Наурыз жар?ын жыл басы

БҚО, Зеленов ауаны
Рубежин ОЖББМ-
балабақшасының
директордың тәрбие
ісі жөніндегі орынбасары
Кумашева Айман Кенесбайқызы
Тақырыбы: Наурыз жарқын жыл басы
Мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың санасына ұлтына, халқына деген мақтаныш сезімін ұялату, ана тілін, елінің тарихын, өнерін, мәдениетін қастерлеуге, құрметтеуге баулу,әдет- ғұрып, салт- дәстүр туралы тереңірек білуге үйрету;
Танымдық: Қазақ халқының салт- дәстүрін, әдет-ғұрпын, ұлттық ойындарын орындай отырып, Наурыз қазақ халқының ұлттық мейрамы екендігін ашып көрсету және оқушылардың тілін, сөйлеу мәдениетін, сөздік қорын дамыту;
Тәрбиелік: Шараны халықтық педагогикаға негіздей келе, қазақ халқының ұлттық киімдерін, ұлттық тағамдарын, нақыл сөздерін қастерлей отырып, өзге ұлт балаларына ұғындыру, өзі тұрып жатқан елінің мәдениетін, дәстүрін терең білуге тәрбиелеу.
Барысы: -Күй «Адай»
-Тойға шақыру. Жаршылар:
Дастан:
1.Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!!!
Босқа қарап тұрмаңыздар.
Наурыз тойы басталды
Көргендер де арманда,
Көрмегендер де арманда.
Қызықтан тыс қалмаңдар.
Жаңарғаны саланың
Ұмытады мұны кім
Ата салтын бабамның
Алып келді «Ұлыс күн»
Мерхат:
2.Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!!!
Ұлыс тойы басталды
Наурыз әнін шырқатып,
Жар салайық әлемге
Көрмегендер көріңдер,
Естімеген естіңдер,
Шақырамыз бәріңді
Ұлыстың ұлы күнінде,
Бері қарай келіңдер.
Кешігіп тойдан қалмаңдар,
Күміс көмей әншілер
Құдіретті күйшілер
Мың бұралған бишілер,
Бәрің де сынға түсіңдер
Ақтілек:
3.Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!!!
Босқа қарап тұрмаңыздар.
Наурыз тойы басталды
Шақырамыз бәріңді,
Қызықтан тыс қалмаңдар
Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!!!
Мақсаты:9
1 жүргізуші Айнұр:
Бұл күн –күн мен түннің теңелетін,жан –жануар төлдейтін,адамдардың аузы аққа тиетін, жер жүзінде шаттық орнаған күн.
Наурыз – бақыттың бастамасы, жақсылықтың жырсышы, өмірге нұр сыйлаған, сезімге гүл сыйлаған, халық қастерлейтін күн.
Ұлыстың ұлы күні, құтты болсын ағайын!
Құрметті ұстаздар, оқушылар! Дәстүрімізге айналған Ұлыстың ұлы күні – Наурыз құтты болсын! Күлімдеген шуақты көктеммен бірге қазақ даласына жер әлемді жайнатып, әнші құстарды сайратып, Наурыз тойын тойлатып, Жаңа жыл келді. Той құтты болсын! Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын! Ұлыс мереке тек сіздерге жақсылық әкелсін!
Уа, жарандар, жарандар!
Бәрің бері қараңдар,
Наурыз думан басталды,
Бір сәт зейін салыңдар.
2 жүргізуші Марат:
Здравствуйте, друзья!
Здравствуйте, дорогие!
Здравствуйте, желанные!
Юные да румяные!
Молодые да веселые!
Слушайте все, слушайте все!
Не говорите- не слышали,
Не говорите - не видели!
Приглашаем вас на праздник Наурыз!
Наурыз! Наурыз!
Покидайте дома, оставляйте квартиры!
Спешите! Спешите!
На праздник «Наурыз мейрамы»!
Наурыз – праздник именитый
В звонкой песне не забытый!
Для всех сегодня вход открыт,
Для всех гостей раздолье!
Будут шутки и затеи,
Звонкий смех с утра до вечера,
Только скуке на Наурызе делать нечего!
Заходите, люди добрые, к нам на праздник погулять!
С разудалой песней, пляской будем Наурыз встречать!
С праздником весны и радости!
Пусть великий день Наурыза
Принесет вам благо и изобилие. Наурыз великий праздник нашего народа, уходящий корнями в глубину веков, возвещающий о начале нового года, праздник единства и благополучия. В этот день считалось обязательным получить благословение от высокоуважаемого человека. Слово предоставляется директору школа Тулеушову Талғату Нугмановичу.Хормен: Наурыз келсе, құт келгені, халайық!
Есік ашып, шашу шашып,
Ел боп қарсы алайық!
(Светлана Қанатуллақызы шашу шашады)
2жүргізуші Марат: Во время празднования Наурыза есть у казахов «вкусный» обычай, который называется ШАШУ. Гости праздника ловят подкидываемые сладости, символизирующие процветание. Чем больше поймает самый ловкий из присутствующих, тем больший достаток придет в его дом. ШАШУ!
1 жүргізуші Айнұр:
Қашанда Құт- Береке орнасын деп. Шашу! Шашу Көп шашайық шашуды Тойларда шашу шашу - салты елімнің. Уа халайық, теріп ал мәмпәсиді. Қабыл қылсын халқымның ақ тілеуін. Девушки в национальных костюмах заносят шашу.
(национальный танец) «Қара жорға»
2жүргізуші Марат:
Очень символично в этот день число 7. Наурыз-коже состоит из 7 компонентов, семи основ жизни. Уважаемые люди аула благословляют детей и их потомков до седьмого колена, и дальше по такой же повторяющейся цепочке. Желательно посетить в великий день улуса, это еще одно название праздника, 7 домов самых близких людей, и самим принять 7 потоков гостей с добрыми пожеланиями. В течение семи дней нужно сохранять в душе праздничное настроение. В семь ручьев потечет талая вода. Семь ночей польет весенний дождь. Из семи злаков взойдет полный амбар будущего благосостояния. Семь потов уйдет в труды матери-природы, которой Наурыз подарил новое рождение. И, наконец, если каждый загадает 7 желаний в этот день, они обязательно сбудутся. Нужно только очень сильно в это поверить! А в Наурыз в любом доме готовилось блюдо, которое называлось « Наурыз – коже» - специальную праздничную пищу из семи продуктов. Смешивают в нем – свежую голову барана с вяленым мясом с прошлого года, добавив свеженадоенное молоко. Это представляет собой символ начала нового года и прощание со старым годом. Огромный котел для « Наурыз коже» также символ единства. И вот я сегодня принесла вам Наурыз коже . С поклоном вручает поднос.
«Наурыз көже» тарату
2-жүргізуші Марат:
Қыдыр (Кызыр) ата- святой старец, блогадатель народа, который оборегает, приносит благополучие, счастье, удачи и вместе с тем дарит жизнь.
В день Наурыза он ходит повсюду и заходит в каждый дом, благославляя всех его обидателей. Именно поэтому в каждом доме ждут Кыдыр ата, очищаясь духовно и физически. В этот день сажают деревья и цветы. По поверью такие дома обязательно посещает или благославляет Кыдыр ата.
1-жүргізуші Айнұр:
Алақай, алақай! Қызыр баба келе жатыр.Әуелден қасиет кие дарыған, әулие де сәуегей қартымыз Қызыр бабаны құрметпен қарсы алайық. Көктен нұр боп жауып, жерге түскен ақ баталы, ақ тілекті қызыр бабадан бата тілейік, ағайын!
Қызыр ата:
О, жаратқан ием,
Кеудесі жарық Көк –Ана,
Қақ жарылып күн шықсын!
Кеудесі түкті Жер-Ана
Қақ жарылып көк шықсын!
Кеудесі қуыс желмая,
Қақ жарылып жел соқсын.
Кеудесі беріш қара тас,
Қақ жарылып су шықсын
Бойға біткен тас емшек,
Тас жарылып сүт шықсын.
Аумин!
1-жүргізуші Айнұр:
Рахмет, сізге Қызыр баба айтқаныңыз келсін.
Наурыз мерекесінде айтылатын халық ауыз әдебиетінің түрлерінің бір саласы. Жыр-өлең осы күнге лайықталып, мадақтау, тілек, бата, әзіл түрлеріде айтылады. Оның түрлері халық арасында өте көп тараған.
Жаңғырар дәстүр- салтымның
Көзелсін бұлақ жылғасы.
Қастерлі менің халқымның
Мереке -Наурыз жыл басы.
2жүргізуші Марат:
Наурыз жыры -особый вид устной народной литературы, фольклорных произведений исполняемых на Наурыз.Существует немало рожденных этим праздником остроумных куплетов:
¥лыс күні қазан толса,
Ол жылы ак мол болар.
¥лы кісіден бата алсаң,
Сонда олжалы жол бол
1-бала: Бәйшешектей қар астынан табылған,
Бар халықты қуантатын бұл қай кез?
Бәрі: Наурыз! Наурыз!
2-бала: Келер күнге бар үмітті табынтып,
Бар халықты қуантатын бұл қай кез?
Бәрі: Наурыз! Наурыз!
3-балаДаңқы жетіп болашаққа зорайып,
Берекелі құт әкелген бұл қай кез?
Бәрі: Наурыз! Наурыз!
4-бала:Ағарғаны шөл суындай молайып,
Қарық болар халқы мынау бұл қай кез?
Бәрі: Наурыз! Наурыз!
1.Праздник радостный встречаемМы в стране своей родной. Всех сегодня поздравляемС Наурызом и весной!2.Весне я рад! Пора трудаУшли бесследно холода.Растаял снег, дымятся горы!В тепле земли моей просторы,В оврагах - талая вода.3. Вода - прозрачная, большаяИ все посевы орошая,Арыки звонкие журчат.Земля богатство не таит,Живи в труде - и будешь сыт!4. Как повезло тебе и мне,Мы родились в такой стране,Где люди все - одна семья.Куда ни глянь - кругом друзья!5. Расцвела страна родная,Песни звонкие слышны.Здравствуй, праздник Наурыз,Праздник солнца и весны!
6. Родина- это небо над нами,Наши мечты и дела.Звонкая песня и синее знамя,Все это Родина, ты.7. Родина- это поля под луною,Голос ручья в тишине.Самое, самое в жизни родное,Все, что вокруг и во мне.8. Как велика моя земля,Как широки просторы.Озера, реки и поля,Леса, и степь, и горы.9. Родина- это далекие звезды,И над рекою откос.Чистое золото осени поздней,Шум белоствольных берез.10. Вот земля родная,Милые края.Светлая, большая,Родина моя!11. Нет страны чудесней,Нет земли милей.В самых лучших песнях,Мы поем о ней!12. Наурыз - это утро года,В мир приносит радость и свет.Звуки песни радуют сердце,Нам весна посылает привет!
13. Мы на свет родилисьЧтобы радостно жить,Чтобы вместе играть,Чтобы крепко дружить,Чтоб улыбки друг другу дарить и цветы,Чтоб исполнились в жизни все наши мечты.14. Так давайте устроим большой хоровод.Пусть все дети земли с нами встанут в него.Пусть повсюду звучит только радостный смех,Пусть без слов станет песня понятней для всех!
қыз ұзату - проводы девушки, на которые приезжает нечетное число сватов 5-7чел. /иногда и больше/ вечером, а отправляют девушку со сватами утром рано. Молодежь поет песню “Жар-жар”. «Жар-жар» әнімен келін мен күйеу жігітті қарсы алу көрсетілімі.
Бесікке салу, ат қою
Апа1:
: Ребята, какие вы все нарядные, красивые. А на джайляу сейчас тоже очень красиво, появилась первая зеленая трава, зацвели первые весенние цветы. Давайте и мы с вами сделаем так, чтобы на нашем джайляу появились цветы.Игра «Укрась поляну цветами».Апа:
Дорогие дети, а у меня тоже есть внучка – красавица Наурызгуль. Ее так зовут, потому что она родилась в марте, а март по-казахски как называется? Наурыз! У казахов принято мальчиков, родившихся в этом месяце называть Наурызбек или Наурызбай, а девочек – Наурызгуль. В тот день, когда родилась моя внучка, пошел снег, а это хорошая примета. Поэтому кожа у нее белая как снег, а голос – звонче домбры. И поет она лучше птиц в небе.Под музыку появляется Наурызгуль с цветами.Наурызгуль: Здравствуй, дорогая апа! Здравствуйте дети!.Апа: : Наконец дождалась я тебя, мой ягненочек! Как твое здоровье? Когда ты родилась, народ веселился, потому что был праздник Наурыз. Девушки танцевали. И сегодня мы снова на празднике. Зови скорей своих подруг, порадуй нас красивым танцем.Танец с цветами.
2 жүргізуші Марат:
Ашамайга мингизу. Этот торжественный обряд имеет огромное воспитательное значение и знаменует собой новый этап в жизни мальчика. В возрасте 6 - 7 лет ему дарят коня, торжественно вкладывают в руки камчу и сажают на оседланного укрощенного коня, провозглашая, что отныне он жигит. Это возвышает ребенка, у него появляется чувство ответственности. Заодно ребенка приобщают к труду. В торжественный момент дедушка ребенка благословляет внука, а бабушка радостно осыпает его "шашу". Дети постарше устраивают байгу, а взрослые - небольшой той. Сол салт-дәстүрлеріміздің бірі- «Атқа мінгізу» немесе «Ашамайға отырғызу».Бүгін біз Нұрханды азамат болсын-деп атқа мінгіземіз.Ұл баланы атқа мінгізген кезде оған тілек айтылады.Нұрханға өз тілектерін білдіруге достары келді.1 досы: Басыңа бақ қонсын!-деп бөрік сыйлайды.2 досы: Үлкен азамат бол!-деп шапан жабады.3 досы: Қамшы сыйлап ер бол,батыр бол!-деп тілек айтады.Алмасты әжесі атқа мінгізіп қолына қамшы ұстатып,ауылды аралатады.(Ауылды аралап жүрген кезде шашу шашылады.)Қашанда құт-береке орнасын! Бақытты бол! Үлкен азамат бол!Әже. Ал балапандарым мені басқа үйде қонақтар күтіп отыр, сау болындар!
2 жүргізуші Марат:
Ай да молодцы, как красиво танцевали. Да какой же праздник без веселых игр. Давайте поиграем в казахскую игру «Ушты – ушты».Летят, летят - зяблики,Летят, летят – яблоки,Летят, летят – галки,Летят, летят – палки,Летят, летят – орлы,Летят, летят – козлы,Летят, летят – муравьи,Летят, летят – воробьи.2жүргізуші Марат: (Заключительное слово) На земле нет такого народа, который не отмечал и не гордился бы своими праздниками. У казахов в этом празднике собраны все лучшие традиции гостеприимства, щедрости и уважения к предкам. Мир и дружба - символ Наурыза. В эти дни люди забывают о старой вражде и стремятся к взаимопониманию. Обновляется не только природа, но и все общество. Так пусть с этим красивым весенним праздником в каждый дом войдет достаток и покой, добро и милосердие. Лица людей озарит свет любви и счастья. Мира Вам и благоденствия!!! 1жүргізуші Айнұр: Ал, халайық тұрмайық Әндетейік жырлайық, Ортамызды ашайық Думандатып би билеп, Інжу- маржан шашайық! Күй орындалады Тойлаудамыз міне бүгін жылдың басын, халайық Болсын әркез бейбітшілік ынтымақты молайып Жаңа өмірдің бақытты бір қадамына ылайық Жақсылықпен, табыспенен жылды қарсы алайық
Ұлыстың ұлы күні бақ - береке, ырыс әкелсін. Жаңа жылдарыңыз құтты болсын !!! Келесі кездескенше күн жақсы болсын!!!