Урок. Денені? салма?ы. Салма?сызды?

СабаKтыS таKырыбы: §18 ДененіS салмаCы. СалмаKсыздыK
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: СалмаK, салмаK бірлігі, формуласы ж‰не оныS ™згеру себептері туралы білім беру;
ДамытушылыK: салмаKтыS адам ™міріндегі маSыздылыCы к™рсету арKылы ойлау, есте саKтау Kабілеттерін дамыту, алCан білімдерін Kолдана білуге _йрету, жеке тaлCалыK Kабілетін дамыту;
Т‰рбиелік: білімін жинаKтап жеткізе білуге _йрету, с™йлеу м‰дениетін Kалыптастыр, сенімділікке т‰рбиелеу
СабаKтыS т_рі: ЖаSа сабаK
СабаKтыS ‰дісі: баяндау, к™рсетілім, сызбалармен жaмыс, есептер шыCару, деSгейлік тапсырмалар орындау
К™рнекіліктері: слайдтар, плакаттар, карточкалар,
Jaралдар: динамометр, GLX-explorer м‰ліметті тіркеу KaрылCысы


СабаKтыS барысы:
І.`йымдастыру
ІІ. ^й тапсырмасын тексеру
А)Есепті ‰р Kатар бойынша шыCарылуын тексеру
Б) серпімділік к_ші мен деформацияныS тaрыс пен техникада Kолданылуы презентация
ІІІ. ^й тапсырмасын Kорытындылау
Тірек сызбаны толтыру арKылы алCан білімдерін жинаKтау
А) серпімділік к_ші
Б) деформация
ІV. ЖаSа сабаK
ГагаринніS с™зі: «`шу кезінде мені орындыKKа жаншып, Kол – аяCымды KозCалтуCа м_мкіндік бермейтін _лкен к_штіS пайда болCанын сездім»
Сонда Гагаринге ‰сер еткен Kандай к_ш екен.
€рине орындыKKа ‰сер адамныS ‰сер ететін к_шті біз білеміз. Ол – салмаK
7 сыныптаCы салмаKтыS аныKтамасын еске т_сірелік.
ДененіS тіреуге немесе аспаCа ‰сер ететін к_ші салмаK деп аталады. СалмаKKа Kарсы к_ші тіреудіS немесе аспаныS реакция к_ші.
СалмаK пен массаныS айрмашылыCы неде?
Жауабы: салмаK бaл к_ш, ал масса табиCатта бар барлыK денеге т‰н инерттілік ж‰не гравитациялыK Kасиетін сипаттайтын шама.
Ал ауырлыK к_ші мен салмаKтыS арасындаCы айырмашылыK неде?
Жауабы: ауырлыK к_ші ЖердіS денені ™зіне тартуы салдарынан болатын к_ш.
Ал салмаK бaл дененіS басKа бір денеге ‰серін к™рсететін к_ш.
Ал енді мен Kазір сендерге т‰жірибе к™рсетейін, ал сендер динамометрдіS к™рсетуін баKылап отырыSдар. АлCашKыда динамометр к™рсетуі тaраKты, ал екінші жаCдайда еркін KaраCанда к™рсетуі азаяды, ал жоCары _дей KозCалCанда к™рсетуі артады. МaныS себебі не деп ойлайсыSдар.
Жауабы: _деуде.
ЯCни дене _деумен жоCары немесе т™мен KозCалCанда оныS салмаCы ™згереді екен.
(слайд бойынша т_сіндіру)
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415


V. ЖаSа сабаKты бекіту тапсырмалары
А) ауызша есептеулер ж_ргізу (‰р Kатар бойынша)
1
Жерде массасы 6 кг ж‰шік жатыр. Ж‰шіктіS салмаCы Kандай?
60Н

2
Массасы 50 кг адамныS Жерге т_сіретін салмаCы Kандай?
500Н

3
Массасы 40 кг бала 5кг с™мкені ™зімен к™теріп aстап тaр. БаланыS салмаCы Kандай?
450Н

Б) таKта орындату

1
ЛифтініS жоCары к™теріле бастау с‰тіндегі _деуі а=0,2м/с2 болса, массасы 50 кг баланыS лифтідегі салмаCы Kандай?
510Н

2
Массасы 500г допты тік жоCары 0,6 м/с2 _деумен лаKтырсаK онда доптыS салмаCы неге теS?
5,3Н

3
Дене 1,5м/с2 _деумен т™мен Kарай т_скенде салмаCы неге теS? Дене массасы 40 кг
340Н


VI. Jорытындылау.
А)Кестеге м‰ліметтер жинаKтау
шарты
Формуласы
Н‰тижесі
JозCалыс атауы

а=0
P=mg
СалмаCы ™згермейді
БірKалыпты немесе тыныштыKта

а _деумен т™мен KозCалCанда
P=m(g-а)
СалмаCы нольге теS болады
cалмаKсыздыK

а _деумен жоCары KозCалCанда
P=m(g+а)
СалмаCы артып кетеді.
АсKын салмаK

€р оKушыныS ойын тыSдау:
ТаKырыптыS негізгі т_йіні – дене салмаCын ™згертуге болады.
VII. БаCалау
VIIІ. ^йге тапсырма: §18. ДененіS салмаCы. СалмаKсыздыK 15-жаттыCу (2-4)









ДененіS салмаCы

ДененіS Жерге тартылуы салдарынан оныS тірекке немесе аспаCа ‰рекет ететін к_ші

P=-N
P=mg

Т™мен Kарай баCытталса немесе еркін т™мен Kaласа

АсKын салмаK
P=m(a+g)
Дене шеSбер доCасы бойымен жоCары Kарай KозCалса
13 EMBED Equation.3 1415

егер

ЖоCары Kарай _деумен KозCалCан жаCдайда

СалмаKсыздыK
P=m(g - a)
Дене шеSбер доCасы бойымен т™мен Kарай KозCалса
13 EMBED Equation.3 1415

13 EMBED Equation.3 1415

13 EMBED Equation.3 1415

13 EMBED Equation.3 1415