Урок по истории на тему Мон?ол ?лыстарыны? ??рылуы
Орта CасырлардаCы JазаKстан тарихы 27- сабаK
СабаKтыS таKырыбы: МонCол aлыстарыныS Kaрылуы 7а – 12.12.15ж.
Білімділік маKсаты: ОKушыларCа JазаKстанда МонCол империясыныS _стемдік етуі, империяныS басKыншылыK саясаты мен оныS зардаптарыныS ‰сері жайында толыK маCлaмат беру.
Т‰рбиелік маKсаты: JазаK тарихындаCы осы бір оKиCа арKылы оKушыларды патриоттыKKа, елжандылыKKа, саяси сауаттылыKKа т‰рбиелеу.
ДамытушылыK маKсаты: ОKушылардыS белсенді ойлау Kабілетін арттыру, алCан білімдерін Kажетіне сай пайдалана білуге, ™з бетінше Kорытынды жасауCа даCдыландыру.
СабаKтыS типі; аралас сабаK
СабаKтыS ‰дісі: сaраK – жауап,кестемен жaмыс,проблемалыK сaраKтар,оKулыKпен жaмыс
СабаKтыS барысы
І.`йымдастыру кезеSі
- Саламатсыздар ма, оKушылар! Б_гін сабаKта кім жоCын белгілеп алайыK.
ІІ. ^й тапсырмасын сaрау
ШыSCысхын туралы не білеміз?
МонCол империясыныS негізін Kалаушы Тем_жін 1155 жылы МонCолияныS Кендітау аймаCындаCы Онон ™зенініS жаCасында, БолдоS деген жерде д_ниеге келген. Тем_жін 9 жасKа толCан кезінде ‰кесі Есугей батырды татарлар KастандыKпен ™лтіреді.1206 жылы ™ткен Kaрылтайда Тем_жінді хан етіп сайлап, МонCол империясын Kaрады.
JоCамдыK Kaрылысы
МемлекттіS басты заSы «ЖасаK» (Яса) МонCолияныS аумаCы мен халKы 3 ‰скери ‰кімшілікке б™лінді:
Болжам тренингі Мен сіздерге мынадай кілт с™здерді aсынамын, осы с™здерге с_йене отырып, б_гінгі ™тетін таKырыпKа болжам жасап к™рейік.(ОKушылар ™з болжамдарын жасайды)
Сонымен б_гінгі ™тетін жаSа таKырыптыS аты ™здеріSіз айтып отырCандай МонCол aлыстарыныS Kaрылуы.
ІІІ. ЖаSа таKырыпты меSгерту
ОKулыKпен жaмыс /м‰н оKу/
2.МонCолдардыS JазаK жерін жаулап алуы.
(Кесте арKылы т_сіндіру).
1207-1208 ж
Жошы Енисей KырCыздарын, Сібір халыKтарын басып алуы
1207-1209 ж
ТаSCaт, Турфан кін‰здіктерін, aйCырларды басып алуы
1211-1215 ж
Jытай жерін баCындырылуы
1217 ж
К_шлікке Kарсы Жебе ноянды аттандыруы
1218 ж
МонCолдардыS Жетісу жеріне енуі
1219 ж
150 мыS ‰скерді Ертіс, СырдарияCа аттандырып, Отырарды Kоршап алуы
1219-1220 ж
Сыр бойындаCы KалалардыS толыCымен монCолдарCа баCынуы
ОKушыларCа кесте арKылы т_сіндіргеннен кейін,проблемалыK сaраK Kойылып, пікірлері тыSдалады.- МонCол ‰скерлерініS к™п жерлерді жаулап алуыныS м‰ні неде деп ойлайсындар?
Жаулап алудыS зардаптары
Жетісу аймаCында шапKыншылыKKа дейін 200-ден астам елді-мекендер болса, одан кейінгі ХІІІ-ХІV Cасырларда 20-жуыK елді-мекендер KалCан;
БаласаCaн KаласыныS орны м_лдем жоCалып кеткен;
Егін шаруашылыCыныS ж_йесі бaзылды;
ХалыKтардыS этникалыK Kaрамы м_лде бaзылды;
JазаK халKы KалыптасуыныS аяKталуы 200 жылCа кешеуілдеді;
М‰дениеттіS дамуына кедергі болды.
ШыSCыс хан жаулап алCан жерлерін, балаларына мaрагерлікке _лестіріп берді. Ол жерлер aлыс деп аталады.
JазаK жерінде aлыстардыS Kaрылуы
МонCол жаулаушылары JазаK жеріне енуі 2 баCытта ж_рді:
ШапKыншылыK, басKыншылыK баCытта;
ШыSCыс хан aрпаKтары JазаK хандыCындаCы хандар тарихыныS бастауы болды.
МонCолдардар JазаK жерін жаулап алCаннан кейін, т_ркіленіп, JазаK хандыCыныS т_п негізі болCаны с™зсіз. Бaл сабаKтыS жалCасы келесі сабаKтарда жалCасын табады. Б_гінгі сабаKKтыS басы осыменен аяKтай отырып, сабаKты Kорытындылау б™ліміне к™ше отырып, сайысымызды бастаймыз.
СабаKты бекіту
«ТaлCаны таны» деп аталады. ОKушылардыS алдына тaлCалардыS портреті ж‰не сaраKтар беріледі
Бaл кім?
Jай уаKыттарды ™мір с_рген?
Бaл адам туралы не білесіS?
Бaл тарихи тaлCаныS JазаKстанCа Kандай Kатысы бар?
ХронологиялыK диктант
ЖаSа меSгерген таKырыптан оKулыKпен жaмыс жасауCа м_мкіндік жасалады.
1206 жылы 1208-1209 жылы
1207-1208 жылы 1211-1215 жылы
1218 жылы 1217 жылы
1219-1220 жылы 1219 жылы
ПроблемалыK сaраK (ауызша): МонCолдар JазаK жерін жаулап алмаса не болар еді?
^І. БаCалау.
^ІІ. ^й тапсырмасы. & оKу
JазаK жері
Кул
ОрталыK Kанат
ЖоSCар
Сол Kанат
Барунгар
ОS Kанат
1000 ‰скер
10 ‰скер
100 ‰скер
Т_менбасы
мыSбасы
ж_збасы
10 мыS ‰скер
онбасы
Схема 2Схема 1А МРисунок 3А М.jpgРисунок 415