Абай ??нанбай?лыны? ?мірі мен шы?армашылы?ы

Сыныбы: 9 «а,ә»Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығыСабақтың мақсаты.
1.Білімділік: Ұлы Абай атамыздың өмірі мен шығармашылығын оқыта отырып,өткенді еске түсіріп,талдау жұмыстары арқылы әрбір тәрбиеленушінің ой – санасына жеткізу. 2.Дамытушылық:  Абай өлеңдерін, қара сөздерін, әндерін оқып, талдап,жаттап, оны терең түсіну. Оқушылардың ойлау қабілеттерін, сөйлеу тілдерін дамыту.
  3. Тәрбиелік:  Абай арқылы отаншылдыққа, ұлттық потриатизмге, адамгершілікке  тәрбиелеу.      
Сабақтың түрі: танымдық ізденіс сабағыСабақтың әдісі: Шығармашылық ізденіс,талдау,түсіндіре баяндау,шығармашылық жұмыстар.Көрнекілігі: Абайдың өмірі мен шығармашылығына арналған слайдтар жиынтығы,электрондық оқулық. Бағалау жұлдызшалары мен белгілер
Сабақтың барысы.
1.Ұйымдастыру.
2Жаңа сабақ: Абайдың өмірі мен шығармашылығы.
Сыныпты 3-топқа бөлемін.
1-топ. «Абай»
2-топ. Құнанбай.
3-топ. Зере
Сабақ құрылымы.I. Қызығушылығын оятуЖүрегіңнің түбіне терең бойла,Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма,- деп ақынның өзі айтқандай «соқтықпалы, соқпақсыз жерде өсіп», тар жол, тайғақ кешу өмірін кешкен, өкініш пен өксігі көп, қайғысы мен қасіреті мол қараңғы қапас өлкеде де ел мұңын «асау жүрегінен» ағыта, шабытты жыр ғып төккен алып Абай туралы бүгін сабақ өткізгелі отырмыз. Олай болса, сабақтың қонағы етіп Абайдың өзін шақырсақ қайтеді?!
(Сыныпқа Абай образын сомдап сол сыныптың оқушысы Қабыл Қайырбек келеді.Шынында да бет келбеті Абайға келетін еді.
Абай:- Иә,XXI ғасыр-Тәуелсіз елдің ұрпақтары,армысыздар!Ата-бабаң аңсаған бейбіт күнде өмір сүргендеріңнің бүгін мен куәсімін және бақытқа толы жанарларыңды,гүлденген өмірлеріңді, дамыған елдеріңді көріп мен қуанып-ақ тұрмын.
Менің сүйікті білім мен өнер қуған, ұрпақтарым!
Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,
Жоқ- барды,ертегіні термек үшін.
Көкірегі сезімді, тілі орамды
Жаздым үлгі бермек үшін
(Абай рөлін сомдаған оқушы орнына отырып,топтық жұмыс түрлері жүргізіледі.)
II. Мағынаны тануҚазақтың бас ақыны – Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы білмейтін қазақ жоқ шығар. Қазақтың заңғар жазушысы М.Әуезов «Абай – қазақтың классик әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі» деп баға берген еді. Бүгінгі тақырып бойынша сынып оқушыларына алдын-ала Абай Құнанбайұлы туралы деректер жинау тапсырылған еді.
1.«Абайын жоқ білмейтін»
Оқушылар слайд арқылы Абай Құнанбаевтың өмірін таныстырады.2.. «Білімге бастап ел-жұртын»Оқушылар слайд арқылы Абай Құнанбайұлының шығармашылығымен таныстырады)
3.Абайдай дана бар ма екен
Әлемге танытқан өз ұлтын?!
1.Абай – ақын*Абайдың өлеңдерін тақырыптарға бөле отырып, талдау жұмысын жүргізеді.*Абайдың өлеңдері сұралады. 2. Абай – аудармашыОқушылар слайд арқылы Абайдың аудармалары туралы айтады.3. Абай – қарасөз шебері*Қарасөздерінің жазылу ерекшеліктері туралы айтады;*Бейнетаспадан Абайдың қарасөзі тыңдатылады.4.. Абай – сазгер.*Абайдың әндер мен күйлері туралы айтылады.* «Желсіз түнде жарық ай «әні тыңдатылады.
III. «Кім көп біледі?»
Электрондық оқулықтан Абайдың өлеңдерінің бір шумағын оқытып, өлеңнің тақырыбы мен әрі қарай жалғастыруы сұралады.
IY. «Болмасаң да ұқсап бақ.»
(Абай өлеңдерінің бастапқы екі жолы беріледі,жалғасын өз ойымен өрбіту керек.)
1-топ.
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
...
2-топ.
Білімдіден шыққан сөз,
Талаптыға болсын кез,
...
3-топ.
Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,
Жоқ-барды, ертегіні термек үшін.
...
Y Ой-толғаныс Оқушылардың бүгінгі сабақтан алған білімдерін тексеру мақсатында «Толықтыру» сынамасы беріледі. Үш топ бір-біріне бірнеше сұрақтар беріп,дұрыс болған жағдайда жұлдызша беру көтеру арқылы бағалап,әр дұрыс сұрағына жұлдызша беріп,бағалайды. YI « Мен не білдім?» Жазбаша қорытынды жазу.
Аудандық,селолық,мектепішілік бірнеше дүркін жазба ақындар мүшәйрасының бас жүлде иегері ,жас ақын Достан Сымбаттың Абайға арнау өлеңіне кезек береміз.YII. « Егер мен актер болсам...»
(Өздеріне ұнаған Абай шығармаларынан қойылым көрсету)YIII. Мұғалімнің қорытындысы. Абай Әлемін бүкіл дүниеге таратушы кемеңгер Ұлы Мұхтар Әуезов «Мен Абай тереңінен шөміштеп қана іштім» деген екен. Ал біз Ұлы ғұлама тереңіне бас қойғанымызбен тек қана сол тереңнен дәм таттық қой деп ойлаймын. Сол себептен оқудан, білуге ұмытушылықтан, ізденуден жалықпайық. (Абайдың туыстық қатынастары туралы айтылып,оқушылардың айтқандарын қорытындылай отырып,қазақтың сахара даласында жүзіп бара жатқан ақ кемедей Абайдың мовзалейін,мұражайын, «Абай» деректі фильмін видео-ролик арқылы көрсету).
IX. Үй тапсырмасын сұрау.
Ы.Алтынсарин кім? Ол туралы не білесіздер?
Қандай шығармаларын білесіздер? Т.б сұрақтар арқылы және слайд арқылы баяндау.
X. «Жүйесін тапқан сөз жүрекке жетеді» Даналық ойдан дән ізде!
Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы ерінбе,
Адамдықты көздесең, жаттап тоқы көңілге.
Сұлтанмахмұт Торайғыров
... Адамшылық ой қиялы өте таза, ұлтжанды, елін – жерін сүйген кісі еді.
Міржақып Дулатов
X. Үйге тапсырма беру : Ой толғау «Адам , сен де бір жердің перзентісің» тақырыбында эссе жазу .
XI.Бағалау