Урок на тему:30 жылдарда?ы ?о?амды? саяси ?мір (9 класс)
Jызылорда облысы, Jазалы Kаласы,
М. Горький атындаCы №16 орта мектептіS
тарих п‰ні мaCалімі Сахиева Алмаг_л
П‰ні: JазаKстан тарихы
Сыныбы: 9 «В»
СабаKтыS таKырыбы: 1930 жылдардаCы KоCамдыK саяси ™мір
СабаKтыS маKсаты:
А) Білімділік: ОKушыларCа тотаритарлыK режим мен социализмніS Сталиндік _лгісініS м‰ні мен сипатын т_сіндіру. Коммунистік партия билеген тaста JазаKстанныS лагерлер ™лкесіне айналып, жазыKсыз адамдардыS жазаланып, азап шеккені жайлы баяндау.
Б)ДамытушылыCы: JоCамдаCы Kaбылыстарды салыстыра отырып, айырмашылыKтарды ажыратып білуге, ™з бетінше Kорытынды жасауCа даCдыландырып, Cылыми шыCармашылыK жaмыстарCа жаCдай туCызу.
В) Т‰рбиелік: ОKушыларды халKыныS ™ткенін aмытпауCа, ‰ділетсіздікке т™збеуге, ™з туCаг жеріне деген с_йіспеншілігін арттыру маKсатында халыK Kамын ойлаCан аCалар ісін _лгі ету.
СабаKтыS типі: Аралас
СабаKтыS ‰дісі: «Кім к™п біледі?» ойын сaраK, тірек-сызбалар, ой-KозCау, топтыK шыCармашылыK жaмыстар, кесте толтыру, тест тапсырмалары.
СабаKты Kолданылатын технология: Интерактивті таKта
СабаKтыS к™рнекілігі: `лт зиялыларыныS суреттері, тірек-сызбалар, слайдтар
БазалыK білімі: Жеке басKа табыну зардаптары, Сталиндік репрессия Kaрбандары, JазаKстан лагерлер ™лкесі
Тірек aCымдары: Репрессия, Голощекин геноциді, Гулаг, жеке басKа табыну, тоталитаризм, авторитаризм.
П‰наралыK байланыс: Д_ние ж_зі тарихы, ‰дебиет
СабаKтыS барысы:
І. `йымдастыру кезеSі:
- ОKушыларды т_гелдеп, сабаKKа дайындау
- ^й тапсырмасын сaрау
Сыныпты 3 топKа б™лу.
«Кім к™п біледі?» ойыны арKылы деSгейлік тапсырма беру.
^й тапсырмасын сaрау
1 топ «Бaл кім? Jандай тaлCа?
«АлCырлар» (Суреттерге сипаттама беру)
2 топ
«ТапKырлар» Тапсырма
Тест жaмыстары:
`жымдастыруCа дейін мал саны Kанша болды? (40,5 млн)
«`лтщыл деген атпен кімдер айыпталды? (С.Сейфуллин, Jожанов, МыSбаев, С‰дуаKасов)
Ауыл шаруашылыCын aжымдастыру Kашан Kабылданды? (1927 ж XV сьезд)
Аса ірі бай ж‰не жартылай феодалдарды т‰ркілеу туралы Декрет Kашан шыKты? (1928 жылы 28 тамыз)
1931 1932 жылдары Шaбартауда малдыS Kанша пайызы мемлекетке ™ткізілді? (8%)
1928 жылы JазаKстанда жердіS Kанша пайызы aжымдастырылды (2%)
Корей aлт ™кілдері JазаKстанCа Kашан к™шіріліп ‰келді?(1938 жылы)
«Кіші Kазан» идеясын кім жасады? (Голощекин)
`жымдастыру жылдарында Kанша толKулар мен к™терілістер болды? (372)
«ЖаSа экономикалыK саясатKа» к™шу туралы шешім Kашан Kабылданды? (1921 жылы РК(б)П ніS Х сьезі
3 топ: «Талаптылар»
«С‰йкестендіру» тест
ОKиCалар
Жылдар, сандар
1. Голощекин JазаKстанды Kай жылдары басKарды
1931 жыл к™ктем
2. ШыSCыстау, Абыралы, Шaбартау к™терілістері Kай жылы болды?
1 млн астам
3. Республикадан тыс ‰скерлерге Kанша адам к™шіп кетті
1925-1933 жылдар
4. JазаKстанда aжымдастыруды аяKтау Kашан аяKталды?
372
5. `жымдастыру жылдарында Kанша толKулар мен к™терілістер болды
1932 жыл к™ктем
ІІ. ^й тапсырмасын бекіту
Jырылу
Jоныс аудару
АшаршылыK
1931-1933 ж
Адам Мал
ндет
2 млн 100 мыS
ХалыKтыS-40%
С‰билер-72%
7 жасKа дейінгі-68%
40,5 млн
4,5 млн Kалды
ІІІ. ЖаSа сабаK
§12. 1930 жылдардыCы KоCамдыK саяси ™мір
Жоспары:
Сталиндік казармалыK социализм
JазаKстандыCы тоталитаризмніS к™рінісі
JазаKстан лагерлер ™лкесі
IV. JызыCушылыCын ояту
30 жылдардаCы КСРО да СталинизмніS орныCуы, социазимзніS тоталитарлыK сипаты.
РеспубликалардыS заS шыCару бастамасы болмады.
Мемлекеттік меншік ныCайып, ™ндіріс жабдыKтарына KоCамдыK меншік орнады. Шаруалар жерден шеттелді.
БюрократиялыK орталыK ныCайып, іс-ж_зінде толыK егемендік алмады.
Н‰тижесінде
Жазалау органдарыныS Kызметі к_шейтілді.
Мемлекет ™кімет органы ретіндегі кеSестер Kызметі
ОдаKтыS ішкі істері халыK комиссариаты Kaрамында ерекше кеSес Kaрылып, жазалау іс ж_зінде ж_зеге асырылды.
Азамат соCысы JазаKстанды да жайпап ™тті. Х. Досмaхамбедов, €. Б™кейханов, Тынышбаев ж‰не кеSес ™кіметін орнатуCа, оны ныCайтуCа ат салысKан партияныS адал Kайраткерлері Андроников, Мирзоян жазалаудыS Kaрбаны болды. Сол сияKты KазаK кеSес ‰дебиетініS негізін салCан к™рнекті тaлCалар С.Сайн, Б.Майлин, І.Жанс_гіров, Дулатов , KазаK тіл білімініS негізін салушы А.Байтaрсынов, тарих білім негізін салушы Асфендияров т.б жазалау шараларыныS Kaрбаны болды.
JазаKстан лагерлер ™лкесі
Карлаг Степлаг Гулаг Алжир
(JараCанды) (ДалалыK лагер) «Лагерлер бас (АKмола)
басKармасы»
Зaламатты жылдар сaмдыKтары
Jызыл терроршылдардыS KазаKтарCа Kарсы KолданCан жазалау т‰сілдері
1938 ж 25 аKпан мен 13 наурызCа дейінгі аралыKта 631 адам тек Алматыдан Cана атылCан. ОныS 70-75 % KазаK зиялысы. Жендеттер к_н сайын орта есеппен 43 адамды атып отырCан.
- Адамды жалаSаш тастап, денеге ыстыK май Kaю;
- Бас пен дененіS терісін сыпыру;
- ТырнаKтыS _стіне шеге KаCу.
125 жазаныS т_рін KолданCан
1989 ж Ак. М.JозыбаевтыS т™раCалыK етуімен «€ділет KоCамы» KазаKтыS маSдай алды азаматтары жерленген жерін тапты. Алматыдан 35 шаKырым жердегі ТалCар ауданында 2500 адам Kaрбан болCан. 499-ныS есімі аныKталCан 1938 25/2 АлматыдаCы НКВР т_рмесінде 19 азаматты БоралдайдаCы KандысайCа жерлеген.
V. Термин с™здермен жaмыс
Репрессия-мемлекет органдары Kолданатын азаматтардыS KaKыKтарына нaсKан келтіру, жазалау.
Миграция-халыKтыS Kоныс аударуы
Геноцид-халыKтыS жекеленген топтарын н‰сілдік, aлттыK ж‰не діни белгілеріне Kарай Kырып-жою
«^штіктер» - ^ш адамнан KaралCан комиссия
БМБС – Біріккен Мемлекет саяси басKарма
Диктатура – ЗаSды елемей мемлекетті к_шпен басKару.
Авторитаризм – (латын с™зі - ™ктесшілдік.
Тоталитаризм – KоCамныS барлыK жаCын бір орталыKKа баCындырып, жеке басKа табындыру.
VI. ШыCармашылыK жaмыстар:
І. Топ « АлCырлар»
Тапсырма: « ЖазыKты ма, аCалар мен апалар»
ІІ. Топ « ТапKырлар»
Тапсырма: « МеніS KиялымдаCы JазаKстан»
ІІІ. Топ «Талаптылар»
Тест тапсырмалары
1920-24 жылы JазаKстанныS астанасы болCан Kала?
А) Орал Б) АKбола С) Орынбор
Азамат соCысы Kай жылдары болды?
А) 1912-14 ж Б) 1918-1920 ж С) 1925-1930 ж
Ж.Э.С. к™шу туралы шешім Kашан Kабылданды?
А) 1921 ж Х сьезд Б) 1925 ж ХІ сьезд С) 1930 ж ХІІ сьезд
ТорCай к™терілісініS басшысы кім болды?
А) С.Сейфуллин Б) Т.Бокин С) М.ШоKай
Т_ркістан-Сібір темір жолы Kай жылы іске Kосылды?
А) 1930 ж 28 с‰уір Б) 1932 ж 25 KаSтар С) 1934 ж 12 мамыр
20-30 жылдар кеSесініS Kорытындысы
Тиімді жаCы
Тиімсіз жаCы
JазаK халKыныS саяси теSдікке, территориялыK автономия KaKыCына Kолы жетті.
Индустриясы жедел дамыды.
М‰дениет, Cылым, білім беру саласында Kол жетті
Экономика мен м‰дениет саласында Kол жеткен табыстар тыс KиынCа т_сті
ТоталитарлыK казармалыK ж_йе орныKты
JоCамдаCы табыстар Сталиндік Kатал идеологиялыK KыспаK Kоршауында Kалды.
VІІІ. ОKушыларды баCалау.
ІХ. ^йге тапсырма: § 12. 1930 жылдардаCы KоCамдыK саяси ™мір
ТаKырыпты оKу, мазмaндау
«JазаK зиялылары» (реферат жазу)
Ауру
індет
JырCынCа aшырау
51 аудан
1 млн астам адам
414 келді
616 келмеді
Жеке басKа табыну
сыр мектебі15