Торел состер 2 класс

2-ги класска тыва дыл кичээли Тема: Төрел сөстер. КатаптаашкынКичээлдиӊ хевири: Кичээл катаптаашкын.
Кичээлдиӊ сорулгалары: төрел сөстер деп темага шиӊгээдип алган билиглерин түӊнеп, катаптаары; төрел сөстерни шын ажыглап билирин чедип алыр, угаап боданыр арганы бээр; уругларныӊ аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр; уругларны эптиг, демниг найыралдыг болурунга, Ада-чурттун улуг дайынынын тиилелгезинин 72 чыл оюнга хамаарыштыр уругларга тыва эки-турачынын маадырлыг, эрес-дидим, туруштуг чораанын, шак ындыг кижи ёзулуг төрээн черинин камагалакчызы болур дээрзин билиндирип, кижизидер.
Планнаттынган түӊнелдери:
Бүгү талалыг өөредилге ажыл-чорудулгазы: өөреникчи кижи төрел сөстер деп чүл дээрзин билир, оларны айтырыглар дузазы-биле тодарадып шыдаар болур. Чугаа-домаанга торел состерни шын ажыглап, медереп билген турар ужурлуг.
Таарыштырылганыӊ өөредилге ажыл-чорудулгазы: өөредилгениӊ сорулгаларын салып билиринге, бодунуӊ ажыл-чорудулгазынын, башкыныӊ болгаш өөрүнүӊ үнелелин шын хүлээп ап билиринге өөренип алырыныӊ аргазын тургузары.
Билиглерни шиӊгээдириниӊ өөредилге ажыл-чорудулгазы: салдынган айтырыгныӊ утказын шын медереп билип, аӊаа дүүшкен шын харыыны аас-биле тургузуп билири; өөренип турар чүүлү-биле бодунуӊ ажыл-дуржулгазын деӊнеп, башкыныӊ салган айтырыгларынга харыылап билири.
Харылзажырыныӊ өөредилге ажыл-чорудулгазы: кижилер-биле харылзажып тургаш дүрүмнерин ажыглап, харылзажып турар кижизинге билдингир кылдыр чугааны тургузуп, башкызыныӊ болгаш эштериниӊ айтырыгларынга шын харыылаарынга чаӊчыктырар.
Кичээлдиӊ дерилгези: сюжеттиг чурук, лабиринт чураан плакат, карточкалар, сигналдыг карточкалар, презентация.
Кичээлдиӊ чорудууБашкыныӊ ажыл-чорудуу.
Ажыл-чорудулгаже бодун башкарып углаары- Экии, уруглар! Оожум олуруп алыӊар.
- Мени Айланмаа Сергеевна дээр, Найырал эге ниити билиг школазынын башкызы-дыр мен. Богун тыва дыл кичээлин силерге эрттирип бээр мен.
А). Онаалга хыналдазы- Эрткен кичээлде онаалгага чүү бердингенил? (Бистерге Ада-чурттуӊ дайнынга киржип чораан Шойдан Белек-кыстыӊ кырган-ачазы Хомушку Нордуп Кудурукпаевичиге холдан кылган белектер кылып эккээр кылдыр берген.
- Эр-хейлер! Ам Шойдан Белек-кыстыӊ кыска дыӊнадыын дыӊнаптаалыӊар.
-Белек-кыстын ажылынга унелелден берээлинерем, уруглар.
Түӊнел:
Билиглерни тодаргайлаары.
(Теректи көргүзүп тургаш, тайылбырлаар)
- Шойдан Белек-кыс кым болурул? Силерниӊ клазыӊар башкызы Шойдан Лориса Достай-ооловна чаавазы болур.
- Ам Белек-кыс, Лориса Достай-ооловна болгаш Нордуп Кудурукпаевичи катай кымнар болурул? (Төрелдер)
- Эр-хейлер! Кижилер төрелдерлиг, кижилерден аӊгыда, сөстер кандыг деп өөренип алган бис? (Төрел сөстер)
- Шын-дыр! Эр-хейлер!
- Бо хүн чүү деп теманы катаптаарывысты кым билип каапты? (төрел сөстер)
III. Катаптаашкын.
- Кандыг состерни торел состер дээр бис, уруглар? (Ниити кезектиг состерни торел состер дээр.)
- Олар утка талазы-биле кандыг болурул? (Олар утка талазы-биле чоок болур.)
- Чуу деп айтырыгларга харыылаттынарыл? (Чуу? Кандыг? Канчаар7 деп айтырыгларга харыылаттынар.)
-Чижектерден бериптээлинерем. (Ажыл, ажылдыг,ажылдаар.)
- Ам бо кичээливисти маргылдаа кылдыр эрттирер бис.
- Ынчангаш 2 бөлүкке үстүп алган бис. Бөлүктеривиске Тиилелгениӊ 72 чыл оюнга тураскааткан аттардан адап аалыӊар,уруглар. (Чижээ: эки турачылар, маадырлар, дидимнер.камгалакчылар.)
-Маргылдааныӊ бирги мөөрейин эгелээлиӊер,уруглар.
1. Тывызык-биле ажылТоолум доштаТывызыым дытта. (балык, дииӊ)
- Шын-дыр. Силер балык деп сөстүӊ төрел сөстерин тывар силер.
- Ам силер дииӊ деп сөстүн төрел сөстерин тып эккелиӊерем,уруглар.
2. Ном-биле ажылМергежилге 264 а. 107
- Мергежилгениӊ бердингенин кым номчуптарыл?
- Чүнү кылыр-дыр бис? (Хөй сектер орнунга сөстүӊ утказынга тааржыр кезектер немээр бис.)
- Самбырага бөлүк аайы-биле тура халышкаш,бижиптээлиӊерем.Бир бөлүктен бир кижи самбырага келир, артканнары кыдырааштарынга кылып эгелээр.
IV. Сула шимчээшкин.
- Уруглар, шылай берген боор силер, дыштанып алыылыӊар. Шупту оожум туруп келгеш, сула шимчээшкинден кылыптаалыӊар.
- Оожум олуруп алыӊар.
V. Быжыглаашкын.
Оюн «Кым хөй дуза кадарыл?»
- Дайын киржикчилеринге дузадан кадыптаалыӊарам, уруглар.
VI.Рефлексия.
Тест-биле ажылVII. Кичээлдиӊ түӊнели.
- Бо кичээлде чүнү билип алдывыс?
- Чүү деп теманы катаптадывыс?
- Бистиӊ клазывыста Белек-кыстыӊ кырган ачазы,Ада-чурттуӊ улуг дайынынныӊ киржикчизи эки-турачы Нордуп Кудурукпаевич Хомушку ышкаш маадырлыг, эрес-дидим, туруштуг талаларыӊарны бо кичээлге көргүскениӊер дээш кончуг өөрүп тур мен, уруглар. Төрээн черивистиӊ ёзулуг камгалакчылары болуп, өзүп келириӊерге бүзүреп тур мен.
2. Демдектер салырыVIII. Бажыӊга онаалга: 1. Мергежилге 270 арын 109
2.Төрел сөстерге домактардан чогаадыр.