зініS aзындыCын ж‰не осы с™з тіркесінен «форма», «кит», «орман» с™здерін Kaрайтын программа KaрыSдар
Program esep;
Var L: integer;
F,D,P,M: string;
Begin
F:='информатика';
L:=length(F);
D:= Copy(F,3,5);
P:=Copy(F,10,1)+Copy(F,9,1)+Copy(F,8,1) ;
M:=Copy(F,4,4)+Copy(F,2,1);
writeln(L);
writeln(D);
writeln(P);
writeln(M);
end.
Тапсырма. Т™мендегі программа орындалCанда экранCа Kандай жауап шыCады?
Program esep;
Var L,F,D: string;
Begin
F:='портал'; delete(F,5,2);
L:= 'сын';
D:= F+'фель';
insert('ып',L,4);
writeln(F);
writeln(L);
writeln(D);
end.
Тест тапсырмаларына жауап бер
S тіркесі элементтерініS кіші ‰ріптерін с‰йкес бас ‰ріптерге ауыстыратын функцияны к™рсетіSіз.
UPCASE(S[I])
STR(S,I).
POS(S[I],I).
LENGTH(S[I]).
S тіркестік айнымалысыныS aзындыCын аныKтайтын функцияны к™рсетіSіз.
ORD(S).
POS(S,I).
LENGTH(S).
STR(S,I).
ST тіркесініS ST1 тіркесіне кіретінін аныKтайтын функцияны к™рсетіSіз.
POS(ST,ST1).
COPY(ST1,ST1,3).
LENGTH(ST1).
INSERT(ST,ST1,6).
Тіркестік м‰ліметтерді сипаттау _шін Kолданылатын типті к™рсетіSіз.
FILE.
CHAR.
INTEGER.
STRING.
Праграмма орындалCанда Kандай жауап шыCады?
Program Soz;
Var S1,S2,S3,S4: String:
Begin
S1:= Сим’;
S2:= вол’;
S3:= дар’
S4:= S1+S2+S3;
Writeln (S4);
End.
символ
символдар
симдар
волсим
INSERT Kандай функция?
S2 с™зін S1 с™зіне N - н™мірінен бастап тіркеп жазады.
S1 с™зін S2 с™зіне N - н™мірінен бастап тіркеп жазады.
S1 с™зін баспаCа шыCарады
S2 с™зін баспаCа шыCарады
COPY Kандай Kызмет атKарады?
Kатар тaрCан N- символды к™шіріп алады.
Kатар тaрCан N- символды ™шіреді
Kатар тaрCан N- символды баспаCа береді
Kатар тaрCан N- символды есептейді
СабаKты Kорытындылау:
Тіркестік ™рнек дегеніміз не?
Паскаль тілінде с™здіS aзындыCын Kандай т_йінді с™з арKылы орындаймыз?
Паскаль тілініS с™з тіркестерін ™Sдейтін Kандай процедуралары бар?
^йге тапсырма: С™з тіркестерін ™Sдеуге арналCан стандартты функциялар
15