Саба? жоспары физика п?нінен Ньютонны? ?шінші за?ы 9-сынып

Сыныбы: 9
СабаKтыS таKырыбы: НьютонныS _шінші заSы.
МаKсаты:
білімділік. НьютонныS заSдары туралы маCлaматтарды тереSдету, есте Kалдыру, жете меSгерту.
т‰рбиелік: оKушыныS CылымCа KызыCушылыCын арттыру, еSбекке, aжымшылдыKKа, халыK д‰ст_рін д‰ріптеуге т‰рбиелеу.
дамытушылыK: ™мірмен байланыстыра отырып алCан білімдерін ™мірде Kолдана білуге баулу, оKушыныS ой - ™рісін дамыту.
СабаKтыS т_рі: аралас сабаK
СабаKтыS к™рнекілігі: плакаттар, электронды оKулыK, мультимедиялыK ж_йе, Kосымша ‰дебиеттер.
І. `йымдастыру кезеSі.
ІІ. ^й тапсырмасын сaрау: НьютонныS ІІ заSы.
Еске т_сіріп ой шаKыру (видеопроектормен камера арKылы А.J.JаймолдинаныS Физика есептер жинаCыныS 11 бетінен _зіндіні м‰нерлеп оKу.)
«ШаKырды мысыK тышKанды,
ТышKан келіп мысыKтан,
МысыK болса к_шіктен,
К_шік Kыздан aстады.
Jыз ‰жесін,ал ‰жей
К™мекке шалын шаKырды.
Шал aстады шалKаннан.
Б‰рі тартып жабылып,
Жaлып алды аKыры”.
СaраK: координаталар осін таSдап алып, шалKанCа байланысты НьютонныS екінші заSын жазыSдар. Jандай жаCдайда шалKан _деу алады?
Жауабы:
Электронды оKулыKты іске Kосып НьютонныS екінші заSыныS аныKтамасын, формуласын, ™лшем бірлігін, тестік есептерді барлыK оKушыларCа беріп, жауаптарын партаCа таратылCан Kосымша KаCаздарCа т_сіртемін.
1. Денеде туындайтын ; оCан ‰рекет етуші тура пропорционал, ал

кері пропорционал.
«орнына Kой: массасына, _деу, к_шке».
2. НьютонныS екінші заSы:

a = ; F=m* ; m= ;
m a
№1 есеп.
Шешуі:
Бер: F=400 кН=4*1013 EMBED Equation.3 1415Н;
a=0,2м/с13 EMBED Equation.3 1415 m=13 EMBED Equation.3 1415; m= 13 EMBED Equation.3 141513 EMBED Equation.3 141513 EMBED Equation.3 1415
Т/к=m
m=13 EMBED Equation.3 1415 т

№2 есеп. Шешуі:
Бер:m=1000г=1кг 13 EMBED Equation.3 1415
а=0,5м/с13 EMBED Equation.3 1415 F=13 EMBED Equation.3 1415
F=1*0.5=0.5Н.
т/к:F=? Ж:F=0.5Н.

ОKушылардыS жауабын аралап ж_ріп тексеріп баCалаймын.

ІІІ. ЖаSа сабаK: НьютонныS _шінші заSы.
1). ОKулыKтаCы 47,48,49 суреттерді экранCа проекциялай отырып жаSа сабаKты т_сіндіремін.
2) электрондыK оKулKтаCы аныKтама мен формуланы, бейнек™рсетілімді к™рсету арKылы сабаKты пысыKтаймын.
НьютонныS _шінші заSы былайша тaжырымдалады: €рекет етуші к_шке ‰рKашан теS Kарсы ‰рекет етуші к_ш бар болады. БасKаша айтKанда, денелердіS бір-біріне ‰рекет етуші к_штері модулі бойынша ™зара теS ж‰не баCыттары Kарама-Kарсы:

€рекет ж‰не Kарсы ‰рекет к_штері ‰рт_рлі денелерге т_сіріледі. СондыKтан олар ешKашан теSеспейді ж‰не оларды теS‰рекетті к_шпен алмастыруCа немесе KосуCа болмайды. Бaл екі к_штіS таCы бір ерекшелігі олардыS табиCаты Kашан да бір. Егер  серпімділік к_ші болса, онда  де серпімділік к_ші болады.
К_штер бір денеге т_сірілген жаCдайда Cана олар теSеседі деп айтуCа болады, мысалы, тіректе жатKан денеге  ауырлыK к_ші ж‰не _стел тарапынан ол к_шке Kарама-Kарсы баCытталCан  серпімділік к_ші (тіректіS реакция к_ші) ‰рекет етеді.
Бaл к_штер теS ж‰не Kарастырылып отырCан денеге т_сірілген. Бaл к_штердіS тендігі НьютонныS екінші заSыныS салдары болып табылады ж‰не олар _шін  теSдігін жазуCа болады. Бaл жаCдайдаCы дененіS _деуі н™лге теS, ал бaдан  болады да, дене тыныштыK Kалпын саKтайды.
Бaл к_штердіS табиCаты ‰рт_рлі болCандыKтан, "‰рекет" ж‰не "Kарсы ‰рекет" к_штері бола алмайды. Ал ‰рекет ж‰не Kарсы ‰рекет бір Cана ™зара ‰рекеттесуді, мысалы, дененіS тірекпен ‰рекеттесуін сипаттайды: тіректіS  реакция к_ші модулі бойынша дененіS тіректі кысып басатын к_шіне, яCни  [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] теS. €рине, бaл к_штер ‰рт_рлі денелерге т_сірілген ж‰не Kарама- Kарсы баCытталCан.[ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]
Сонымен, біз [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] тaжырымдаCан KозCалыстыS негізгі _ш заSымен таныстыK. Олар айналамызда болып жатKан алуан т_рлі механикалыK KозCалыстар _шін бірдей. Алайда НьютонныS екінші ж‰не _шінші заSдары тек [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] ж‰не [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] ретінде алынуы м_мкін баяу KозCалыстаCы денелер _шін Cана орындалады. Ал [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] жуыK жылдамдыKпен KозCалатын денелер _шін [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] заSдары орындалады.


3). ОKулыKтаCы 11 жаттыCудыS №1,2,3 есептерді шыCару арKылы сабаKты бекітемін.
11 жаттыCу №2 дaрыс жауабын проекциялаймын.

Бер: m1= 50кг Шешуі:
m2 = 2 кг a13 EMBED Equation.3 1415=13 EMBED Equation.3 1415
F =20 Н 40H
т/к:а13 EMBED Equation.3 1415=?
a13 EMBED Equation.3 1415=? a13 EMBED Equation.3 1415 = 13 EMBED Equation.3 1415
4). Jорытынды. Т‰жірибе: кішкене аCашты арамен кесіп к™рсетемін.
СaраK.НьютонныS _шінші заSын Kалай байKауCа болады?
Жауап: АCаштаCы араныS іркілуінен ж‰не тісініS мaKалуынан байKауCа болады.
5). Тарихи м‰ліметті экранCа проекциялау. ОKушыныS ‰зірлеген баяндамасын тыSдату. (шыCармашылыK ізденіс).

Атау
УаKыты
`лты
Тегі

НьютонныS KозCалыс заSдары. Натурал философияныS математикалыK бастамалары
1687ж
аCылшын
Иссак Ньютон


6. ДеSгейлік тапсырмалар.
І деSгей.
1. 90 Н к_ш денеге 1,2 м/с2 _деу береді. Осы денеге Kандай к_ш 3 м/с2 _деу бере алады?
2. Массасы 4 кг дене Kандай да бір к_штіS ‰серінен 2 м/с2 _деу алады. Массасы 8 кг денеге д‰л осындай к_шпен ‰сер еткенде, ол Kандай _деу алады?
3. Массасы 5 кг дене 15 м/с2 _деумен вертикаль Kaлауы _шін оCан Kандай к_ш ‰сер етуі керек?
ІІ деSгей.
1. 200 Н к_ш ‰серінен дене координатасы х=50+4t+t2 заSымен ™згеретіндей болып, т_зусызыKты KозCалады. ДененіS массасы Kандай?
2. Массасы 2 кг денеге бір т_зудіS бойымен екі к_ш ‰сер етеді: 8 Н ж‰не 6 Н. ОлардыS арасындаCы бaрыш: а)00; ‰) 1800 болCанда, осы дененіS _деуін аныKтаSдар.
ІІІ деSгей
1. Егер екі адам 120 Н к_шпен екі жаKKа керіп тартса, 150 Н кері к_шке шыдайтын арKан _зіле ме? 2. Таразы басын сумен жартылай толтырылCан стаKан теSгеріп тaр. Егер стаKандаCы суCа Kарындашты салып, оны стаKанCа тигізбей Kолмен aстап тaрса, таразыныS тепе – теSдігі бaзыла ма? 
7. БаCалау параCы «оKушы ™зіндегі баCалау параCын толтырады».

Білетін едім
Білдім
Білгім келеді






8. ^йге тапсырма § 13, 11 жаттыCу №5 есеп.








Root EntryEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation Nativeoverrightarrow {F}_2 Рисунок 95 \overrightarrow {F}_2 overrightarrow {F}_a Рисунок 96 \overrightarrow {F}_a overrightarrow {N} Рисунок 97 \overrightarrow {N} overrightarrow {a} Рисунок 98 \overrightarrow {N} + \overrightarrow {F}_a = m \cdot \overrightarrow {a} overrightarrow {N} Рисунок 99 \overrightarrow {F}_a = - \overrightarrow {N}  Физика | НьютонныS _шінші заSы на казахском языкеРисунок 111JазаKша АшыK сабаK: Физика | НьютонныS _шінші заSы казакша JазаKша АшыK сабаK: Физика | НьютонныS _шінші заSы на казахском языкеEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation Native