Графтар теориясы, с?йкестік ж?не ?атыс элементтерін о?ыту ?дістемесі ашы? саба?
Калиева Салтанат Абужаровна,
МаSCыстау гуманитарлыK колледжініS жоCары санатты информатика п‰нініS оKытушысы
МаSCыстау облысы, АKтау Kаласы
П‰ні: ИнформатиканыS теориялыK негіздері ж‰не оKыту ‰дістемесі
МамандыCы: 0105000 - «Бастауыш білім беру»
Курс, тобы: 2, ИБ-21
СабаKтыS таKырыбы: Графтар теориясы, с‰йкестік ж‰не Kатыс элементтерін оKыту
‰дістемесі
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: Студенттерге графтар теориясы туралы т_сінік беру ж‰не с‰йкестік ж‰не Kатыс элементтерімен таныстырып, т‰жірибе кезінде KолдануCа _йрету;
ДамытушылыK: СтуденттердіS п‰нге деген KызыCушылыCын, ойлау Kабілеттерін ж‰не
танымдыK белсенділігін ж‰не шыCармашылыK Kабілеттерін арттыру, т‰жірибе кезінде _й тапсырмасын ‰рт_рлі т‰сілмен тексеруге даCдыландыру;
Т‰рбиелік: Студенттерді компьютерлік сауаттылыKKа, жауапкершілікке, бір – бірін тыSдауCа, топпен жaмыс жасауCа т‰рбиелеу.
СабаKтыS т_рі: Тренинг сабаK
СабаKтыS типі: ЖаSа білімді игеру
СабаKтыS технологиясы: Дамыта оKыту технологиясы, аKпараттыK оKыту технологиясы,
деSгейлеп оKыту технологиясы
СабаKтыS ‰діс – т‰сілдері: ЖaптыK ж‰не топтыK жaмыс, диалог арKылы оKыту, «Жигсо» ‰дісі, зерттеушілік ‰Sгіме, к™ршіSе ‰Sгімелеп бер, интербелсенді ‰діс, ойын т_рлері, ™зін – ™зі баCалау
П‰наралыK байланыс: информатика, математика
СабаKтыS к™рнекілігі: ДК, проектор, интербелсенді таKта, cлайд, Prezi, _лестірме KаCаздар,
баCалау параKшасы, жетондар (теSге арKылы), флипчарт, маркер
СабаKтыS барысы:
I. `йымдастыру (3 мин)
«Т_рлі – т_сті KаCаз» арKылы топKа б™лу
Студенттер KобдишаныS ішінен (жасыл, Kызыл, сары, к™к) таSдайды.
К™Sіл-к_й симфониясы
Топтар шаттыK шеSберін жасап, бір – бірініS Kолдарынан aстап, табиCатпен байланыстырып к™Sіл – к_йін білдіреді.
€р топтан топ басшы топ м_шелерініS келісімімен таCайындалады. Топ басшысы Kарсы топтыS м_шелерін жетон (теSге арKылы баCалау) арKылы баCалап баCалау KаCазын толтырып отырады.
БаCалау критерийлері:
«3» - 200 теSге
«4» - 500 теSге
«5» - 1000 теSге
(500 – 800 теSге жинаCандар «3», 1000-1200 теSге жинаCандар – «4», «1400-2000 теSге жинаCандар –«5» баCаларымен баCаланады)
«Сыни тaрCыдан ойлауды дамыту» технологиясы _ш кезеS бойынша Kолданылады:
JызыCушылыKты ояту
ШыCармашылыK жaмыс
Кім жылдам? (С‰йкестендіру тесті)
МаCынаны ашу
- «Жигсо» ‰дісі
Ой толCаныс
БіліміSді шыSда (постер жасау ж‰не KорCау)
ТыSдап отырCан _штік
Jалай ойлайсыS?
SWOT талдау (Бастауыш сынып оKушыларына графтар теориясы, с‰йкестік ж‰не Kатыс элементтерін информатика сабаCында _йретудіS тиімді ж‰не тиімсіз тaстары)
МaндаCы
1 - б™лім бойынша студенттердіS ™ткен таKырып бойынша білім деSгейін аныKтау;
2 - б™лім бойынша жаSа аKпаратпен танысу;
3 - б™лім бойынша жаSа ™тілген таKырып бойынша студенттердіS жаSа _йренген білімді меSгергенін аныKтау.
II. ^й тапсырмасын сaрау (10 мин)
ШыCармашылыK жaмыс
€р топтыS м_шесі _йден жасап келген жaмысын басKа студенттермен бірге талдайды.
III. ЖаSа сабаK (15 мин)
«МаCынаны тани білу»
«ЖИГСО» ‰дісі (™зі оKи отырып, ™згені оKытады)
Графтар теориясы ([ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] graph theory) т_йіндері н_ктелер жиыны, ал т_йіндердіS жалCасуы (KабырCа деп аталатын) парлы екі н_кте болып келетін тор т_рінде бейнеленеді. Егер т_йіндердіS жалCасу реті айтарлыKтай маSызды болса баCытталCан граф, ‰йтпесе баCытталмаCан граф болады. Графтар [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] кеSінен Kолданылады, айталыK, [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] схемасы немесе [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] баCытталCан графтарCа жатады.
К™птеген Kолданбалы есептерде айналамызды KоршаCан ортаныS ‰рт_рлі объектілер арасындаCы байланыстар ж_йесі зерттеледі. Объектілер т™белер деп аталып, н_ктелер арKылы белгіленеді, ал т™белер арасындаCы байланыстар доCалар деп аталып, с‰йкес н_ктелерді Kосатын баCытталCан т_зулермен белгіленеді. Jала к™шелерін граф арKылы кескіндеуге болады: к™ше Kиылысуларын графтардыS т™бесі деп, ал к™шелерді доCалар деп алуCа болады;
Блок-схемаларды да граф т_рінде кескіндеуге болады: блоктар граф т™белері, ал операцияныS орындалу кезегін к™рсететін стрелкалар доCалар.
БaтаK aCымы сияKты граф aCымы да алгоритм теориясыныS негізгі aCымдарыныS бірі болып табылады. Граф н_ктелері оныS т™белері, ал т™белерін жалCайтын сызыKтар граф KабырCалары деп аталады.
Екі жиынныS элементтерініS арасындаCы Kандай да бір байланыс жиі Kарастырылады. Осындай байланысты с‰йкестік деп атайды. Мысалы, кесінділердіS aзындыCын ™лшегенде кесінді мен наKты сандардыS арасында, жазыKтыKтаCы н_ктелер мен наKты сандар KосыныS арасында с‰йкестік бар.
Сынып оKушылары АрманCа, Еділге, JайратKа, ДинаCа, ТалCатKа ж‰не С‰улеге: Сендер футбол, волейбол, ж_зу, гимнастика ж‰не теннис сияKты спорт т_рлерімен шaCылданасыSдар ма? деп сaраK KойылCан. ОлардыS жауаптары кестеге орналастырылды.
Футбол
Волейбол
Ж_зу
Гимнастика
Теннис
Арман
Еділ
Jайрат
Дина
ТалCат
С‰уле
Кестеден АрманныS волейболмен ж‰не тенниспен шaCылданатынын, ДинаныS, JайраттыS, ЕділдіS волейболмен шaCылданатыны ж‰не С‰уленіS ж_зу ж‰не волейболмен шaCылданатыны, ал ТалCаттыS спорттыS ешбір т_ріне KатыспайтындыCы к™рініп тaр. Сонымен Kатар, сaралCан оKушылардыS арасында спорт т_рініS еS ‰йгілісі волейбол екені, ал гимнастиканыS оларды KызыKтырмайтындыCы да таблицада к™рініп тaр.
Бaл мысалда екі жиын берілген: оKушылар аттарыныS жиыны ж‰не спорт т_рлері аттарыныS жиыны. Бірінші жиынды Х, ал екінші жиынды У арKылы белгілейік. Сонда Х={Арман, Еділ, Jайрат, Дина, ТалCат, С‰уле}, ал У={футбол, волейбол, ж_зу, гимнастика, теннис} деп жазуCа болады. «СпорттыS Kайсыбір т_рімен шaCылдану» деген с™з арKылы осы екі жиын элементтерініS арасында Kандай да бір байланыс таCайындалып отыр. Осындай байланыс математикада с‰йкестік деп аталады. Кестеде бaл с‰йкестілік штрихталCан клеткалармен к™рсетілген. Осы таблицадаCы барлыK клеткалардыS жиыны Х ж‰не У жиындарыныS декарттыK к™бейтіндісі болатындыCы белгілі. ‰рбір штрихталCан клетка осы жиынCа тиісті болCандыKтан, штрихталCан клеткалар жиыны декарттыK к™бейтінді ХґУ жиыныныS ішкі жиыны болады. Сонымен, Х ж‰не У жиындарыныS арасындаCы с‰йкестікті біз _ш жиынды пайдаланып таCайындадыK: оKушылар аттарыныS Х жиыны, спорт т_рлері аттарыныS У жиыны ж‰не ХґУ декарттыK к™бейтіндініS ішкі жиыны.
Жиындар арасындаCы с‰йкестік aCымы математикадаCы негізгі aCымдарыныS Kатарына жатады. Олай болатын себебі: бaл aCым математикадаCы функция ж‰не бейнелеу сияKты аса маSызды aCымдарды аныKтаудыS негізі болып табылады. Сонымен Kатар арасындаCы кез келген Cылымда объектілердіS ™здері Cана емес, олардыS арасындаCы байланыстар да зерттеледі.
IV ЖаSа сабаKты бекіту (13 мин)
ЖаSа сабаKты пысыKтау маKсатында т™мендегі б™лімдер бойынша студенттер тапсырмалар орындайды:
БіліміSді шыSда (постермен жaмыс ж‰не KорCау). €р топ м_шелері постер жасап KорCайды.
«ТыSдап отырCан _штік» ойыны
Т‰жірибелік жaмысты жасау _шін топ басшысы топтан 2 м_шені Kалауы бойынша таSдайды.
Б_гінгі ™тілген таKырып бойынша бастауыш сынып оKушыларына тапсырма дайындап, KорCайды.
«Jалай ойлайсыS?» ойыны
JалCан топтаCы м_шелер ™тілген таKырып бойынша берілген тапсырманы орындап, таKта тапсырмаларды орындайды.
SWOT - талдау (Бастауыш сынып оKушыларына графтар теориясы, с‰йкестік ж‰не Kатыс элементтерін информатика сабаCында _йретудіS тиімді ж‰не тиімсіз тaстары)
Рефлексия (Кері байланыс)
Jоржын (МеSгердім)
Ет тартKыш (ТолыKтай меSгермедім)
Себет (^йренген жоKпын)
V БаCалау (2 мин)
Топ басшылары баCалау параCы бойынша студенттердіS жинаCан aпайларын Kосып, баCалау критерийіне с‰йкес студенттердіS баCасын аныKтайды ж‰не Kай топтыS жеSіске жеткенін аныKтайды.
VI. ^й тапсырмасы (2 мин)
Тапсырма студенттердіS деSгейіне Kарай беріледі:
1 – деSгей. С™зжaмбаK Kaрастырып келу. ОKып келу;
2 - деSгей. Б_гінгі таKырыпKа с‰йкес дидактикалыK материал дайындау;
3 – деSгей. СабаK жоспарын Kaру.
ПайдаланылCан ‰дебиеттер тізімі:
К.З. ХалыKова «Информатиканы оKыту ‰дістемесі» Алматы, 2000 ж.
Е.J. Балапанов «АKпараттыK м‰дениет негіздері», Алматы, 2005 ж.
Е.Ы.Бидайбеков «Информатикадан оKушылардыS білімін баKылау, баCалау», Алматы, 2003 ж.
S (к_шті жаKтары) W (‰лсіз жаKтары)
О (м_мкіндіктері) Т (Kауіп)
SWOT - талдау
Заголовок 1 Заголовок 2 Заголовок 3 Заголовок 4 Заголовок 5 Заголовок 6 Заголовок 715