Класс с?гате Гаил? — ?ылы учак
М™слим муниципаль районы €м‰к‰й урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бе
Гаил‰ – Gылы учак
Т‰рбия с‰гате
Укытучы: Ш‰йм‰рд‰нова Рузалина Гаязетдиновна
2011 нче ел
Тема:Гаил‰ – Gылы учак.
Максат: балаларга кешенеS тормышында иS м™kиме гаил‰, аныS членнары арасындагы Gылы м™н‰с‰б‰т ик‰нен т™шендер_;
гаил‰д‰ге кешел‰рг‰ карата ихтирам, х™рм‰т хисл‰ре т‰рбиял‰_.
Fиkазлау k‰м материал:”К™ч k‰м рух тамырлары” китабы,”К™меш кыSгырау”газетасы, “Уку китабы”, Р.Г.Ягъф‰рова,(4класс),”€д‰плелек д‰ресл‰ре”-4класс, “Татар халык м‰кальл‰ре” китабы. М‰кальл‰р язылган плакатлар. Презентация
Д‰рес барышы
Оештыру.Психологик уSай хал‰т тудыру.
Уку м‰сь‰л‰сен кую.
1.Д.Нигъм‰туллина башкаруында”Хатын-кыз б‰хете” исемле Gырга клип карау.
- Fыр н‰рс‰ турында?(гаил‰ б‰хете)
- Хатын-кыз, ‰ни кеше ™чен иS кадерлесе н‰рс‰?
- (Тормыш ипт‰шеS, балаларыS булу.)
- Кеше тормышында иS м™kиме гаил‰ле булу.
- Дим‰к, без б_ген класс с‰гатенд‰ гаил‰ темасына с™йл‰шербез.
Уку м‰сь‰л‰сен чиш_.
1.1нче слайд.Гаил‰ б‰хете-ил б‰хете.
Гаил‰ б‰хете-ил б‰хете, ди халык. Гаил‰ нык, тату ик‰н, дим‰к, д‰_л‰т т‰ нык, тату диг‰н с_з.
2.
- Гаил‰ k‰р кешег‰ кир‰к Gылы учак ул.Гаил‰ никад‰р нык булса, аннан килг‰н Gылылык та шулкад‰р к™чле була.СезнеS гаил‰д‰ кемн‰р бар? Сез ничек яшисез? Шул турыда с™йл‰гез ‰ле. (Балалар _зл‰ренеS гаил‰л‰ре турында язып килг‰н хик‰ял‰рен укыйлар.)
3.
- Дим‰к, гаил‰ ул иS олы таянычыбыз, иS ышанычлы сыеныр урыныбыз. Анда бер-берсе турында кайгырткан кешел‰р яши.
- Гаил‰не кемн‰р т™зи? €лб‰тт‰, гаил‰ яшь егет бел‰н кызныS саф м‰х‰бб‰тенн‰н башлана.Алар катлаулы тормыш сукмагыннан берг‰ атлап барырга, к_г‰рченн‰р кебек г™рл‰шеп яш‰рг‰, акыллы, сау-с‰лам‰тбалалар т‰рбиял‰рг‰ ™метл‰р баглап гаил‰ коралар.
4.2нче слайд.€ни кеше гаил‰д‰ иS изге, х™рм‰тле кеше.
Н.ТолстойныS “Балачак” ‰с‰ренн‰н ™зек уку, фикер алышу(47-48б.).
- Нинди ‰с‰рд‰н ™зек? Авторы кем? Бала кемг‰ карап утырырга яраткан? Бала _зенеS янында кемнеS булуын тел‰г‰н?€нисе баланы ничек ирк‰ли?
- Сезне д‰ ‰нил‰регез яратамы? Ирк‰лиме? Нинди с_зл‰р бел‰н ирк‰лил‰р? (БалаларныS Gаваплары тыSлана.)
- Сез д‰ ‰нил‰регезне яратасызмы? Матур с_зл‰р ‰йт‰сезме?(Fаваплар тыSлана.)
- ^ск‰ч аларны яратуыгызны ничек белдерерсез?Акыллы булып, аларны кайгыртмый яш‰с‰гез ‰нил‰р б‰хетле була.
- €ни, ‰нк‰й, ‰нием! Нинди якты k‰м зур м‰гън‰г‰ ия бу с_зл‰р. Гаил‰д‰ ана иS изге, х™рм‰тле кеше.”Ана хакын уч т™бенд‰ т‰б‰ кыздырып ашатсаS да, кайтара алмассыS”, ди халык. Ана газаплар бел‰н баласын тудыра аны аякка бастыру ™чен к™чен д‰ с‰лам‰тлеген д‰ кызганмый.Балалары й™зг‰ кызыллык китерми торган чын кеше булып _сс‰ - чиксез горурлана, шатлана.Ана кешенеS б‰хете шунда.
5.3нче слайд.€тиле кеше-б‰хетле кеше.
€тисе булган кеше – б‰хетле кеше”, ди халкыбыз.Бу м‰кальне ничек аSлыйсыз?Халык гаил‰д‰ атаныS да урынын югары б‰яли. €ти кешенеS сабырлыгы, k‰р с_зен уйлап с™йл‰ш_е, Gаваплы, гаил‰не яклаучы, туендыручы. Яш‰_ шартлары булдыручы буларак игътибарга лаек.
-“Атасы кем – углы шул”, ди халык.Сез ‰тил‰регезд‰н н‰рс‰л‰рг‰ ™йр‰н‰сез? (БалаларныS Gаваплары.)
- €ти-‰ни пар канатлар булып, гомер юлларыннан матур итеп атлаучы гаил‰л‰рнеS балалары да б‰хетле була.М.ГафуриныS шул турыда язылган” Ата-ана”шигырен тыSлап китик.
6.
-Татар гаил‰сенд‰ элек-элект‰н _к т_р башында ‰би бел‰н бабай утырган, аларныS киS‰ш-табышыннан башка йортта берни д‰ эшл‰нм‰г‰н.”Картлар с_зен-капчыкка, яшьл‰р с_зен янчыкка”, диг‰н ‰йтем бар халыкта.Бу м‰кальг‰ нинди м‰гън‰ салынган?
-€би-бабаларыгыз сезг‰ нинди киS‰шл‰р бир‰?
7.Педагогик ситуация чиш_.(“К™ч k‰м рух тамырлары”китабы,14б.)
-Сез, Илгиз урынында булсагыз, нишл‰р идегез?€би-бабаларыгыз сезнеS ‰ти-‰нил‰регезне якты д™ньяга тудырган, аларны кеше итк‰н k‰м сезне д‰ т‰рбиял‰рг‰ булышалар.Алардан башка сез д‰ булмаган балыр идегез.Гаил‰ ‰гъзаларыныS k‰ркайсына игътибарлы. Ихтирамлы булганда гына тату яш‰п була.
8.4нче слайд.Абыйлар-сеSелл‰р.
Абыйлар – сеSелл‰р турында.Р.Ф‰хретдиннеS”Туганнар ‰д‰бе" ™йр‰тм‰л‰ренд‰ шундый юллар бар:”Туганнарыгызны х™рм‰т итегез, алар бел‰н ‰д‰пле булыгыз. Ч™нки ‰ти-‰нил‰регезд‰н соS иS якын кешел‰регез – туганнарыгыз”.СезнеS д‰ k‰рберегезнеS я апасы, я абыйсы, я сеSлесе бар.Сез алар бел‰н нинди м™н‰с‰б‰тт‰ соS? Кайчагында якын кешел‰ребез-абый, апа, сеSел энк‰шл‰р бел‰н уртак тел табуы бик кыен.”К™меш кыSгырау” газетасыныS 19.01 санында шушы темага басылган м‰кал‰ бел‰н таныштырып кит‰м.
-Апа бел‰н сеSел _зара м™н‰с‰б‰тл‰рен ничек Gайлаганнар?
(Fаваплар тыSлана.)
-Ш.ГалиевнеS “МиSа!МиSа!^зем‰! шигырен тыSлап китик.Шигырьд‰ге малайныS _з-_зен тотышы сезг‰ ошадымы?
-Р.Ф‰хретдиннеS “Туганнар ‰д‰бе”™йр‰тм‰л‰ренд‰ болай дип язылган:”^зегезд‰н олы булган туганнарыгызны ата-анагыз кебек к_регез, аларны с™егез.Кечкен‰ туганнарыгызга ш‰фкатьле булыгыз, кулында булган ‰йберен кычкыртып алмагыз, ч™нки бу эшл‰р аларныS к_Sеле боегуга k‰м ата-анагызныS ачулануына с‰б‰п булыр”.
Рефлексия.
1.5нче слайд.”М‰кальне т‰мамла!”уены.
- Д‰рест‰н нинди сабаклар алдыгыз? Белемегезне тикшереп карыйк ‰ле.Мин‰ сезг‰ гаил‰ темасына м‰кальл‰р , сез т‰мамларсыз k‰м м‰гън‰л‰рен аSлатырсыз.
-Ата-анасын тыSлаган ад‰м булган,.... ...
-Атасы барныS ... ... .
-Картлар с_зен-капчыкка, ... ... ... .
-Б‰хет аналарныS аяк ... .
2.
-€ти-‰нил‰рен яраткан, ™лк‰н кешел‰рне х™рм‰т итк‰н, туганнары бел‰н дус, тату яш‰г‰н кеше б‰хетле була.Сез д‰ ‰ти-‰нил‰регезнеS с_зен тыSлап, ‰би-бабаларыгызны х™рм‰тл‰п, туганнарыгыз бел‰н бер-брегезг‰ юл куеп яш‰гез!Балачагыгыз б‰хетле булсын!
15